Της Νεφέλης Τζανετάκου
Από «σαράντα κύματα» έχουν περάσει οι ελληνοαλβανικές σχέσεις,
από τις 12 Ιανουαρίου του 1985, όταν ο σημερινός πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, ως υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, άνοιξε έπειτα από σαράντα χρόνια τη συνοριακή δίοδο Ελλάδας-Αλβανίας στο τελωνειακό φυλάκιο της Κακαβιάς.
Την ίδια χρονιά ελήφθη και η απόφαση από την ελληνική κυβέρνηση να «άρει το εμπόλεμο» με την Αλβανία.
Ελληνικές αντιδράσεις
Το τελευταίο «επεισόδιο» στις διμερείς σχέσεις αφορά τη βίαιη απομάκρυνση των ιερέων και του κλήρου από τον ιερό ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου στην Πρεμετή, καθώς και οι βανδαλισμοί που σημειώθηκαν την επομένη της 15ης Αυγούστου.
Αμεση υπήρξε η αντίδραση από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, μετά την επίθεση που δέχθηκε στο μεταξύ Ελληνας πολίτης στο Αργυρόκαστρο και τις φθορές που προκλήθηκαν στο κτήριο του γενικού προξενείου της Ελλάδας στην ίδια πόλη, ενώ το ζήτημα του σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας, της προστασίας των χώρων λατρείας και της ανεμπόδιστης άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων στην Αλβανία έφεραν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ερώτησή τους οι ευρωβουλευτές Μαριλένα Κοππά και Γιώργος Κουμουτσάκος. Η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας έχει ζητήσει ωστόσο το ζήτημα να μη λάβει πολιτική διάσταση.
Τα επόμενα βήματα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ.Ε.», προβλέπουν για την επίλυση του προβλήματος την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, στην τοποθέτησή του στην αλβανική εφημερίδα «Shekulli», αφήνει να εννοηθεί πως υποκρύπτονται επιχειρηματικά συμφέροντα, με σκοπό την υφαρπαγή του οικοπέδου των έξι στρεμμάτων από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας. Τονίζει πως το εν λόγω οικόπεδο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο στην πόλη της Πρεμετής και ο στόχος είναι «να κάνουν δικές τους πολυκατοικίες».
Στο μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες τής «Κ.Ε.», η χρονική συγκυρία δεν επελέγη τυχαία, καθώς η Αλβανία διανύει μεταβατική πολιτική περίοδο, καθώς η νέα κυβέρνηση του Εντι Ράμα αναλαμβάνει στις 9 Σεπτεμβρίου.
Ο ναός της Πρεμετής
* Η ανέργεση του ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου ανατρέχει στο 17ο αιώνα.
**Επί Ενβέρ Χότζα, ο ναός μετατράπηκε σε «πολιτιστικό κέντρο», με τυχερά παιχνίδια.
* Το 1998 η αλβανική κυβέρνηση αποφάσισε να επιστρέψει στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας το ναό, ζητώντας καταβολή χρηματικής αποζημίωσης.
* Το 2009 η Ορθόδοξη Εκκλησία κατέληξε σε συμφωνία με την αλβανική κυβέρνηση, η οποία με νόμο δεσμεύτηκε ότι θα επιστρέψει όλα τα μνημεία της Ορθοδοξίας, στο πλαίσιο της προστασίας των θρησκευτικών μειονοτήτων.
* Ο Δήμος Πρεμετής σήμερα επικαλείται απόφαση δικαστηρίου του 2002, η οποία με ψευδομαρτυρίες, όπως καταγγέλλει η Μητρόπολη Πρεμετής, προβλέπει τη δήμευση του κτηρίου και τη μετατροπή του εκ νέου σε πολιτιστικό κέντρο.
Ο αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος επισημαίνει πως «δεν πρόκειται απλώς για ένα οικόπεδο, αλλά για ένα ιερό χώρο» και υπογραμμίζει ότι η Συνέλευση των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών καθορίζει πως οι ιεροί χώροι, «μα είναι εκκλησίες, μα είναι τζαμιά, μα είναι τεκέδες, όλοι πρέπει να επιστραφούν στις θρησκευτικές τους κοινότητες».
