Καλή Σαρακοστή και καλό Τριήμερο1. Πιστεύω αυτήν την Σαρακοστή να μην έχετε πολλές δουλειές και να συμμετάσχετε ψυχικά στο Πάθος του Κυρίου, δουλεύοντας περισσότερο πνευματικά. Από την στιγμή που αρχίζει το Τριώδιο2 , πρέπει να αρχίζη κανείς να οδεύη προς τον Γολγοθά. Καί, αν αξιοποιήση πνευματικά αυτήν την περίοδο, όταν πεθάνη, θα οδεύση η ψυχή του προς τα άνω, χωρίς να εμποδίζεται από «διόδια» και τελώνια 3. Κάθε χρόνο έρχονται αυτές οι άγιες ημέρες, αλλά και κάθε χρόνο μας φεύγει και ένας χρόνος· και αυτό είναι το θέμα. Τον αξιοποιήσαμε πνευματικά ή τον σπαταλήσαμε στα υλικά;
Μαζί με όλες τις άλλες κοσμικές αλλοιώσεις της εποχής μας, έχει χάσει την έννοιά του και το Τριήμερο, γιατί οι κοσμικοί κάθε εβδομάδα έχουν τριήμερο – Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή – με ζωή κοσμική. Ευτυχώς που διατηρείται και η πραγματική πνευματική έννοια του Τριημέρου στα μοναστήρια και σε λίγες χριστιανικές οικογένειες στον κόσμο, και έτσι κρατιέται ο κόσμος. Η πολλή προσευχή και η νηστεία που γίνεται κάθε χρόνο σ’ αυτό το Τριήμερο, στην αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, φρενάρει τον κόσμο από πολλά πνευματικά ολισθήματα, που γίνονται συνήθως στα κοσμικά τριήμερα.
– Γέροντα, ποιό είναι το νόημα του Τριημέρου;
– Το Τριήμερο της Σαρακοστής έχει περισσότερο το νόημα να συνηθίση κανείς στην νηστεία, στην εγκράτεια. Ύστερα, όταν θα κάνη κάθε μέρα ενάτη4, θα το θεωρή πανηγύρι. Στο Κοινόβιο μετά το Τριήμερο τρώγαμε μια σούπα νερόβραστη στις τέσσερις το απόγευμα και το θεωρούσαμε μεγάλη ευλογία. Μετά το Τριήμερο τί ευλογία να τρώμε κάθε μέρα!
Βοηθάει το Τριήμερο στην αρχή, για να νηστέψη κανείς όλη την Σαρακοστή. Αν όμως κάποιος δεν μπορή να κρατήση το Τριήμερο, ας φάη λίγο παξιμάδι το βράδυ ή ας κρατήση ενάτη. Είναι καλύτερα να οικονομηθή, γιατί, αν ζαλίζεται και δεν μπορή να κάνη τίποτε από πνευματικά, τί πνευματικό κέρδος βγάζει μετά;
– Γέροντα, πώς θα μπορέσω την Σαρακοστή να αγωνισθώ περισσότερο στην εγκράτεια;
– Οι κοσμικοί τώρα την Σαρακοστή προσέχουν κατά κάποιον τρόπο την εγκράτεια, ενώ εμείς οι μοναχοί πάντα πρέπει να προσέχουμε. Το κυριώτερο όμως που πρέπει να προσέξη κανείς είναι τα ψυχικά πάθη και μετά τα σωματικά. Γιατί, αν δώση προτεραιότητα στην σωματική άσκηση και δεν κάνη αγώνα, για να ξερριζωθούν τα ψυχικά πάθη, τίποτε δεν κάνει. Πήγε μια φορά σε ένα μοναστήρι ένας λαϊκός στην αρχή της Σαρακοστής και κάποιος μοναχός του φέρθηκε απότομα, σκληρά. Εκείνος όμως ο καημένος είχε καλό λογισμό και τον δικαιολόγησε. Ήρθε μετά και μου είπε: «Δεν τον παρεξηγώ, Πάτερ· ήταν, βλέπεις, από το τριημέρι!». Αν το τριημέρι που έκανε ήταν πνευματικό, θα είχε μια γλυκύτητα πνευματική και θα μιλούσε στον άλλον με λίγη καλωσύνη. Αλλά αυτός ζόριζε εγωιστικά τον εαυτό του να κάνη Τριήμερο, και γι’ αυτό όλα του έφταιγαν.
– Γέροντα, τί να σκέφτωμαι την Σαρακοστή;
– Το Πάθος, την θυσία του Χριστού να σκέφτεσαι. Αν και εμείς οι μοναχοί πρέπει συνέχεια να ζούμε το Πάθος του Χριστού, γιατί μας βοηθούν σ’ αυτό κάθε μέρα τα διάφορα τροπάρια, όλες οι Ακολουθίες.
Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή μας δίνεται η μεγαλύτερη ευκαιρία για να αγωνισθούμε και να συμμετέχουμε εντονώτερα στο σωτήριο Πάθος του Κυρίου μας, με μετάνοια και με μετάνοιες, με εκκοπή των παθών και με ελάττωση των τροφών, από αγάπη προς τον Χριστό.
Ας αξιοποιήσουμε, όσο μπορούμε, το πνευματικό αυτό στάδιο με τις πολλές προϋποθέσεις και δυνατότητες που μας δίνονται, για να πλησιάσουμε περισσότερο στον Εσταυρωμένο Χριστό, για να βοηθηθούμε από Αυτόν και να χαρούμε την Αγία Ανάσταση αλλοιωμένοι πνευματικά, αφού θα έχουμε ζήσει πνευματικώτερα την Μεγάλη Σαρακοστή.
Εύχομαι καλή δύναμη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, για να ανεβήτε στον Γολγοθά κοντά στον Χριστό, μαζί με την Παναγία και τον Προστάτη σας Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, και να συμμετάσχετε στο φρικτό Πάθος του Κυρίου μας. Αμήν.
[1] Τριήμερο: Τρείς ημέρες αποχή από τροφή και νερό· συνήθως γίνεται τις τρεις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
[2] Τριώδιο: Εκκλησιαστική περίοδος που ξεκινάει την Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μέγα Σάββατο.
[3] Βλ. Γρηγορίου μοναχού, μαθητή Αγ. Βασιλείου του Νέου, Ο τελωνισμός των ψυχών κατά την ώρα του θανάτου: Τα είκοσι τρία βασικά τελώνια, Ι. Ησυχαστήριον Αγ. Αθανασίου του Μεγάλου και Αγ. Νεομαρτύρων Ακυλίνης, Κυράννης και Αργυρής, Γαλήνη Όσσης Λαγκαδά.
[4] Κάνω ενάτη: Τρώω νηστήσιμη τροφή μετά την ενάτη βυζαντινή ώρα, δηλαδή μετά τις 3 μ.μ.
Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι ΣΤ΄, Περί Προσευχής, εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2012, σελ. 199-200.
πηγή
