Στη νεανική του ηλικία, ο Άγιος μας, βρέθηκε και εκείνος όπως και όλοι οι νέοι άνθρωποι, στο σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας. Κλήθηκε να επιλέξει μεταξύ της στενής πύλης και τεθλιμμένης οδού, που οδηγεί στην αιώνια ζωή και της πλατείας πύλης και ευρυχώρου οδού, που όμως οδηγεί στην αιώνια απώλεια (βλ. Ματθ. 7, 13-14). Ο ιερός Μελέτιος, κατά τη νεανική του ηλικία σπούδασε, επί οκτώ έτη στο ονομαστό για την εποχή του Πανεπιστήμιο της Πάδοβας. Τα Πανεπιστήμια της Δύσεως, εκείνη την εποχή είχαν ως όρο απαράβατο να μην επιδίδουν το διδακτορικό δίπλωμα στους Ορθοδόξους σπουδαστές αν πρώτα δεν αρνούνταν την ορθόδοξη πίστη τους και υπέγραφαν την αποδοχή του Όρου της ψευδούς ενώσεως της Συνόδου της Φλωρεντίας, υποτασσόμενοι κατ' αυτόν τον τρόπο στον Ρωμαιοκαθολικισμό. 
Ο νεαρός Εμμανουήλ (αυτό ήταν το βαπτιστικό όνομα του Αγίου μας πριν την μοναχική του κουρά όπου μετωνομάσθη Μελέτιος) ως άλλος Μάρκος Ευγενικός προτίμησε τον θησαυρό της Ορθοδοξίας, της πίστεως των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων από τα ψεύτικα στολίδια της δυτικής πλάνης. Ως άλλος δίκαιος Ιωσήφ εγκατέλειψε τον ακαδημαϊκό μανδύα που θα τον οδηγούσε στην γύμνωσή του από την αληθινή πίστη και θα τον οδηγούσε μακρυά από τον Θεό (βλ. Γεν. 39,12). Το γεγονός αυτό καθιστά τον Άγιο Μελέτιο όχι μόνο λαμπρό ομολογητή της Ορθοδοξίας αλλά και λαμπρό παράδειγμα και υπόδειγμα για κάθε νέο άνθρωπο που βρίσκεται σε ένα ανάλογο σταυροδρόμι στη ζωή του: να θυσιάσει την πίστη του, τις ηθικές αξίες του, την αγνότητά του για μορφωτική ή επαγγελματική ανέλιξη ή για άλλες πρόσκαιρες απολαύσεις; Πόσοι άλλοι Έλληνες εκείνη την χρονιά βρίσκονταν μαζί με τον Άγιο Μελέτιο και οι οποίοι απεδέχθησαν τόν Όρο της ψευδούς ενώσεως της Φλωρεντίας για να λάβουν την ακαδημαϊκή τήβεννο; Σίγουρα και άλλοι. Το Γένος των Ορθοδόξων και των Ελλήνων οφείλει όμως ευγνωμοσύνη στον Μελέτιο Πηγά, του οποίου του όνομα έχει γράψει με χρυσά γράμματα δίπλα στα ονόματα του Μεγάλου Φωτίου, του Μάρκου του Ευγενικού και του Γρηγορίου του Παλαμά και όχι σε εκείνους, των οποίων τα ονόματα σώζονται ίσως μόνο σε κάποιο σκονισμένο κώδικα του Πανεπιστημίου της Πάδοβας.
Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, απαιτείται η προβολή προτύπων που θα καθοδηγήσουν τα νειάτα της Πατρίδας μας στο να ακολουθήσουν τον δρόμο που ακολούθησε και ο νεαρός Εμμανουήλ Πηγάς, τον δρόμο της Αρετής. Στην εποχή μας που προβάλλεται μια ζωή δίχως φραγμούς και όρια, μια ζωή δίχως Θεό, μορφές όπως του Αγίου Μελετίου και της Αγίας Νεομάρτυρος Χρυσής, η οποία τιμάται και αυτή στις 13 Οκτωβρίου, αποτελούν φωτεινά παραδείγματα και οδοδείκτες για τους νέους και τις νέες μας.
Ας επικαλεστούμε λοιπόν την χάρη της Υπεραγίας Θεοτόκου και των Αγίων μας.
Ας αναλογιστεί ο καθένας μας τις ευθύνες του και την πνευματική του κατάσταση.
Ας μην απελπιζόμαστε και ας οπλιστούμε με πίστη στον Θεό.
Οι μέρες που ζούμε, απαιτούν μετάνοια και προσευχή από όλους μας, μικρούς και μεγάλους.
Η ομολογία πίστεως του Αγίου Μελετίου Πηγά στις αρχές του Πανεπιστημίου της Πάδοβας, αποτελεί την πολύτιμη παρακαταθήκη του και το μήνυμα του προς όλους εμάς τους Νεοέλληνες: να φυλάξουμε με κάθε θυσία τον πολύτιμο θησαυρό της Ορθοδοξίας και δεν θα χαθούμε !
Ο Άγιος Μελέτιος Πηγάς να μας σκεπάζει όλους και να μας ευλογεί !
π. Δ. Ε. Μ.
