.jpg)
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Γκέγκηδες, Μαλισώροι, Μιρδίτες,
Τόσκηδες, Λιάπηδες και Τσάμηδες
Οι Αλβανοί είναι γείτονές μας, αλλά ουσιαστικά δεν αποδείχθηκαν ποτέ καλοί γείτονες και αυτό το γνωρίζουμε και από την ιστορία, αλλά και από την τρέχουσα φοβερή καθημερινότητα, εξαιτίας της παρουσίας τους στη χώρα μας, που μας κατατυραννεί όλους.
Κράτος, κατόρθωσαν να γίνουν μόλις το 1912. Μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού και το οιονεί άνοιγμα των συνόρων, πολλές χιλιάδες Αλβανών κατέφυγαν στην Ελλάδα, όπου η πλειονότητά τους δημιούργησε σειρά προβλημάτων κοινωνικής μορφής (ροπή προς την εγκληματικότητα κ.λπ.) Αυτά βέβαια, δεν αφορούν την ιστορία, αλλά την κοινωνιολογία.
Αξίζει πάντως να γνωρίζουμε, ποιοι είναι αυτοί οι γείτονες που έχουν αναστατώσει τη χώρας μας ποικιλοτρόπως, αφού πέραν της καθημερινότητάς τους, που συνήθως κινείται στη σφαίρα του ποινικού νόμου ή τις παρυφές του, έχουμε και επίσημες εκδηλώσεις μεγαλοϊδεατισμού, που στρέφονται ευθέως κατά της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μας.
Το Αλβανικό Έθνος λοιπόν, χωρίζεται σε ορισμένες «φυλές» με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η κάθε μια. Οι «φυλές» αυτές είναι οι ακόλουθες:
Αλβανός μπέης της Σκόδρας
* Οι Γ κ έ γ κ η δ ε ς: Ζουν στα βόρεια της χώρας, στην κοιλάδα του ποταμού Δρίνου (Μέλανος και Λευκού), κυρίως στην περιοχή της Σκόδρας. Κατά κανόνα είναι ανοιχτόχρωμοι με γαλανά μάτια. Σκληροί, βίαιοι και φιλοπόλεμοι. Οι Γκέγκηδες είναι ψηλοί και περισσότερο μεγαλόσωμοι από τους Τόσκηδες. Μιλούν την γκεκική διάλεκτο και είναι περισσότερο ατίθασοι και αυθόρμητοι απ` ό,τι οι Τόσκηδες. Μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα. Δημιουργούν ισχυρές οικογένειες (πατριές), και δείχνουν απόλυτη υποταγή στον αρχηγό. Ακολουθούν πιστά τα ήθη, έθιμα και τις παραδόσεις τους και δεν διστάζουν να έρθουν σε σύγκρουση με το κράτος και το νόμο. Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Γκέγκηδες αποτελούσαν τάγματα ατάκτων του τουρκικού στρατού, που τον ακολουθούσαν με στόχο τη λαφυραγωγία.
* Οι Μ α λ ι σ ώ ρ ο ι: Είναι ορεσίβιοι Γκέγκηδες που κατοικούν στην περιοχή των Αλβανικών Άλπεων προς τα σύνορα με το Μαυροβούνιο και είναι χριστιανοί (ορθόδοξοι ή καθολικοί) ή μουσουλμάνοι.
* Οι Μ ι ρ δ ί τ ε ς: Αυτοί ζουν στην κοιλάδα του ποταμού Μάτι και είναι κατά κανόνα καθολικοί. Αποτελούν παρακλάδι των Γκέγκηδων και θεωρούνται ως οι πιο πολιτισμένοι Αλβανοί.
* Οι Τ ό σ κ η δ ε ς: Απαντώνται στην Κεντρική και Νότια Αλβανία και είναι μουσουλμάνοι ή χριστιανοί ορθόδοξοι. Τα ήθη και τα έθιμά τους είναι όμοια με τα ελληνικά. Είναι σχετικά κοντοί, μιλούν την τοσκική διάλεκτο της αλβανικής γλώσσας, η οποία έχει θεσμοθετηθεί ως η επίσημη γλώσσα της Αλβανίας, είναι λιγότερο εκδηλωτικοί, ενώ οι περισσότεροι απ` αυτούς ασχολούνται με την πολιτική, τις επιστήμες και τα γράμματα. Οι Τόσκηδες θεωρούν τους Γκέγκηδες ως τραχείς, πρωτόγονους, ασυμβίβαστους και ευέξαπτους, που δεν δέχονται εύκολα τους καταναγκασμούς και τις συνθήκες έλλειψης ελευθερίας.
* Οι Λ ι ά π η δ ε ς: Είναι μουσουλμάνοι, που κατοικούν στην περιοχή της Μουζακιάς, μεταξύ των εκβολών των ποταμών Σκούμπι και Σεμένη. Ο Σεμένης ή Σεμάν, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Αλβανίας. Ο Σκούμπι ή Γενούσος με μήκος 100 χλμ. περίπου πηγάζει από τα νότια Κανδανούια, δυτικά του Πόγραδετς. Οι Λιάπηδες διακρίνονται για την αγριότητα, την πανουργία και την θρασύτητά τους. Αυτά τα γνωρίσματα, οι ίδιοι τα θεωρούν ως ενδεικτικά της γενναιότητάς τους. Λιάπης ήταν ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων (από το Τεπελένι) και ο βεζίρης του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄ ο Φερίτ πασάς Βλιώρας (από τον Αυλώνα). Η περιοχή τους ονομάζεται Λιαπουριά.
*Τσάμηδες υποστηρικτές του Ιταλικού φασισμού
* Οι Τ σ ά μ η δ ε ς: Είναι μουσουλμάνοι που κατοικούν σήμερα στη Νότια Αλβανία. Η περιοχή τους ονομάζονταν Τσαμουριά. Η ονομασία «Τσαμουριά» προέρχεται από την παραφθορά του ονόματος του ποταμού Θύαμις… Θυαμουριά… Τσαμουριά.
Γενικώς...
Οι Βόρειοι Αλβανοί διαφέρουν χαρακτηριστικά από τους Νότιους Αλβανούς. Οι Γκέγκηδες, οι Μαλισώροι και οι Μιρδίτες πιστεύεται ότι είναι απόγονοι των Ιλλυριών. Αντίθετα οι Τόσκηδες, οι Λιάπηδες και οι Τσάμηδες, θεωρούνται απόγονοι Ελλήνων, με εμφανή τα σημεία της επιμειξίας τους με τους Γκέγκηδες. Στους Τόσκηδες, υπερέχουν τα ελληνικά χαρακτηριστικά, ενώ στους Λιάπηδες και τους Τσάμηδες υπερέχουν τα γκέγκικα χαρακτηριστικά. Στη διαμόρφωση όλων των παραπάνω αλβανικών φυλών σημαντική επίδραση είχε και η επιμειξία των παλαιών Αλβανών με διάφορα ξένα φύλα ρωμαϊκά, βενετικά, σερβικά και τουρκικά.
Στις νότιες επαρχίες της Αλβανίας, στην περιοχή που είναι ευρύτερα γνωστή ως Βόρεια Ήπειρος, κατοικούν αμιγώς ελληνικοί πληθυσμοί, με γνήσια ελληνική καταγωγή και συνείδηση. Η Βόρεια Ήπειρος απελευθερώθηκε από τους Έλληνες δύο φορές μέσα στον 20ο αιώνα (το 1912 και το 1940) αλλά τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων απέδωσαν την Βόρεια Ήπειρο στην Αλβανία.
Η περίπτωση των Τσάμηδων
Οι Τσάμηδες, αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι, ζούσαν συγκεντρωμένοι κυρίως στη Θεσπρωτία και ιδιαίτερα στις περιφέρειες Ηγουμενίτσας, Μαργαριτίου, Φιλιατών και Παραμυθιάς. Όταν άρχισε ο πόλεμος του 1940 ήταν περίπου 23- 24.000 άτομα. Στη διάρκεια της Κατοχής συνεργάστηκαν με τους Ιταλούς αρχικά και τους Γερμανούς στο τέλος, διαπράττοντας σωρεία εγκλημάτων εις βάρος των Ελλήνων. Μάλιστα, με διάταγμα της Ιταλικής φασιστικής κυβέρνησης διορίστηκαν οι αδελφοί Νουρή Ντίνο και Ναζάρ Ντίνο από την Παραμυθιά, ο μεν πρώτος ύπατος αρμοστής Θεσπρωτίας, ο δε δεύτερος συνταγματάρχης της «Μιλίτσια», δηλαδή της Πολιτοφυλακής. Αργότερα, με έγκριση των Ιταλών, δημιούργησαν την οργάνωση «Κσίλι Νασιονάλ Σκιπετάρ» (Εθνική Αλβανική Επιτροπή), ένα είδος τοπικής κυβερνήσεως, που για λόγους συντομίας λεγόταν «Ξίλια» (K.S.I.L.I.A) . Η οργάνωση αυτή δημιούργησε 14 τάγματα που έκαναν φοβερά εγκλήματα εις βάρος των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής. Ειδικότερα οι ηγέτες των Τσάμηδων, μπέηδες μεγαλοτσιφλικάδες από την εποχή της Τουρκοκρατίας, συνεργάστηκαν με τις κατοχικές αρχές και συμμετείχαν σε διώξεις, καταστροφές, και μαζικές εκτελέσεις. Γνωστότερη είναι η εκτέλεση 49 προκρίτων της Παραμυθιάς, τον Σεπτέμβριο 1943, που έκαναν οι Γερμανοί με υπόδειξη των Τσάμηδων.
*Τσάμηδες παρουσιάζουν όπλα σε Γερμανό αξιωματικό.
Οι Τσάμηδες εκδιώχτηκαν τελικά στην Αλβανία από τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ, του ναπολέοντα Ζέρβα. Οι αντάρτες του ΕΔΕΣ, που κυριαρχούσαν στην περιοχή της Ηπείρου, προέβησαν σε βίαια αντίποινα, τα οποία κορυφώθηκαν με τη μαζική εκδίωξη των Τσάμηδων στην Αλβανία, τον Σεπτέμβριο του 1944.
Στα ιταλικά αρχεία, διασώζεται ένα υπόμνημα του Τουρκαλβανού Τσάμη, Ντίνο προς τον Μπενίτο Μουσολίνι (που τον προσφωνεί AL CAVALIERE) με το οποίο επικαλείται την βοήθεια των Ιταλών, εκδηλώνοντας την αφοσίωση των Τσάμηδων προς την Ιταλία.
«Όλοι οι Έλληνες- έγραφε μεταξύ άλλων ο Ντίνο Μπέης- είναι οπλισμένοι, και μέρα με τη μέρα περιμένουν την πολυπόθητη άφιξη των Άγγλων, απευθύνοντας μας συχνά απειλητικά υπονοούμενα. Οι Τσαμουριώτες εν τω μεταξύ μου έχουν συχνά απευθύνει την ερώτηση: «Η Ιταλία πολέμησε την Ελλάδα για την Τσαμουριά, γιατί τώρα δεν υπολογίζει την πίστη μας και μας αφήνει στο έλεος των κοινών μας εχθρών;».
Και κατέληγε:
«Αυτός ο κόσμος οπλισμένος δυνατός και γεναιόδωρος θα μπορούσε να υπερασπιστεί τη γη του, και να πεθάνει για την αφοσίωσή του στην Ιταλία».
Το υπόμνημα αυτό έχει ημερομηνία, 26 Φεβρουαρίου 1943.
Οι Τσάμηδες και σήμερα, διεκδικούν την επιστροφή τους στην Ελλάδα και την απόδοση των περιουσιών τους.
Πηγή
