Μεγαλοφυής, αήττητος στρατηλάτης, ο Αλέξανδρος Γ’, της Δυναστείας
των Αργεαδών, δίκαια του αποδόθηκε η προσωνυμία, ο Μέγας.
Η ιστορία επιφύλαξε γι’ αυτόν μοίρα λαμπρή. Τον όρισε να μεταλαμπαδεύσει αυτός την Ελληνική σκέψη, τον Ελληνικό πολιτισμό έως τα βάθη της Ανατολής.
Η ιστορία επιφύλαξε γι’ αυτόν μοίρα λαμπρή. Τον όρισε να μεταλαμπαδεύσει αυτός την Ελληνική σκέψη, τον Ελληνικό πολιτισμό έως τα βάθη της Ανατολής.
Ο Αλέξανδρος τον χειμώνα του 335, ασχολήθηκε με τη διοργάνωση του βασιλείου του, επειδή σκόπευε να απουσιάσει στην Ασία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αρχικά είχε την πρόθεση να κατακτήσει την Περσία, εκθρονίζοντας το Δαρείο και να ανέβει ο ίδιος στο θρόνο, εκδικούμενος για την εκστρατεία του Ξέρξη στο παρελθόν, ο οποίος είχε επιχειρήσει την υποδούλωση όλων των Ελλήνων. Το δε αρχικό σχέδιο του Αλέξανδρου περιελάμβανε τα εξής τρία στάδια : Πρώτα την κατάκτηση της Μικράς Ασίας, ακολούθως την κατάληψη της Συρίας και της Αιγύπτου, τις οποίες θα χρησιμοποιούσε ως ορμητήριο για τις επιχειρήσεις της τρίτης φάσεως, που στόχευαν στην κατάλυση του βασιλείου της Περσίας.
Ο στρατός του Αλεξάνδρου, αποτελείτο από 30.000 πεζούς και 5000 ιππείς. Η βασική διάταξη του στρατού όπως είχε οργανωθεί από τον Φίλιππο, αποτελείτο από τη φάλαγγα, το ελαφρύ ιππικό, τους υπασπιστές, και το βαρύ ιππικό. Ο Αλέξανδρος στην εκστρατεία του προς την Ασία διέθετε έξη τάγματα της μακεδονικής φάλαγγας, η οποία αποτέλεσε την βάση του στρατού του. Η φάλαγγα πλαισιώθηκε από τους Έλληνες οπλίτες, οι οποίοι ήταν Σύμμαχοι ή μισθοφόροι. Διοικητής των Συμμάχων ήταν ο Αντίγονος, ενώ των μισθοφόρων ο Μένανδρος.
Όλα όσα αναφέρουμε είναι σχεδόν σε όλους γνωστά, όπως θέλουμε να πιστεύουμε, αυτό όμως που δεν είναι ευρέως διαδεδομένο είναι και η νομισματική πολιτική του μεγάλου στρατηλάτη.
Ας δούμε λοιπόν ορισμένα στοιχεία.
Η πρώτη οικονομική ενοποίηση είχε συντελεστεί στην εποχή του Μ. Αλεξάνδρου, καθώς οι περιοχές που είχε κατακτήσει ήταν η τότε οικουμένη αφού ο υπόλοιπος κόσμος ήταν, από οικονομική τουλάχιστον πλευρά, πολύ πίσω! Το αλεξάνδρειο τετράδραχμο κατέκλυσε τις τότε διεθνείς αγορές καθώς έγινε το μέσο διενέργειας τεράστιου όγκου συναλλαγών και καθιερώθηκε για περισσότερο από 200 χρόνια ως το βασικό μέσο διακράτησης πλούτου από τους συναλλασσομένους. Ιδρύθηκαν δε πολυάριθμα νομισματοκοπεία.
Όπως μας δείχνουν τα αρχαιολογικά στοιχεία τα επιτόκια στον αρχαίο κόσμο για επιχειρηματικά δάνεια κυμαίνονταν περίπου στο 30%. Τα χρυσά και τα ασημένια νομίσματα ήταν δυσεύρετα και έτσι οι περισσότεροι έμποροι έκαναν εμπόριο προϊόντων για άλλα προϊόντα. Κατά συνέπεια καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολη ήταν η ζωή ενός εμπόρου εκείνη την εποχή.
Αντί για παράδειγμα να χρησιμοποιεί χρήματα για την πληρωμή των προϊόντων, ο έμπορος έπρεπε να μεταφέρει τα προϊόντα του πάνω σε άλογα κάτι που αναμφίβολα ήταν χρονοβόρο και κουραστικό. Όλα αυτά όμως άλλαξαν με τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου.
Ο Μ. Αλέξανδρος, ίσως χωρίς σκόπιμη επιδίωξη, έκανε μία επαναστατική οικονομική πολιτική για τα δεδομένα της εποχής. Μετά την κατάκτηση τεράστιων ποσοτήτων χρυσών και αργυρών ταλάντων από την Περσική Αυτοκρατορία, ο Μ. Αλέξανδρος έδωσε τεράστια ποσά για την ανοικοδόμηση ναών, δρόμων και μνημείων. Θα μπορούσαμε να πούμε πως πρόκειται για μία κεϋνσιανή πολιτική στα πρότυπα ενός αρχαίου κατακτητή.
Ωστόσο ο Μ. Αλέξανδρος εφάρμοσε άλλη μια νομισματική πολιτική, με την έκδοση νομισμάτων σε χρυσό και ασήμι, με συνέπεια τα επιτόκια να μειωθούν από το 30% στο 6%.
Αυτή η οικονομική πολιτική του Μ. Αλεξάνδρου διέφερε από την Περσική. Ο μέγας στρατηλάτης προτίμησε να συσσωρεύσει τα τεράστια αποθέματα από χρυσό και ασήμι στο ταμείο της αυτοκρατορίας του. Τα χρήματα πλέον έφυγαν από τους φύλακες των ταμείων και ανέλαβαν την διαχειρισή τους οι »επιχειρηματίες» της εποχής.
Οι πόλεις-κράτη αναγκάστηκαν εκείνη την εποχή να δανειστούν με ελαφρώς υψηλότερα επιτόκια, ίσως επειδή οι δανειστές φοβήθηκαν οτι οι διοικητές των πόλεων (οι οποίοι εκείνη την εποχή έλεγχαν μικρές στρατιές) θα αρνούνταν να πληρώσουν.
Οι επιχειρηματίες του εμπορίου και οι κατασκευαστές έργων τέχνης, επωφελήθηκαν από τα νέα κέρματα που εκδίδονταν από τους Έλληνες σε όλη την Δυτική Ασία και την Μ. Ανατολή.
Καλλιτέχνες και οικοδόμοι θα μπορούσαν πλέον να χρηματοδοτηθούν για τα έργα τους. Μια νέα εποχή για την ελληνιστική τέχνη και την οικονομία μόλις ξεκίνησε.
Κατά την διάρκεια της βασιλείας του υπήρχε μεγάλη αύξηση δαπανών, καθώς είχε μεγαλεπήβολα σχέδια.
Όπως στις μέρες μας, έτσι και στην αρχαιότητα, η νομισματική επέκταση είχε κόστος και στον πληθωρισμό. Σε πόλεις όπως η Τύρος, η Γάζα και η Βαβυλώνα, υπέρξε μια αύξηση των τιμών, ίσως σε μερικές περιπτώσεις σε διπλάσια μεγέθη και έτσι η οικονομική άνθηση οδήγησε στην ύφεση.
Ωστόσο η οικονομία και το εμπόριο εκτινάχθηκαν και πάλι όταν τελείωσαν οι συγκρούσεις των Διαδόχων.
Ο Αλεξάνδρος στα νομίσματα
«Ο Αλέξανδρος ο Γ΄ ή Μέγας δεν απεικονίζεται όσο ζούσε ουδέποτε στις κοπές των νομισμάτων». «Πολλές φορές ταυτίζεται ή συγχέεται η απεικόνιση της κεφαλής του αγένειου Ηρακλή που φέρει λεοντοκεφαλή στην πρόσθια όψη των τετραδράχμων και των δραχμών του με την επιγραφή ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ενόσω ζούσε και ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ μετά θάνατον, με το πορτραίτο του ηγεμόνα.
Οι πρώτες απεικονίσεις του απαντούν σε μεταθανάτιες κοπές των διαδοχών του στρατηλάτη. Ο Αλέξανδρος απεικονίζεται ως θεοποιημένος στις κοπές του Λυσιμάχου με τα κέρατα του Άμμωνος Διός, στις κοπές του Πτολεμαίου του Α΄ Σωτήρος με τα κέρατα του Αμμωνος Διός και δορά ελέφαντα ως κάλυμμα κεφαλής και τέλος στις πρώτες κοπές του Σελεύκου του Α΄, όπου απεικονίζεται με κράνος από δέρμα λεοπάρδαλης και κέρατα ταύρου.
Στην κλίμακα της παγκόσμιας οικονομικής κυριαρχίας
Μετά το αργυρό τετράδραχμο της Αθήνας και το χρυσό δαρεικό της Περσικής αυτοκρατορίας, το επόμενο ισχυρό-«διεθνές» νόμισμα θα καταστεί το νόμισμα του Αλεξάνδρου, πριν και μετά το θάνατό του, στην παγκόσμια χρηματαγορά της εποχής μέχρι και τα μέσα του 1ου αι. π.Χ.
Πέρα από τον κυρίαρχο ρόλο που παίζει στην οικονομία του ελληνιστικού κόσμου, αξίζει να σημειωθεί ότι είναι και το νόμισμα που «διδάσκει» τον εγχρήματο τρόπο συναλλαγών σε λαούς που ζούσαν έως τότε σε πλήρη αχρηματία (λαοί Κεντρικής Ασίας). Στην κλίμακα της παγκόσμιας οικονομικής κυριαρχίας, το τετράδραχμο του Αλεξάνδρου θα διαδεχθούν: ο αργυρός denarius της Ρώμης, ο χρυσός σόλιδος των Βυζαντινών, το αργυρό dirhem του αραβικού κόσμου, το χρυσόducato της Γαληνοτάτης Βενετίας, το αργυρό τάληρο των Αψβούργων, τα 8 Reales -το αργυρό νόμισμα της θαλασσοκράτειρας Ισπανίας-, η χρυσή λίρα της Βρετανίας, το δολάριο και το ευρώ».
πληροφορίες: themillionhistory.blogspot.gr, thetoc.gr
http://ithesis.gr/slider/i-idiofiis-oikonomiki-politiki-tou-megalou-alexandrou/
