Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς
πρόεδρος Νίκης
Όταν κάποτε οι αδηφάγες κάμερες της τηλεόρασης στράφηκαν στο πρόσωπο ενός νεαρού εγκληματία, που έβγαινε σιδηροδέσμιος από ανακριτικά γραφεία, κάποιος δημοσιογράφος τον ρώτησε:
- «Εσύ έκανες το έγκλημα;»
- «Όχι, εσείς», αποκρίθηκε ο νεαρός.
Η απάντηση συνοψίζει το πρόβλημα και έχει πολλούς αποδέκτες, κυρίως τρεις. ΜΜΕ (εξαθλίωσης), σχολείο, οικογένεια. Αυτό το αδυσώπητο "εσείς" στρέφεται πρωτίστως στην πανίσχυρη τηλεοπτική εξουσία. Υπολογίστηκε ότι κατά μέσο όρο ένα παιδί, μέχρι να τελειώσει το Λύκειο έχει αφιερώσει στην «λατρεία» της μικρής οθόνης και του διαδικτύου 28.000 ώρες, που σημαίνει 1100 μέρες ή, χονδρικά, 3 περίπου χρόνια τηλεοπτικής αιχμαλωσίας.
Ακόμη στην Αμερική σύμφωνα με έρευνες, ένα παιδί «μετέχει», παρακολουθεί, ετησίως περίπου 3.000 και πάνω φόνους στην τηλεόραση ή, χειρότερα, μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, «διαπράττει» το ίδιο, εκατοντάδες φόνους.
Η φράση δείχνει και την οικογένεια. Παραθέτω κάτι από τον άγιο Χρυσόστομο, επικαιρότατο. Στηλιτεύει ο άγιος την αδικαιολόγητη ανοχή των γονέων στα παραπτώματα των παιδιών. «Πολλοί γονείς», γράφει, «επειδή δεν θέλουν να μαλώσουν ή να λυπήσουν τα παιδιά τους, για την άτακτη ή απρεπή συμπεριφορά τους, τα είδαν αργότερα πολλές φορές να συλλαμβάνονται, επειδή υπέπεσαν σε μεγάλα εγκλήματα».
Δυστυχώς σήμερα οι πιο πολλές οικογένειες έχουν σαν κέντρο της ζωής τους τις επιθυμίες και τα κέφια του παιδιού. Ικανοποιούν κάθε του επιθυμία. Γίνεται το παιδί ένας κακομαθημένος, αχαλίνωτος τυραννίσκος, γιατί δεν το παιδαγωγούν οι γονείς του. Αλλά παιδεία θα ειπεί γλώσσα. Και η ελληνική γλώσσα είναι πρώτα δουλειά της μάνας. Οι μαστοί της είναι τρεις. Οι δύο για το γάλα και ο τρίτος το στόμα της, η λαλιά της, η γνήσια και άδολη πηγή της γλώσσας. Ποια μάνα σήμερα μεταβιβάζει με το στόμα της, στο παιδί της, την μακραίωνη παράδοση του λαού μας; Ποια το νανουρίζει; (Τα τρισάθλια βιβλία Γλώσσας, όπως έχω γράψει, ζητούν από τα παιδιά να γράψουν ένα νανούρισμα για χταπόδια, στο Ανθολόγιο Γ’-Δ’ Δημοτικού).
Πριν ανοίξουμε τα πορτοπαράθυρα των σπιτιών μας και εισβάλλουν οι αναθυμιάσεις του ευρωπαϊκού, «δυτικού μοντέλου αγωγής», οι μάνες κατηχούσαν τα παιδιά τους στο σπίτι. Τους πρόσφεραν μαθήματα πατριδογνωσίας και αγωγή αγιότητας. Σε κείμενό της η πολύ σπουδαία, μακαριστή πια, Γαλάτεια Σουρέλη, έγραφε. (Συμβουλεύω να αγοράζουν οι γονείς τα βιβλία της, είναι το καλύτερο δώρο για τα παιδιά τους, ν’ αφήσουν τα «κινητά» δηλητήρια).
«…Αγωγή αγιότητας γινόταν και με τον λαϊκό κατηχητικό λόγο, που μάθαιναν οι μανάδες στα παιδιά τους: Ένας είναι ο Κύριος, δεύτερη είναι η Παναγιά, τρίτος είναι ο Πρόδρομος, τέσσερα τα Ευαγγέλια, πέντε οι Παρθένες, έξι τα εξαπτέρυγα, επτά είναι τα μυστήρια, οκτώ το οκτωήχι, εννιά είναι τα τάγματα, δέκα είναι οι εντολές, έντεκα τα εωθινά, δώδεκα οι Απόστολοι. Όλα αυτά τα μάθαιναν οι μανάδες στα παιδιά τους ψέλνοντάς τα. Και το παιδομάνι-τότε οι άνθρωποι κάνανε πολλά παιδιά-κατέβαζε αυτήν την πρόσθεση και την έκανε αφαίρεση: Δώδεκα οι Απόστολοι, έντεκα τα εωθινά, δέκα είναι οι εντολές…. ένας είναι ο Κύριος! Αγωγή, ακόμα, γινόταν και με το νανούρισμα: Στο πάπλωμα σου κέντησα αετούς να σε στολίζουν/σου κέντησα μια Παναγιά, στ’ αχνό προσκέφαλό σου/κι ακόμα την Αγιά-Σοφιά να’ χεις στο μαγουλό σου. Αγωγή γινόταν και με την ευχή: Η Παναγιά μαζί σου, που περιέχει ολόκληρη την ορθόδοξη παράδοση! Ποιο παιδί φεύγει σήμερα για το σχολείο του και κάποιος βρίσκεται πίσω του να το σταυρώσει και να του πει: να ‘χεις την ευχή μου, η Παναγιά μαζί σου; Ακόμα και από την ευχή μας έχουμε στερήσει τα παιδιά μας». («Αγιότητα, ένα λησμονημένο όραμα», συλλογικό έργο, σελ. 218, εκδ. «Ακρίτας»).
Η φράση «εσείς το κάνατε το έγκλημα» δείχνει και το τωρινό σχολείο- παιδομάζωμα. Λέει ένας σπουδαίος ποιητικός λόγος: «Πάρε τις λέξεις μου, δωσ’ μου το χέρι σου». Τα παιδιά δεν έχουν λέξεις, δεν μπορούν να εκφραστούν, γιατί δεν διδάσκονται την γλώσσα και στα σχολεία. Και γλώσσα σημαίνει λογοτεχνία, ποίηση, πράγματα προγραμμένα από τα εν χρήσει σχολικά τάχα και βιβλία Γλώσσας.
Μία από τις σοβαρότερες και σημαντικότερες συνέπειες αυτού του γλωσσικού υποσιτισμού είναι ότι προτρέπονται, καταφεύγουν οι νέοι σε πράξεις βίας, που θα μπορούσαν να αποφευχθούν με τον λόγο. Πολλά παιδιά φτάνουν στην εξαλλοσύνη και την απελπισία, γιατί δεν μπορούν να συν-εννοηθούν.
Να πω κάτι και από την εμπειρία μου στην τάξη. Δίδαξα πριν από ενάμιση μήνες στους μαθητές -Στ’ Δημοτικού- τον γνωστό, διδακτικότατο μύθο του Αισώπου, «παις κλέπτης και μήτηρ». Ρώτησα τις προάλλες τα παιδιά. Θυμόταν τα πάντα, σχεδόν όλο το κείμενο. (Βεβαίως το διδάσκω και στην αρχαία ελληνική). Όταν δεν διδάσκεις, τις τιμαλφείς αξίες, στην αρτιμελή γλώσσα του Γένους μας, τότε οι καρδιές σκληραίνουν και, κάποιες φορές, τα χέρια οπλίζονται.
Να παραθέσω και τον προαναφερόμενο μύθο του Αισώπου, που περιγράφει στις ολέθριες συνέπειες της ατιμωρησίας. Τα παιδιά επειδή είναι έξυπνα και δεν πάσχουν από τη λοιμική νόσο του «ξερόλα», τον κατάλαβαν και συμφώνησαν. Αν πας στους «μεγάλους», ιδίως τους ανίατα προοδευμένους, θα χαρακτηρίσουν και τον Αίσωπο οπισθοδρομικό και άσχετο, διότι δεν είχε γνώση των σύγχρονων ρευμάτων της… Παιδαγωγικής. (Συζητώντας με νεαρά δασκάλα για την αξία των μύθων μου αντέτεινε το ακαταμάχητο επιχείρημα «μα ζούμε στον 21ο αιώνα…». Μάλιστα. Δηλαδή, κατά την κρανιοκενή αυτή κοινοτοπία, τους προηγούμενους αιώνες ο λαός μας ζούσε στην βαρβαρότητα. Οι μανάδες και οι γιαγιάδες μας, φτωχές αλλά με αρχοντιά και φιλότιμο, που κεντούσαν αριστουργήματα ή έφτιαχναν γλυκά κουταλιού «χάδια της κοιλιάς» που θα έλεγε και ο Παπαδιαμάντης, ήταν απολίτιστες κι εμείς τα απολειφάδια της ιστορίας ξεχειλίζουμε από πολιτισμό; Ένα απλό κουλουράκι για τα παιδιά τους στο σχολείο δεν ξέρουν οι μεταμοντέρνες να φτιάξουν και τον καφέ τους έτοιμο τον παίρνουν, γι’ αυτό γεμίσαμε «ταχυκαφεπωλεία». Μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας- πιάνεις την μύτη σου από την ευτέλεια και την αδιαντροπιά - άλλο φανερώνει. Ο παλιμβαρβαρισμός είναι ορατός).
Ο μύθος. (Και «μύθος εστί λόγος ψευδής εικονίζων την αλήθειαν», ο μύθος περιγράφει μια αληθινή κατάσταση.
« Ήταν μια φορά ένα σχολιαρόπαιδο που έκλεψε την πλάκα του συμμαθητή του στο σχολείο και την έφερε στη μάνα του. Εκείνη, όχι μόνο δεν τον μάλωσε, αλλά του είπε και μπράβο. Την επόμενη φορά, λοιπόν, ο κλέφτης άρπαξε και της πήγε ένα πανωφόρι. Το καλοδέχτηκε και αυτό η μάνα με ακόμη μεγαλύτερους επαίνους. Έτσι, καθώς το παιδί μεγάλωνε, άρχισε πλέον να καταπιάνεται με πιο χοντρές κλοπές. Όμως μια μέρα τον έπιασαν επ’ αυτοφώρω. Αμέσως τότε του δέσανε τα χέρια πισθάγκωνα και τον πήγαιναν κατευθείαν για κρεμάλα. Όσο για τη μάνα, αυτή ακολουθούσε από πίσω του και βαρούσε τα στήθια της θρηνώντας. Σε κάποια στιγμή, λοιπόν, ο νεαρός τής φώναξε πως ήθελε να της ψιθυρίσει κάτι στο αυτί. Μόλις τον πλησίασε εκείνη, αυτός γράπωσε με τα δόντια του το αυτί της, το δάγκωσε με όλη του τη δύναμη και της το ξερίζωσε. Η γυναίκα, φυσικά, ξέσπασε σε δριμύ κατηγορητήριο: -Ξεδιάντροπε! Σαν να μη σου έφταναν τα εγκλήματα που έχεις διαπράξει! Τη μάνα σου τόλμησες να σακατέψεις;. Όμως ο γιος της έκραξε: -Γιατί δεν με μάλωσες τότε που έκανα την πρώτη μου κλεψιά και σου έφερα εκείνη την πλάκα; Άμα το είχες κάνει, δεν θα είχα καταντήσει έτσι, να με σέρνουν για εκτέλεση.
Το δίδαγμα του μύθου: Άμα δεν τιμωρήσεις το κακό από την αρχή, μετά δεν συμμαζεύεται». « Ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι τὸ κατ’ ἀρχὰς κολαζόμενον ἐπὶ μεῖζον αὔξεται». Ποιος διαφωνεί;
Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς
πρόεδρος Νίκης
