Γράφει ο Γιώργος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας
Προσφάτως, στην κουρδική επικράτεια του Ιράκ σημειώθηκε μία εξαιρετικά σημαντική πολιτική εξέλιξη. Τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης, PUK και GORRAN, υπέγραψαν συμφωνία πολιτικής συνεργασίας, η οποία δημιουργεί μία εξαιρετική δυναμική στο πολιτικό τοπίο της περιοχής, εφόσον αλλάζει άρδην τις ισορροπίες. Μάλιστα η συμφωνία αυτή είναι τόσο σημαντική ώστε ακόμα και οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να προβούν σε ανακοίνωση, κατά την οποία προειδοποιήσαν τα δύο αυτά πολιτικά κόμματα να μην τη χρησιμοποιήσουν για να αντιπαρατεθούν με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, επισημαίνοντας ότι δεν είναι αποδεκτή καμία προσπάθεια δυνητικού αρνητισμού επηρεασμού των Δυνάμεων των Peshmerga κατά του ISIS. Ωστόσο η δικαιολογία καταπολέμησης του ISIS μόνο ως πρόφαση μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Οι ΗΠΑ εδώ και καιρό έχουν αναλάβει δράση ώστε τα πολιτικά κόμματα στην κουρδική επικράτεια του Β. Ιράκ να επιλύσουν τις διαφορές τους, ενώ ήδη ασκούν πιέσεις σε PUK και GORRAN ώστε να τροποποιήσουν κάποια σημεία της συμφωνίας, είτε να τα χρησιμοποιήσουν έτσι ώστε να ικανοποιήσουν τα αιτήματα του KDP, της πρώτης δηλαδή πολιτικής δύναμης των Κούρδων στο Ιράκ. Οι ενστάσεις των ΗΠΑ οδήγησαν τα δύο κόμματα σε έκδοση ανακοίνωσης κατά την οποία σύντομα αναμένεται συνάντηση με όλους τους πολιτικούς φορείς του Β. Ιράκ προς διευκρίνιση της συμφωνίας.
Ο HAFI MASIFI του PUK ανέφερε ότι η εν λόγω συμφωνία ικανοποίησε το Ιράν, αν και δεν προέκυψε από μόχλευση αυτού, δεν έχει σκοπό να εμποδίσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία των ιρακινών Κούρδων και ότι το Ιράν και η Τουρκία είναι ενάντιοι στο εγχείρημα ανεξαρτησίας. Θα πρέπει φυσικά να λάβουμε υπόψη μας ότι εφόσον δημιουργείτο κουρδικό κράτος αποκλειστικά με τα εδάφη που κατέχουν οι Κούρδοι στο Β. Ιράκ τότε θα δυσχεραινόταν η διαδικασία απόσχισης εδαφών από Τουρκία και Ιράν, αφού τότε δε θα είχαμε δημιουργία ενός ακόμα κράτους, αλλά προσάρτηση εδαφών, κάτι που αντίκειται σε διεθνείς συνθήκες. Επομένως οι δηλώσεις περί εναντίωσης της Τουρκίας και του Ιράν στην ανεξαρτησία των Κούρδων του Ιράκ, θα πρέπει να μεταφραστούν ως διαφωνία στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν εφόσον υπάρχουν αξιώσεις και για εδάφη από τις δικές τους επικράτειες. Διαφορετικά μια τέτοια εξέλιξη μόνο σύμφωνες μπορεί να βρει τις δύο χώρες. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι χρόνια τώρα, τόσο η Τουρκία, όσο και το Ιράν επιχειρούν να εκτοπίσουν τους κουρδικούς πληθυσμούς της επικράτειάς τους προς το Ιράκ ώστε να μην υπάρχουν ερείσματα Κούρδων στα εδάφη των δύο αυτών χωρών, στην περίπτωση δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους.
Οι Σύριοι Κούρδοι από την άλλη, έχουν διχασθεί με την συμφωνία των δύο κομμάτων. Τα κουρδικά κόμματα της Συρίας, που ανήκουν στο KURDISH NATIONAL COUNCIL (KNC), το οποίο στηρίζεται από το ισχυρό KDP απορρίπτουν τη συμφωνία, ενώ αντιθέτως το PYD, το οποίο αντιμάχεται η Τουρκία, στηρίζει το εγχείρημα συνεργασίας των PUK και GORRAN Το KNC επιθυμεί την ολοκληρωτική στήριξη του Προέδρου των Κούρδων στο Ιράκ, M. BARZANI, ο οποίος προέρχεται από το KDP και επιθυμεί τη συνεργασία του PUK με το κόμμα του Κούρδου Προέδρου, ενώ δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται το κόμμα GORRAN. Κάτι τέτοιο είναι απολύτως φυσιολογικό, αφού το GORRAN σχηματίστηκε αρκετά πρόσφατα (2009) από δυσαρεστημένα μέλη τόσο του KDP όσο και του PUK και ως εκ τούτου αντιμετωπίζονται ως αποστάτες.
Το PYD από την άλλη, που έχει κατηγορηθεί από την Άγκυρα ότι έχει ισχυρούς δεσμούς με το PKK, στηρίζει την εν λόγω συμφωνία επειδή επιθυμεί την αποδυνάμωση του KDP, το οποίο διαθέτει παρακλάδια, εκτός από το Ιράκ, και σε Ιράν και Συρία. Επίσης το PYD θεωρεί υπεύθυνο το KDP για το κλείσιμο συνόρων μεταξύ περιοχών των Κούρδων σε Συρία και Ιράκ, κάτι που εξυπηρετούσε αποκλειστικά τα τουρκικά συμφέροντα. Άλλωστε δεν είναι μυστικό ότι ο BARZANI (Πρόεδρος των Κούρδων στο Ιράκ) επηρεάζεται από την Άγκυρα, κυρίως λόγω και της εμπορικής σχέσης αυτού με την Τουρκία και δη με τις εταιρείες πετρελαιοειδών της οικογένειας ERDOGAN. Μία δυνατή συμφωνία μεταξύ των δύο σημαντικότερων κομμάτων της αντιπολίτευσης θα αποδυνάμωνε την επιρροή αυτή και θα συνέβαλε στη βελτίωση των σχέσεων των Κούρδων Συρίας και Ιράκ.
Από τα ανωτέρω διαφαίνεται και αυτό που έχει χιλιοειπωθεί για τους συνασπισμούς που έχουν σχηματιστεί στη Συρία και την εύθραυστη φύση τους. Πρόκειται για ένα πολεμικό και πολιτικό πεδίο όπου όλοι βρίσκονται σε αντιπαράθεση με όλους. Το KNC κατηγορεί το κουρδικό PYD για συνεργασία με το Ιράν και το PYD κατηγορεί το κουρδικό KNC για συνεργασία με την Τουρκία.
Το PKK από την πλευρά του τάσσεται κατά της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία των Κούρδων του Ιράκ. Αυτό δεν οφείλεται σε διχόνοια μεταξύ των Κούρδων, αλλά σε διπλωματική σκοπιμότητα του PKK, έτσι ώστε να μην οριστικοποιηθούν σύνορα ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, χωρίς να συμπεριληφθούν εδάφη της ΝΑ Τουρκίας, στην οποία δραστηριοποιείται, όπως προαναφέραμε. Αυτό επιρρωνύει και το συμπέρασμα ότι Ιράν και Τουρκία εξυπηρετούνται από την άμεση δημιουργία ενός κουρδικού κράτους, πρόχειρα, με τα εδάφη που διατηρούν αυτή τη στιγμή οι Κούρδοι του Ιράκ, ώστε να αποφύγουν αργότερα την εξέταση απώλειας εθνικής τους κυριαρχίας. Μάλιστα ο C. BAYIK του PKK δε δίστασε να δηλώσει το εν λόγω συμπέρασμα ευθαρσώς, κάνοντας λόγο για σχέδιο του AKP (κόμμα του ERDOGAN).
Επίσης άλλο ένα σημαντικό στοιχείο που καταδεικνύει τους διπλωματικούς ελιγμούς Τουρκίας και Ιράν επί του θέματος είναι πως ο ARIF RUSHDI, σύμβουλος του πολιτικού γραφείου του KDP, ανακοίνωσε πως το ERBIL (πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν) επιθυμεί την ειρηνική απόσχιση από το Ιράκ και γι’ αυτό το λόγο θα προβεί σε συζητήσεις για το θέμα με τη Βαγδάτη, την Τεχεράνη και την Άγκυρα. Ο αντίλογος του PKK, προς αυτές τις προθέσεις, είναι η απειλή διεξαγωγής εμφύλιας σύρραξης στις κουρδικές περιοχές του δημοψηφίσματος γεγονός που αν μη τι άλλο εξυπηρετεί την Άγκυρα, τόσο λόγω της αποδυνάμωσης του PKK σε αυτό το ενδεχόμενο, όσο και λόγω της στοχοποίησης από τη διεθνή κοινότητα των Κούρδων της Τουρκίας, εφόσον καταφύγουν σε μία τόσο ακραία αντίδραση.
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας
Προσφάτως, στην κουρδική επικράτεια του Ιράκ σημειώθηκε μία εξαιρετικά σημαντική πολιτική εξέλιξη. Τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης, PUK και GORRAN, υπέγραψαν συμφωνία πολιτικής συνεργασίας, η οποία δημιουργεί μία εξαιρετική δυναμική στο πολιτικό τοπίο της περιοχής, εφόσον αλλάζει άρδην τις ισορροπίες. Μάλιστα η συμφωνία αυτή είναι τόσο σημαντική ώστε ακόμα και οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να προβούν σε ανακοίνωση, κατά την οποία προειδοποιήσαν τα δύο αυτά πολιτικά κόμματα να μην τη χρησιμοποιήσουν για να αντιπαρατεθούν με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, επισημαίνοντας ότι δεν είναι αποδεκτή καμία προσπάθεια δυνητικού αρνητισμού επηρεασμού των Δυνάμεων των Peshmerga κατά του ISIS. Ωστόσο η δικαιολογία καταπολέμησης του ISIS μόνο ως πρόφαση μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Οι ΗΠΑ εδώ και καιρό έχουν αναλάβει δράση ώστε τα πολιτικά κόμματα στην κουρδική επικράτεια του Β. Ιράκ να επιλύσουν τις διαφορές τους, ενώ ήδη ασκούν πιέσεις σε PUK και GORRAN ώστε να τροποποιήσουν κάποια σημεία της συμφωνίας, είτε να τα χρησιμοποιήσουν έτσι ώστε να ικανοποιήσουν τα αιτήματα του KDP, της πρώτης δηλαδή πολιτικής δύναμης των Κούρδων στο Ιράκ. Οι ενστάσεις των ΗΠΑ οδήγησαν τα δύο κόμματα σε έκδοση ανακοίνωσης κατά την οποία σύντομα αναμένεται συνάντηση με όλους τους πολιτικούς φορείς του Β. Ιράκ προς διευκρίνιση της συμφωνίας.
Ο HAFI MASIFI του PUK ανέφερε ότι η εν λόγω συμφωνία ικανοποίησε το Ιράν, αν και δεν προέκυψε από μόχλευση αυτού, δεν έχει σκοπό να εμποδίσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία των ιρακινών Κούρδων και ότι το Ιράν και η Τουρκία είναι ενάντιοι στο εγχείρημα ανεξαρτησίας. Θα πρέπει φυσικά να λάβουμε υπόψη μας ότι εφόσον δημιουργείτο κουρδικό κράτος αποκλειστικά με τα εδάφη που κατέχουν οι Κούρδοι στο Β. Ιράκ τότε θα δυσχεραινόταν η διαδικασία απόσχισης εδαφών από Τουρκία και Ιράν, αφού τότε δε θα είχαμε δημιουργία ενός ακόμα κράτους, αλλά προσάρτηση εδαφών, κάτι που αντίκειται σε διεθνείς συνθήκες. Επομένως οι δηλώσεις περί εναντίωσης της Τουρκίας και του Ιράν στην ανεξαρτησία των Κούρδων του Ιράκ, θα πρέπει να μεταφραστούν ως διαφωνία στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν εφόσον υπάρχουν αξιώσεις και για εδάφη από τις δικές τους επικράτειες. Διαφορετικά μια τέτοια εξέλιξη μόνο σύμφωνες μπορεί να βρει τις δύο χώρες. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι χρόνια τώρα, τόσο η Τουρκία, όσο και το Ιράν επιχειρούν να εκτοπίσουν τους κουρδικούς πληθυσμούς της επικράτειάς τους προς το Ιράκ ώστε να μην υπάρχουν ερείσματα Κούρδων στα εδάφη των δύο αυτών χωρών, στην περίπτωση δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους.
Οι Σύριοι Κούρδοι από την άλλη, έχουν διχασθεί με την συμφωνία των δύο κομμάτων. Τα κουρδικά κόμματα της Συρίας, που ανήκουν στο KURDISH NATIONAL COUNCIL (KNC), το οποίο στηρίζεται από το ισχυρό KDP απορρίπτουν τη συμφωνία, ενώ αντιθέτως το PYD, το οποίο αντιμάχεται η Τουρκία, στηρίζει το εγχείρημα συνεργασίας των PUK και GORRAN Το KNC επιθυμεί την ολοκληρωτική στήριξη του Προέδρου των Κούρδων στο Ιράκ, M. BARZANI, ο οποίος προέρχεται από το KDP και επιθυμεί τη συνεργασία του PUK με το κόμμα του Κούρδου Προέδρου, ενώ δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται το κόμμα GORRAN. Κάτι τέτοιο είναι απολύτως φυσιολογικό, αφού το GORRAN σχηματίστηκε αρκετά πρόσφατα (2009) από δυσαρεστημένα μέλη τόσο του KDP όσο και του PUK και ως εκ τούτου αντιμετωπίζονται ως αποστάτες.
Το PYD από την άλλη, που έχει κατηγορηθεί από την Άγκυρα ότι έχει ισχυρούς δεσμούς με το PKK, στηρίζει την εν λόγω συμφωνία επειδή επιθυμεί την αποδυνάμωση του KDP, το οποίο διαθέτει παρακλάδια, εκτός από το Ιράκ, και σε Ιράν και Συρία. Επίσης το PYD θεωρεί υπεύθυνο το KDP για το κλείσιμο συνόρων μεταξύ περιοχών των Κούρδων σε Συρία και Ιράκ, κάτι που εξυπηρετούσε αποκλειστικά τα τουρκικά συμφέροντα. Άλλωστε δεν είναι μυστικό ότι ο BARZANI (Πρόεδρος των Κούρδων στο Ιράκ) επηρεάζεται από την Άγκυρα, κυρίως λόγω και της εμπορικής σχέσης αυτού με την Τουρκία και δη με τις εταιρείες πετρελαιοειδών της οικογένειας ERDOGAN. Μία δυνατή συμφωνία μεταξύ των δύο σημαντικότερων κομμάτων της αντιπολίτευσης θα αποδυνάμωνε την επιρροή αυτή και θα συνέβαλε στη βελτίωση των σχέσεων των Κούρδων Συρίας και Ιράκ.
Από τα ανωτέρω διαφαίνεται και αυτό που έχει χιλιοειπωθεί για τους συνασπισμούς που έχουν σχηματιστεί στη Συρία και την εύθραυστη φύση τους. Πρόκειται για ένα πολεμικό και πολιτικό πεδίο όπου όλοι βρίσκονται σε αντιπαράθεση με όλους. Το KNC κατηγορεί το κουρδικό PYD για συνεργασία με το Ιράν και το PYD κατηγορεί το κουρδικό KNC για συνεργασία με την Τουρκία.
Το PKK από την πλευρά του τάσσεται κατά της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία των Κούρδων του Ιράκ. Αυτό δεν οφείλεται σε διχόνοια μεταξύ των Κούρδων, αλλά σε διπλωματική σκοπιμότητα του PKK, έτσι ώστε να μην οριστικοποιηθούν σύνορα ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, χωρίς να συμπεριληφθούν εδάφη της ΝΑ Τουρκίας, στην οποία δραστηριοποιείται, όπως προαναφέραμε. Αυτό επιρρωνύει και το συμπέρασμα ότι Ιράν και Τουρκία εξυπηρετούνται από την άμεση δημιουργία ενός κουρδικού κράτους, πρόχειρα, με τα εδάφη που διατηρούν αυτή τη στιγμή οι Κούρδοι του Ιράκ, ώστε να αποφύγουν αργότερα την εξέταση απώλειας εθνικής τους κυριαρχίας. Μάλιστα ο C. BAYIK του PKK δε δίστασε να δηλώσει το εν λόγω συμπέρασμα ευθαρσώς, κάνοντας λόγο για σχέδιο του AKP (κόμμα του ERDOGAN).
Επίσης άλλο ένα σημαντικό στοιχείο που καταδεικνύει τους διπλωματικούς ελιγμούς Τουρκίας και Ιράν επί του θέματος είναι πως ο ARIF RUSHDI, σύμβουλος του πολιτικού γραφείου του KDP, ανακοίνωσε πως το ERBIL (πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν) επιθυμεί την ειρηνική απόσχιση από το Ιράκ και γι’ αυτό το λόγο θα προβεί σε συζητήσεις για το θέμα με τη Βαγδάτη, την Τεχεράνη και την Άγκυρα. Ο αντίλογος του PKK, προς αυτές τις προθέσεις, είναι η απειλή διεξαγωγής εμφύλιας σύρραξης στις κουρδικές περιοχές του δημοψηφίσματος γεγονός που αν μη τι άλλο εξυπηρετεί την Άγκυρα, τόσο λόγω της αποδυνάμωσης του PKK σε αυτό το ενδεχόμενο, όσο και λόγω της στοχοποίησης από τη διεθνή κοινότητα των Κούρδων της Τουρκίας, εφόσον καταφύγουν σε μία τόσο ακραία αντίδραση.
http://www.geopolitics.com.gr/2016/06/blog-post_3.html
