Η "Αρχαία Έλυρος" θεωρείται μία από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της νοτιοδυτικής Κρήτης κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους και είναι κτισμένη στον λόφο "Κεφάλα", 450 μέτρα από το χωριό Ροδοβάνι.
Τα μέχρι τώρα ευρήματα περιλαμβάνουν κυρίως κτίρια δημόσιου χαρακτήρα και παρόλο που εκτιμάται οτι επρόκειτο για μια ιδιαίτερα μεγάλη πόλη δεν έχει βρεθεί καμία κατοικία, κυρίως λόγω του οτι δεν έχουν γίνει εκτεταμένες απαλλοτριώσεις ακινήτων στην ευρύτερη περιοχή.
Για να γνωρίσουμε καλύτερα αυτή την σπουδαία αρχαία πόλη καθώς και τι εργασίες έχουν γίνει μέχρι σήμερα, το Flashnews.gr ηρθε σε επαφή με την αρχαιολόγο και υπεύθυνη του αρχαιολογικού χώρου, κ.Τσίγκου.
"Η Αρχαία Έλυρος ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις του Νομού Χανίων.
Πρόκειται για μια Δωρική πόλη,που διατηρούσε σχέσεις με το ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Η σχέση αυτή επιβεβαιώνεται από τον Παυσανία που είδε τον 2ο αι. μ.Χ, στο ιερό του Απόλλωνα ανάθημα των Ελυρίων ενώ επίσης πρόκειται για την γεννέτειρα πόλη του λυρικού ποιητή "Θαλλή" ή "Θαλήτα""
Ανατολικό σκέλος αρχαίου τείχους
Η "Αρχαία Έλυρος" έκοβε το δικό της νόμισμα με την επιγραφή «ΕΛΥΡΙΟΝ»
"Η ακμή της πόλης, θεωρητικά, είναι ο 4ος αιώνα π.Χ έως και την ύστερη αρχαιότητα. Τον 3ο αιώνα η Αρχαία Έλυρος μαζί με τις γειτονικές της πόλεις (Λυσσός, Υρτακίνα, Τάλα, Πυκιλασσός) είχαν δημιουργήσει ένα πολιτικοοικονομικό συνασπισμό με κοινό νόμισμα, γνωστό ως ομοσπονδία ή κοινό των ορίων."
Αυτό μπορούμε να το φανταστούμε ως "προάγγελο της Ε.Ε".
Όπως μας αναφέρει η κ.Τσίγκου μια καλή ένδειξη για το πόσο ισχυρή ήταν αυτή η πόλη, προκύπτει από το γεγονός ότι έκοβε το δικό της νόμισμα με την επιγραφή ΕΛΥΡΙΟΝ.
"Στο μπροστινό μέρος του νομίσματος υπήρχε το κεφάλι αίγας και αιχμή βέλους ενώ στον οπισθότηπο είχε την μέλισσα. Η πόλη άκμασε ιδιαιτέρως κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, ενώ την πρώτη βυζαντινή περίοδο αναφέρεται ως έδρα Επισκοπής και καταστράφηκε από τους Σαρακινούς.
Τα λείψανα που διατηρούνται ορατά πάνω στον λόφο Κεφάλα του Ροδοβανίου χρονολογούνται κατά την Ρωμαϊκή περίοδο της πόλης.
Πρόκειται για λείψανα από εκτεταμένα έργα υποδομής όπως το τμήμα του υδραγωγείου. Το υδραγωγείο αυτό έφερνε νερό στην πόλη μέσω πηγής από το χωριό Λιβάδα, που είναι λιγα χιλιόμετρα παραπάνω.
"Το 1963, κατά την ανέγερση του ιερού ναού της Παναγίας στον λόφο, εντοπίστηκε και ανασκάφτηκε μια παλαιοχριστιανική Βασιλική του 5ου αιώνα μ.Χ με εν μέρη σωζόμενα μωσαϊκά καθώς και ένας ναός των μέσων χρόνων με τρεις τάφους.
Επίσης έχει βρεθεί και κτήμα από κτιριακό οικοδόμημα που χρονολογείται στο τέλος του 3ου και 4ου αιώνα π.Χ ενώ σώζονται και κομμάτια τείχους της πόλης.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα ενδείξεις για το που βρίσκονταν οι κατοικίες! Έχουν βρεθεί μόνο δημόσια κτίρια και ένα μέρος του νεκροταφείου όπου μάλλον είναι αρκετά μεγάλο. Γενικότερα μέχρι σήμερα όλα τα κτίρια που έχουν βρεθεί είναι δημοσίου χαρακτήρα."
Η αρχαιοκαπηλία στην περιοχή ανθούσε από τον 19 αιώνα αρχές εικοστού
"Η περιοχή εκεί ήταν πολύ πλούσια και σίγουρα θα μπορούσαμε να βρούμε πάρα πολύ σημαντικά ευρήματα.Ωστόσο πολλά από αυτά έχουν "φύγει" στο εξωτερικό από τους αρχαιοκάπηλους" μας λέει η κυρία Τσίγκου.
"Έχουμε σημαντικά ευρήματα όπως γλυπτά, αγγεία αλλά είναι περιορισμένα διότι έχουμε σκάψει σε πολύ λίγα σημεία.Το συγκρότημα των δεξαμενών είναι πάρα πολύ μεγάλο που σημαίνει οτι εξυπηρετούσε ανάγκες πολλού κόσμου. Ο τρόπος που έφερναν το νερό από την Λιβάδα στην πόλη είναι εντυπωσιακός."
"Η περιοχή εκεί ήταν πολύ πλούσια και σίγουρα θα μπορούσαμε να βρούμε πάρα πολύ σημαντικά ευρήματα.Ωστόσο πολλά από αυτά έχουν "φύγει" στο εξωτερικό από τους αρχαιοκάπηλους" μας λέει η κυρία Τσίγκου.
"Έχουμε σημαντικά ευρήματα όπως γλυπτά, αγγεία αλλά είναι περιορισμένα διότι έχουμε σκάψει σε πολύ λίγα σημεία.Το συγκρότημα των δεξαμενών είναι πάρα πολύ μεγάλο που σημαίνει οτι εξυπηρετούσε ανάγκες πολλού κόσμου. Ο τρόπος που έφερναν το νερό από την Λιβάδα στην πόλη είναι εντυπωσιακός."
Λαξευτός θαλαμωτός τάφος
Τι γίνεται στην περιοχή τα τελευταία χρόνια
"Λόγω του ότι δεν υπάρχουν μεγάλες απαλλοτριώσεις δεν μπορούμε να κάνουμε συστηματική ανασκαφή. Δεν μπορούμε να αρχίσουμε να σκάβουμε σε κάποιο ακίνητο ιδιώτη, καθώς αυτό είναι παράνομο. Προς το παρόν γίνονται καθαρισμοί σε ορατά αρχαιολογικά μνημεία καθώς και περιορισμένες διερευνητικές τομές που είναι σε ακίνητα που ανήκουν στο υπουργείου πολιτισμού.
Πρόκειται για ακίνητα που είχε αγοράσει το 2002 ο τέως δήμος Ανατολικού Σελίνου καθώς και ο Πολιτιστικός Σύλλογος τέως κοινότητας Ροδοβανίου " Η αρχαία Έλυρος".
"Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η απαλλοτρίωση τριών ακινήτων που είναι κοντά στο θεατρικό οικοδόμημα με την ελπίδα οτι αυτό θα προχωρήσει και θα αναδείξουμε καλύτερα τον χώρο του οικοδομήματος, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται ενέργειες για την περαιτέρω ανάδειξη και προστασία των αρχαίων πόλεων του νομού Χανίων γενικότερα. (καλύτερη σήμανση, ανάδειξη μονοπατιών κτλ)."
Και συνεχίζει "Θέλω να τονίσω ότι ο κ. Γιώργος Τζατζιμάκης μας βοηθάει πάρα πολύ για την ανάδειξη της αρχαίας πόλης και με δικές του ενέργειες ο σύλλογος"Έλυρος" διέθεσε 10 χιλιάδες ευρώ για παραιτέρω ανάδειξη των μνημείων, διαχειριστίκαμε αυτά τα χρήματα και με την δική μου επίβλεψη και τον κ.Χριστοδουλάκο επιβλέπαμε τις εργασίες."
Μαρμάρινα εξάλειπτρα. Τέλος 4ου - αρχές 3ου αι. π.Χ
Μαρμάρινη ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη. 2ος - 1ος αι. π.Χ.
Ρωμαϊκές Δεξαμενές
Άποψη του υδραγωγείου
flashnews.gr
"Λόγω του ότι δεν υπάρχουν μεγάλες απαλλοτριώσεις δεν μπορούμε να κάνουμε συστηματική ανασκαφή. Δεν μπορούμε να αρχίσουμε να σκάβουμε σε κάποιο ακίνητο ιδιώτη, καθώς αυτό είναι παράνομο. Προς το παρόν γίνονται καθαρισμοί σε ορατά αρχαιολογικά μνημεία καθώς και περιορισμένες διερευνητικές τομές που είναι σε ακίνητα που ανήκουν στο υπουργείου πολιτισμού.
Πρόκειται για ακίνητα που είχε αγοράσει το 2002 ο τέως δήμος Ανατολικού Σελίνου καθώς και ο Πολιτιστικός Σύλλογος τέως κοινότητας Ροδοβανίου " Η αρχαία Έλυρος".
"Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η απαλλοτρίωση τριών ακινήτων που είναι κοντά στο θεατρικό οικοδόμημα με την ελπίδα οτι αυτό θα προχωρήσει και θα αναδείξουμε καλύτερα τον χώρο του οικοδομήματος, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται ενέργειες για την περαιτέρω ανάδειξη και προστασία των αρχαίων πόλεων του νομού Χανίων γενικότερα. (καλύτερη σήμανση, ανάδειξη μονοπατιών κτλ)."
Και συνεχίζει "Θέλω να τονίσω ότι ο κ. Γιώργος Τζατζιμάκης μας βοηθάει πάρα πολύ για την ανάδειξη της αρχαίας πόλης και με δικές του ενέργειες ο σύλλογος"Έλυρος" διέθεσε 10 χιλιάδες ευρώ για παραιτέρω ανάδειξη των μνημείων, διαχειριστίκαμε αυτά τα χρήματα και με την δική μου επίβλεψη και τον κ.Χριστοδουλάκο επιβλέπαμε τις εργασίες."
Μαρμάρινα εξάλειπτρα. Τέλος 4ου - αρχές 3ου αι. π.Χ
Μαρμάρινη ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη. 2ος - 1ος αι. π.Χ.
Ρωμαϊκές Δεξαμενές
Άποψη του υδραγωγείου
flashnews.gr
