σχόλιο Λ : Τα βυζαντινά άλογα υπάρχουν ακόμα. Αναβάτες βυζαντινούς ψάχνουν...
«Κατεβάστε αμέσως τη φωτογραφική μηχανή γιατί απαγορεύεται η φωτογράφηση σ’ αυτόν τον χώρο». Ο τόνος της φωνής του φύλακα δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Πριν από λίγη ώρα, όταν ποδοπατιόμασταν με τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο στο ισόγειο του ναού του Αγίου Μάρκου, κανείς δεν μας εμπόδισε να φωτογραφίζουμε. Όταν, όμως, ανεβήκαμε στον εξώστη, όπου φυλάσσονται τα έργα τέχνης που αρπάχτηκαν από την Κωνσταντινούπολη το 1204, μετά την άλωσή της από τους σταυροφόρους, μας αντιμετώπισαν σαν κακοποιούς.
Δίπλα μας οι τουρίστες από την Άπω Ανατολή έριχναν βιαστικές ματιές στα βυζαντινά αριστουργήματα και ξανακατέβαιναν στο ισόγειο για να φωτογραφίσουν καθολικούς παπάδες με εντυπωσιακά ράσα. Ίσως το ίδιο βιαστικά θα περνούσαμε κι εμείς μπροστά από πίνακες με σαμουράι, σ’ ένα μουσείο του Τόκιο. Ότι έχει σχέση, όμως, με την αγαπημένη μας Κωνσταντινούπολη, εμάς τους Έλληνες μας μαγεύει και μας πονάει. Γι αυτό και επιμείναμε.
«Κατεβάστε αμέσως τη φωτογραφική μηχανή γιατί απαγορεύεται η φωτογράφηση σ’ αυτόν τον χώρο». Ο τόνος της φωνής του φύλακα δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Πριν από λίγη ώρα, όταν ποδοπατιόμασταν με τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο στο ισόγειο του ναού του Αγίου Μάρκου, κανείς δεν μας εμπόδισε να φωτογραφίζουμε. Όταν, όμως, ανεβήκαμε στον εξώστη, όπου φυλάσσονται τα έργα τέχνης που αρπάχτηκαν από την Κωνσταντινούπολη το 1204, μετά την άλωσή της από τους σταυροφόρους, μας αντιμετώπισαν σαν κακοποιούς.
Δίπλα μας οι τουρίστες από την Άπω Ανατολή έριχναν βιαστικές ματιές στα βυζαντινά αριστουργήματα και ξανακατέβαιναν στο ισόγειο για να φωτογραφίσουν καθολικούς παπάδες με εντυπωσιακά ράσα. Ίσως το ίδιο βιαστικά θα περνούσαμε κι εμείς μπροστά από πίνακες με σαμουράι, σ’ ένα μουσείο του Τόκιο. Ότι έχει σχέση, όμως, με την αγαπημένη μας Κωνσταντινούπολη, εμάς τους Έλληνες μας μαγεύει και μας πονάει. Γι αυτό και επιμείναμε.
ΤΑ ΛΑΦΥΡΑ ΤΩΝ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΩΝ
Στεκόμασταν σε απόσταση μισού μέτρου μπροστά από τα τέσσερα
αυθεντικά και φυσικού μεγέθους επιχρυσωμένα άλογα, που κοσμούσαν κάποτε
τον ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Είχαμε δει σε ταξιδιωτικούς οδηγούς
φωτογραφίες τους μικρές σαν γραμματόσημα και τώρα τα βλέπαμε μπροστά
μας τεράστια και λεπτεπίλεπτα συνάμα.Ο καραμπινιέρος του μουσείου είχε
πιάσει κουβέντα με μια όμορφη τουρίστρια. Μόλις που προλάβαμε με λίγα
κλικ της φωτογραφικής μηχανής να παγιδεύσουμε τα τεράστια άλογα στην
κάρτα μνήμης. Μετά ακολούθησε η βόλτα μπροστά από τα δεκάδες βυζαντινά
γλυπτά και ψηφιδωτές αγιογραφίες, που οι σταυροφόροι είχαν κόψει σαν
μπακλαβά και μεταφέρει κομμάτι-κομμάτι στα παλάτια της Ευρώπης. Θύμιζαν
ταυτόχρονα Βυζάντιο και αρχαία Ελλάδα, καθώς περιείχαν μια καταπληκτική
χρωματική μείξη αρχαίου λευκού φωτός και γήινων βυζαντινών αποχρώσεων.
Οι βυζαντινοί καλλιτέχνες, όπως και οι αρχαίοι Έλληνες, ήταν φειδωλοί
στη χρωματική φόρτιση των έργων τους για να μην χαθεί η αίσθηση της
ενότητας. Χρησιμοποιούσαν τα χρώματα με μέτρο για να μην κυριαρχούν
επάνω στις ασκητικές μορφές των αγίων και δεν επιχειρούσαν να προσθέσουν
περιττές υπογραμμίσεις, αλλά πέπλα που οφείλουν να διαπεράσουν οι
θεατές για να φτάσουν στην καρδιά του έργου. Σε αντίθεση με τα επίχρυσα
άλογα του ιπποδρόμου, ο φωτισμός των γλυπτών και των ψηφιδωτών μέσα στην
αίθουσα ήταν αμυδρός και γι’ αυτό, πριν ξαναρχίσουμε τα κλικ, φορέσαμε
στη φωτογραφική μηχανή ένα φακό που καταπίνει ακόμα και το ελάχιστο φως,
όπως το μάτι της κουκουβάγιας.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Όση ώρα τραβούσαμε φωτογραφίες τα παιδιά μας είχαν ακροβολιστεί
στις άκρες της αίθουσας, μήπως φανεί ο καραμπινιέρος. Όταν τελικά μας
πήρε χαμπάρι, έριξε τα «γαλλικά» του, για να είμαστε πιο ακριβείς τα
«ιταλικά» του, και μας οδήγησε περίπου σηκωτούς στην έξοδο. Εμείς, όμως,
είχαμε επιτέλους στην τσέπη μας το τσιπάκι με τις εικόνες των
ακριβοθώρητων βυζαντινών κειμηλίων του Αγίου Μάρκου. Εννοείται ότι
πουθενά δεν χρησιμοποιήσαμε φλας και δεν προκαλέσαμε την παραμικρή
επιβάρυνση στα εκθέματα. Ως Έλληνες, δεν θα ήταν δυνατό, άλλωστε, να
βλάψουμε τα βυζαντινά έργα τέχνης, που αποτελούν σπουδαίο κρίκο της
μακρόχρονης ελληνικής κληρονομιάς. Το γεγονός ότι οι σταυροφόροι τα
πήραν στη δικαιοδοσία τους για να εμφανιστούν ως επικεφαλής του
χριστιανικού κόσμου, δεν τα κάνει λιγότερο ελληνικά.
