Πολιτικές εξελίξεις στην τουρκία, εκτιμήσεις και βυζαντινές τακτικές

Τόσα χρόνια δημοσιεύσεων στα ΧΑΜΠΕΡΙΑ και ποτέ δεν μπήκα στον πειρασμό ευθείας ανάλυσης πολιτικών γεγονότων και εξελίξεων. Ως τώρα προτιμούσα να εκφράζω τις εκτιμήσεις μου για όλα αυτά σε προσωπικές συζητήσεις και κατ' ιδίαν επαφές.
Θα ήταν κρίμα όμως να μην υπάρχει μια ανάλογη παρουσίαση στα ΧΑΜΠΕΡΙΑ, κυρίως με την δική μου ματιά και σίγουρα διαφορετική από εκείνη των "τουρκολόγων" και των ειδικών που τα άρθρα τους κατακλύζουν το διαδίκτυο και τις εφημερίδες. Αφορμή στάθηκε η παραίτηση του Τούρκου πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου, και οι εικασίες κόντρας του με τον πρόεδρο της χώρας, οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν εσωκομματικά και ευρύτερα αλλά και η ταυτόχρονη μελέτη μου σε θέματα βυζαντινής διπλωματίας και τακτικής.

Ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της Τουρκίας σε παλαιότερη φωτογραφία. Υπάρχει όντως κρίση στις σχέσεις τους ή απλά παρουσιάστηκε μια θαυμάσια ευκαιρία;

Συγκεκριμένα, το βράδυ που κυκλοφόρησε η φήμη παραίτησης του Τούρκου πρωθυπουργού, με βρήκε να ασχολούμαι με την λεγόμενη "Ψευδοκωνσταντίνειο Δωρεά" (για να καταλάβετε που έχω φτάσει) και τον τρόπο που οι βυζαντινοί εκμεταλλεύτηκαν μια αρνητική, για αυτούς, συγκυρία. Η "Ψευδοκωνσταντίνειος Δωρεά" αναφέρεται σε ένα πλαστό έγγραφο που δημιούργησε η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ώστε να μπορεί να δημιουργήσει σώματα στρατού αφού σύμφωνα με αυτή την εκδοχή ο Μέγας Κωνσταντίνος είχε δώσει το δικαίωμα στον Πάπα να έχει δικό του στρατιωτικό σώμα για την φύλαξη της Ρώμης κατά της διάρκεια μεταφοράς της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη. Οι βυζαντινοί δέχθηκαν το πλαστό κείμενο δίχως διαμαρτυρία αφού μιλούσε για μεταφορά της αυτοκρατορίας από την Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη με ότι αυτό συνεπάγεται και κατάφεραν μέσα από ένα αρνητικό γεγονός να καρπωθούν πλεονεκτήματα.
Είτε σε μερικούς αρέσει, είτε όχι, η υψηλή πολιτική ελίτ της Τουρκίας έχει κληρονομήσει τα περισσότερα χαρακτηριστικά και τους ελιγμούς της βυζαντινής διπλωματίας και διαχρονικά κατορθώνει να καρπώνεται τα μέγιστα από γεγονότα που αρχικά δείχνει να βρίσκεται σε δυσχερή θέση.
Ας μην αναφερθώ εδώ βέβαια στους νόμιμους κληρονόμους της βυζαντινής διπλωματίας και του Βυζαντίου γενικότερα μιας και αυτοί αντιδρούν μάλλον αλλεργικά στο άκουσμά του, επιλέγοντας ανάμεσα σε βαλκανική απορρόφηση και στην αναζήτηση του δρόμου προς τα πεφωτισμένα και λελαμπρυσμένα της Εσπερίας έθνη.

Και όμως...κόντρα για την καρέκλα δεν υπήρξε

Πώς όμως το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας θα καρπωθεί τα μέγιστα από τις φαινομενικά αρνητικές εξελίξεις που προέκυψαν, θα το καταφέρει πράγματι και που θα οδηγηθεί η πολιτική έκφραση;
Βυθίζεται όντως το ΑΚΠ στο χάος ή τολμά ιδιοφυείς ελιγμούς εκμεταλλευόμενο τις συγκυρίες;

Ας ξεδιπλώσω λοιπόν το κουβάρι μερικών σκέψεων:
Βάση και αφετηρία όλων των πολιτικών κινήσεων που θα ακολουθήσουν παραμένει η συνταγματική αλλαγή και το πέρασμα στο προεδρικό σύστημα με νέες αρμοδιότητες του προέδρου και ψήφισή του απευθείας από τον λαό για καθολική νομιμοποίησή.
Ταυτόχρονα με αυτόν τον τρόπο θα καθίσταται σε μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα δυνατή και η μετατροπή του εκλογικού συστήματος όσον αφορά τα κόμματα, την λειτουργία τους και την κοινοβουλευτική εκπροσώπησή τους.
Έχει ήδη ειπωθεί και παρουσιαστεί με σαφή τρόπο πως το νέο προεδρικό σύστημα θα ομοιάζει σε μεγάλο βαθμό με το αντίστοιχο αμερικανικό σύστημα (κάτι που συνειρμικά μου δημιουργεί εικόνες ομοσπονδιών που όμως ελέγχονται από μία κεντρική εξουσία, αλλά το σταματώ εδώ αφού η προτεραιότητα είναι αλλού). Και κάπου εδώ ξεκινά η ιδιοφυής κίνηση και ο απώτερος στόχος του κυβερνώντος κόμματος: Η διάσπασή του!
Στο αμερικάνικο εκλογικό σύστημα ουσιαστικά αναμετρώνται δύο κόμματα, το δημοκρατικό και το ρεπουμπλικανικό. Την θέση των δύο αυτών κομμάτων, τάσεων, ιδεολογιών που υπάρχουν στις ΗΠΑ, μπορούν να πάρουν τα δύο διασπασμένα τμήματα του ΑΚΠ στην Τουρκία, ένα ισλαμικό-συντηρητικό και ένα μετριοπαθές με περισσότερο δημοκρατικές τάσεις και φιλοευρωπαϊκή προοπτική. Μέσα σε δημοκρατικά πλαίσια (ή σε πλαίσια νομιμότητας σε ότι αφορά το HDP)  τα διασπασμένο ΑΚΠ θα κατορθώσει να απορροφήσει ψηφοφόρους από τα άλλα 2 κόμματα (οι εθνικιστές του MHP θα στραφούν στην συντηρητική πτέρυγα και οι κεμαλιστές στην δημοκρατικότερη-κοσμικότερη εκδοχή), αποκλείοντάς τα από την εκλογική κούρσα.
Αυτός είναι και ο τελικός στόχος, η μόνιμη άσκηση εξουσίας, ουσιαστικά από το ΑΚΠ, πότε με μετριοπαθείς και πότε με περισσότερο αυστηρές τάσεις, αλλά πάντα με τον ίδιο παρονομαστή.

Βασικό στοιχείο επιτυχημένης πολιτικής είναι να μπορείς να διακρίνεις τις εξελίξεις προτού συμβούν. Όποιος διακρίνει διχόνοια και γκρίνιες, μάλλον δεν βλέπει και πάρα πολύ μακριά

Σημαντικό στοιχείο στην στοχευμένη διάσπαση του κυβερνώντος κόμματος παραμένει ο τρόπος που αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί. Θα συμβεί με τρόπο ριζοσπαστικό και εκκωφαντικό ή απλά με σταδιακή αποχώρηση στελεχών του όπως δείχνει να συμβαίνει στην περίπτωση του πρωθυπουργού αλλά και άλλων στελεχών;
Στην πρώτη περίπτωση, το νέο πρόσωπο που θα προκύψει στο συντηρητικό παρακλάδι είναι μικρής σημασίας, ούτε χρειάζεται να είναι άνθρωπος με πολιτικό όγκο αφού ούτως ή άλλως οι κινήσεις προσδιορίζονται από αλλού.
Στην δεύτερη περίπτωση, το πρόσωπο που συγκέντρωνε ως τις τελευταίες μέρες τις περισσότερες πιθανότητες ήταν ο πρώην προεδρός Αμπτουλάχ Γκιούλ. Να που εσχάτως προέκυψε νέος "μνηστήρας" με ιδανικά χαρακτηριστικά. Ευφυής, με ευγένεια που ξαφνιάζει ευχάριστα, καλός συνομιλητής και παίκτης, μορφωμένος όσο λίγοι, εγγυητής μια μοντέρνας Τουρκίας με τις ιδιαιτερότητες της μα και τους αναγκαίους συμβιβασμούς αλλά κυρίως με απήχηση σε τμήματα της νεολαίας.

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός οικοδόμησε αρκετά πρόσχαρο προφίλ με την νεολαία..

...και εκείνη δείχνει να τον προτιμά

Το έκτακτο συνέδριο του ΑΚΠ στις 22 Μάϊου, πιθανόν να αποτελέσει τον προπομπό των εξελίξεων για το μέλλον του κόμματος και του ελέγχου της χώρας. Ας μην ξεχνάμε βέβαια πως υπάρχει μεγάλος δρόμος ανάμεσα στην πρόθεση και το αποτέλεσμα.

Υποστηρικτές του προέδρου και ενός περισσότερο ισλαμικού τρόπου διακυβέρνησης, πολιτικού και κοινωνικού βίου

Φυσικά ο νυν πρόεδρος γνωρίζει πως δεν θα κυβερνά για πάντα και αργά ή γρήγορα δεν θα είναι σε θέση να ασκεί εξουσία. Ήδη έχει διανύσει πολύ μεγάλο χρόνο εξουσιαστικού βίου.
Τι τον ωθεί λοιπόν στην συνέχιση αυτού του έργου από την στιγμή που δεν τον αφορά σε μεγάλο βαθμό προσωπικά;
Πρώτον διότι σαν ηγέτης έχει ένα όραμα για την πορεία του κράτους του και των πολιτών του και επιθυμεί να το διασφαλίσει μέσα από τις βασικές αρχές που θα διέπουν τα δύο μελλοντικά παρακλάδια του ΑΚΠ.
Δεύτερον διότι πιστεύει με ειλικρίνεια πως αυτός ο δρόμος και οι αποφάσεις που παίρνονται και θα παρθούν είναι οι σωστές.
Εκτιμώ πως η πλειοψηφία των αναγνωστών διαφωνεί με όσα προετοιμάζονται να γίνουν στην Τουρκία, με την τακτική και συνολικά με την "κακή" πορεία που τραβά η γειτονική χώρα. Όμως ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε, πιθανόν να μην υπάρχει κακός και καλός δρόμος, σωστό ή λάθος. Οι εκτιμήσεις μας γίνονται από έναν άλλο τόπο, για άλλον λαό, με άλλη ιστορική κληρονομιά και εν τέλη είναι απλά εκτιμήσεις ή προσωπικές θέσεις για το τι θα επιθυμούσαμε να συμβεί ή να μην συμβεί.
Κάπου εδώ όμως σκέφτομαι να σας απαλλάξω από τις μεταμεσονύκτιες σκέψεις μου, τις πολιτικές εκτιμήσεις και την φλυαρία μου και να συνεχίσω την ιχνηλασία της βυζαντινής διπλωματίας. Ίσως η μελέτη της δώσει την ευκαιρία για ακόμα καλύτερη προσέγγιση, κατανόηση και λύση των δύσκολων σημείων των ημερών μας.

http://tixamperiaapothnpolh2.blogspot.gr/2016/05/blog-post.html