Ο εκφασισμός της Δύσης συνεχίζεται με γοργά βήματα – γεγονός που, μεταξύ άλλων, συμπεραίνεται από την ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου, σύμφωνα με την οποία “Θα συνεχίσουμε να συγκεντρώνουμε στοιχεία, θα συνεχίσουμε να δραστηριοποιούμαστε με τις μυστικές υπηρεσίες μας στο εξωτερικό, όπως επίσης με όλες τις άλλες δυνάμεις μας, ενώ δεν πρόκειται να ζητήσουμε συγνώμη (για τις παρακολουθήσεις), μόνο και μόνο επειδή είμαστε πιο αποτελεσματικοί”.
Η Γερμανία βέβαια, η οποία προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από τις Η.Π.Α., χρησιμοποιώντας τόσο την Ευρωζώνη, όσον και την ΕΕ για την επίτευξη των ηγεμονικών στόχων της, αντιμετώπισε αρνητικά τη δήλωση του προέδρου – θεωρώντας την εχθρική.
Τα ρομπότ εναντίον των ανθρώπων
Περαιτέρω, ο κοινωνικός αποκλεισμός μίας αυξανόμενης μερίδας ανθρώπων κλιμακώνεται. Ειδικότερα, η σύγχρονη τάση για αυτοματισμό, μέσω της οποίας τα ρομπότ αντικαθιστούν τους ανθρώπους, μειώνοντας τις θέσεις εργασίας, δεν φαίνεται απειλητική με την πρώτη ματιά – ιδιαίτερα σε χώρες, όπως στην Ελλάδα, οι οποίες ευρίσκονται σχετικά μακριά από τις εξελίξεις.
Εν τούτοις, είναι αρκετά επικίνδυνη για τους εργαζομένους της Δύσης, οι οποίοι έχουν ήδη πληγεί από την παγκοσμιοποίηση – όπου το άνοιγμα των αγορών τους υποχρέωσε να ανταγωνισθούν μισθολογικά χώρες όπως την Κίνα, καθώς επίσης τις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Συνεχίζοντας, σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα, όλο και περισσότερα ρομπότ χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία – με αποτέλεσμα να περιορίζονται διαρκώς οι θέσεις εργασίας στην παραγωγή (γράφημα). Ο αυξανόμενος δε αυτοματισμός απειλεί κάθε δεύτερη δουλειά, σε όλους τους κλάδους – ακόμη και στη μαζική εστίαση.
Χρήση ρομπότ στη παραγωγή (μπλε στήλες) έναντι θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ
(κόκκινη γραμμή).
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
Όπως φαίνεται από το παραπάνω γράφημα, οι θέσεις εργασίας στη βιομηχανία μειώνονται, ανάλογα με τη χρήση των ρομπότ – ενώ «η τιμή της εργασίας» περιορίζεται, αφού τα ρομπότ παράγουν περισσότερα προϊόντα από τους ανθρώπους, με χαμηλότερο κόστος.
Πρόσφατα, μία αμερικανική επιχείρηση (Momentum Machines) παρουσίασε μία μηχανή (Alpha Machine), η οποία έχει τη δυνατότητα να παράγει 360 χάμπουργκερ την ώρα, χωρίς τη μεσολάβηση των ανθρώπων. «Η μηχανή δεν μπορεί να κάνει μόνο όλα όσα απαιτούνται από τους υπαλλήλους μίας αλυσίδας fast food, αλλά και πολύ καλύτερα», αναφέρει η εταιρεία στο διαφημιστικό της μήνυμα, συνεχίζοντας: «Η εξοικονόμηση κόστους στον τομέα του προσωπικού επιτρέπει την επένδυση των διπλών χρημάτων στην ποιότητα των προϊόντων».
Το κόστος αγοράς της μηχανής αποσβένεται μόλις μέσα σε ένα έτος – ενώ σύντομα θα μπορεί να παίρνει ακόμη και παραγγελίες από τους πελάτες, όσον αφορά τις ειδικές προτιμήσεις τους (λιγότερο ή περισσότερο ψήσιμο, σάλτσες κλπ.).
Νέες εστίες πυρκαγιάς
Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, η πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ επιβεβαιώνει το κείμενο μας (Το ημερολόγιο της κρίσης), σύμφωνα με το οποίο οι σκανδιναβικές χώρες αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα στον τομέα του ιδιωτικού χρέους. Ειδικότερα, στο «στόχαστρο» του Ταμείου, το οποίο ανησυχεί όσο και εμείς για τους κινδύνους αποπληθωρισμού στην Ευρώπη (ανάλυση), έχουν τοποθετηθεί η Δανία, η Φιλανδία, η Νορβηγία και ιδιαίτερα η Πολωνία – τέσσερις χώρες που θα μπορούσαν επίσης να αποσταθεροποιήσουν την παγκόσμια οικονομία.
Ο συνολικός αριθμός των επικίνδυνων χωρών λοιπόν έχει αυξηθεί στις 29 – από 25 προηγουμένως. Ειδικά όσον αφορά τις σκανδιναβικές χώρες (γράφημα), η αύξηση του ιδιωτικού χρέους φαίνεται πως έχει ξεφύγει από τον έλεγχο – αποτελώντας μία βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια των οικονομιών τους.
Χρέος νοικοκυριών ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος
(εισόδημα πλην άμεσων φόρων).
Το χρέος των νοικοκυριών, σε συνδυασμό με τα μέτρα λιτότητας, μειώνουν την κατανάλωση και αυξάνουν το δημόσιο χρέος, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ – όπως φαίνεται από τι Φιλανδία (γράφημα που ακολουθεί) στην οποία, παρά το ότι το δημόσιο χρέος είναι ακόμη αρκετά χαμηλό, έχει σχεδόν διπλασιασθεί σε σχέση με το 2008.
Τάση αύξησης χρέους προς ΑΕΠ στη Φιλανδία
Το ταμείο εκτιμάει πως το δημόσιο χρέος της Φιλανδία θα φτάσει στο 60,5% του ΑΕΠ το 2015, από 33,9% το 2008 – με το ρυθμό ανάπτυξης της χώρας να είναι μόλις 0,65%. Σημειώνει δε πως η ανταγωνιστικότητα της Δανίας έχει σχεδόν καταρρεύσει, αφού ευρίσκεται ήδη στη 15η θέση, από την 3η προηγουμένως (γράφημα).
Παγκόσμιος δείκτης ανταγωνιστικότητας
Μεταξύ των ετών 2008 και 2012, όπου το κόστος εργασίας των χωρών του Νότου μειώθηκε δραματικά, στη Φιλανδία αυξήθηκε κατά 9,1% – ενώ το υψηλότερο κόστος εργασίας είναι αυτό της Νορβηγίας (γράφημα που ακολουθεί), το οποίο είχε φτάσει στα 48,3 € την ώρα το 2012 (30,4 € στη Γερμανία).
Συνολικό κόστος εργασίας ανά χώρα.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
Όπως φαίνεται από το γράφημα, το κόστος εργασίας στην Ελλάδα είναι αρκετά χαμηλότερο από το μέσον όσο της ΕΕ των 27 – οπότε δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος μείωσης του.
Η χρηματοπιστωτική αλληλοσύνδεση
Συνεχίζοντας, το ΔΝΤ χρησιμοποιεί μία καινούργια μεθοδολογία μέτρησης των οικονομικών κινδύνων, η οποία δίνει «έμφαση» στη χρηματοπιστωτική αλληλοσύνδεση των κρατών, όπως και των τραπεζών – θέλοντας να αποφευχθούν στο μέλλον κρίσεις, όπως αυτές της Lehman Brothers και της Ελλάδας, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην απόλυτη κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Στα πλαίσια αυτά (γράφημα που ακολουθεί) έχει διαπιστώσει ότι, η μεγαλύτερη «χρηματοπιστωτική αλληλοσύνδεση» παρουσιάζεται στη Μ. Βρετανία (ακολουθεί η Γερμανία), ενώ οι επτά από τις κορυφαίες δέκα χώρες, όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα, ευρίσκονται στην Ευρωζώνη (οι εννέα από τις δέκα στην ΕΕ).
Οι 10 χώρες με τη μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική αλληλοσύνδεση – εξάρτηση
Το γεγονός αυτό τεκμηριώνει τους μεγάλους κινδύνους της Ευρώπης, η οποία δεν θα μπορούσε να επιβιώσει από τυχόν χρεοκοπία μίας χώρας, όσο μικρή και αν είναι. Αυτό σημαίνει με τη σειρά του πως οι δυνατότητες διαπραγμάτευσης της Ελλάδας είναι (ακόμη) μεγάλες – οπότε δεν είναι κατανοητή η συμπεριφορά της κυβέρνησης, η οποία «συζητεί» την επιβολή νέων φόρων για το 2014, παρά το ότι γνωρίζει ότι η ελληνική οικονομία θα καταρρεύσει.
Πόσο μάλλον όταν η εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού φαίνεται εξαιρετικά θετική – εάν φυσικά οι στατιστικές που ανακοινώνει η κυβέρνηση είναι «ελεύθερες λαθών».
Η Ελλάδα
Στον πίνακα που ακολουθεί διαπιστώνεται η τεράστια μείωση των ελλειμμάτων της Ελλάδας, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία – στις οποίες φτάνει έως και -7% του ΑΕΠ του 2013, παρά το ότι αντιμετωπίζουν πολύ μικρότερη ύφεση από την πατρίδα μας, έχοντας επιβάλλει λιγότερους φόρους στους Πολίτες τους.
| Μεγέθη |
2011
|
2012
|
2013
|
2014*
|
| Καθαρά έσοδα |
50.158
|
48.325
|
47.382
|
49.693
|
| Δαπάνες |
70.145
|
61.499
|
52.677
|
49.488
|
| Έλλειμμα |
-19.987
|
-13.174
|
-5.295
|
205
|
| ΑΕΠ |
206.400
|
193.479
|
182.911
|
183.089
|
| Έλλειμμα / ΑΕΠ |
-9,68%
|
-6,81%
|
-2,89%
|
0,11%
|
| Πληρωμές Τόκων |
16.348
|
12.224
|
6.100
|
6.150
|
| Πρωτογενείς δαπάνες |
51.561
|
47.529
|
44.831
|
41.946
|
* Στόχος προϋπολογισμού
Περαιτέρω, όπως έχουμε αναφέρει πολλές φορές, αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο το απόλυτο ύψος του δημοσίου χρέους ή η σχέση του με το ΑΕΠ, αλλά η εξυπηρέτηση του – η οποία είναι σχετικά εφικτή, εάν επιτευχθεί η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων προς την ΕΕ (περί τα 240 δις €) σε 50 χρόνια, από 30 που είναι περίπου σήμερα.
Ειδικότερα, με τα σημερινά δεδομένα, οι μέσες ετήσιες πληρωμές χρεολυσίων (χωρίς τους τόκους) είναι της τάξης των 8 δις € (240 δις € δια 30 χρόνια) – οπότε, εάν πραγματοποιούταν το παραπάνω πλεόνασμα στο 2014, καθώς επίσης στα επόμενα χρόνια, αφενός μεν θα πληρωνόταν οι τόκοι, αφετέρου θα μπορούσαν να «ανακυκλωθούν» ίσως τα δάνεια, χωρίς να εξοφλούνται.
Εάν όμως ο χρόνος αποπληρωμής επιμηκυνόταν στα 50 χρόνια, τότε τα χρεολύσια θα μειωνόταν στα 4,8 δις € ετήσια – οπότε θα μπορούσαν να εξοφληθούν εν μέρει τα χρέη προς την ΕΕ (240 δις €), μαζί με τα υπόλοιπα (90 δις €). Με την προϋπόθεση τώρα της σταδιακής, ορθολογικής μείωσης των υπερβολικών φόρων, καθώς επίσης της υιοθέτησης μέτρων ανάπτυξης, η Ελλάδα θα είχε τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει τα χρέη της – αφού θα αυξανόταν το ΑΕΠ, οπότε και τα έσοδα του δημοσίου.
Επομένως, όλα όσα «μηδενιστικά» λέγονται σχετικά με την αδυναμία της χώρας μας να ανταπεξέλθει με το χρέος της είναι εν μέρει μόνο σωστά – αφού κάτι τέτοιο εξαρτάται αφενός μεν από τη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές της, αφετέρου από τα μέτρα που θα ληφθούν.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, δεν θα έπρεπε ίσως να παραλείψουμε να αναφερθούμε ξανά στους κινδύνους κραχ των χρηματιστηρίων της Δύσης – με επίκεντρο τις Η.Π.Α., όπου με τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις (γράφημα που ακολουθεί), η άνοδος υπολογίζεται στο 4%.
Αντίθετα, η πτώση (ρίσκο) θα μπορούσε να φτάσει μακροπρόθεσμα έως και το 76%, εάν είναι κανείς απαισιόδοξος – έχοντας διαπιστώσει πως από καιρό τώρα η πραγματική οικονομία έχει «αποκολληθεί» από τη χρηματιστηριακή, με τους δείκτες να τροφοδοτούνται τεχνητά από τις κεντρικές τράπεζες.
Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst.gr
Ειδικότερα, με τα σημερινά δεδομένα, οι μέσες ετήσιες πληρωμές χρεολυσίων (χωρίς τους τόκους) είναι της τάξης των 8 δις € (240 δις € δια 30 χρόνια) – οπότε, εάν πραγματοποιούταν το παραπάνω πλεόνασμα στο 2014, καθώς επίσης στα επόμενα χρόνια, αφενός μεν θα πληρωνόταν οι τόκοι, αφετέρου θα μπορούσαν να «ανακυκλωθούν» ίσως τα δάνεια, χωρίς να εξοφλούνται.
Εάν όμως ο χρόνος αποπληρωμής επιμηκυνόταν στα 50 χρόνια, τότε τα χρεολύσια θα μειωνόταν στα 4,8 δις € ετήσια – οπότε θα μπορούσαν να εξοφληθούν εν μέρει τα χρέη προς την ΕΕ (240 δις €), μαζί με τα υπόλοιπα (90 δις €). Με την προϋπόθεση τώρα της σταδιακής, ορθολογικής μείωσης των υπερβολικών φόρων, καθώς επίσης της υιοθέτησης μέτρων ανάπτυξης, η Ελλάδα θα είχε τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει τα χρέη της – αφού θα αυξανόταν το ΑΕΠ, οπότε και τα έσοδα του δημοσίου.
Επομένως, όλα όσα «μηδενιστικά» λέγονται σχετικά με την αδυναμία της χώρας μας να ανταπεξέλθει με το χρέος της είναι εν μέρει μόνο σωστά – αφού κάτι τέτοιο εξαρτάται αφενός μεν από τη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές της, αφετέρου από τα μέτρα που θα ληφθούν.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, δεν θα έπρεπε ίσως να παραλείψουμε να αναφερθούμε ξανά στους κινδύνους κραχ των χρηματιστηρίων της Δύσης – με επίκεντρο τις Η.Π.Α., όπου με τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις (γράφημα που ακολουθεί), η άνοδος υπολογίζεται στο 4%.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
Αντίθετα, η πτώση (ρίσκο) θα μπορούσε να φτάσει μακροπρόθεσμα έως και το 76%, εάν είναι κανείς απαισιόδοξος – έχοντας διαπιστώσει πως από καιρό τώρα η πραγματική οικονομία έχει «αποκολληθεί» από τη χρηματιστηριακή, με τους δείκτες να τροφοδοτούνται τεχνητά από τις κεντρικές τράπεζες.
Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst.gr
