Η διγλωσσία των Ρωμαίων εμφανίζεται εις την οθόνην της ιστορίας εις τα πρώτα γραπτά μνημεία της ρωμαϊκής ιστορίας και μαρτυρεί ότι οι Ρωμαίοι πρόγονοί μας είναι αναπόσπαστον μέρος του ελληνικού πολιτισμού πολύ πριν από τον Μέγα Ιουστινιανόν και πολύ πριν από τον Μέγα Κωνσταντίνον.
Ήδη 700 περίπου χρόνια πριν ο Μέγας Κωνσταντίνος μεταφέρη την Ρώμην εις την Ανατολήν, δηλαδή ήδη κατά τον 4ον αιώνα π.Χ. ο μαθητής του Πλάτωνος ο Ηρακλείδης ο Ποντικός αποκαλεί την Ρώμην “πόλιν ελληνίδα Ρώμην”.
Ο πρώτος εις την ιστορίαν γράψας εις την λατινικήν γλώσσαν ήτο ο Έλλην Λίβιος Ανδρόνικος. Κατά τον 3ον αιώνα μετέφρασε τον Όμηρον δια να τον χρησιμοποιήση ο ίδιος, ως διδακτικόν κείμενον της λατινικής και της ελληνικής γλώσσης δια τους Ρωμηούς μαθητάς του. Μετέφρασε και άλλα έργα εκ του ελληνικού και έγραψε πρωτοτύπως τα πρώτα ρωμαϊκά θεατρικά έργα και ποιήματα. Έτσι επεκράτησεν ευθύς εξ αρχής οι εγγράμματοι Ρωμαίοι να εκμανθάνουν την ελληνικήν ως πρότυπον των Ρωμαϊκών γραμμάτων. Έκτοτε ουδέποτε έπαυσεν η διγλωσσία να κατευθύνη την εξέλιξιν του ελληνικού πολιτισμού των Ρωμαίων.
Οι δύο πρώτοι ιστορικοί της Ρώμης, ο Fabius Pictor και ο Cincius Alimentus ήσαν Ρωμαίοι, οι οποίοι περί το 200 π.Χ. έγραψαν ελληνιστί και όχι λατινιστί τας ιστορίας των.
Από το 150 π.Χ. όλοι οι μορφωμένοι Ρωμαίοι εγνώριζον καλώς πλέον την ελληνικήν γλώσσαν και φιλολογίαν.
Μετ’ ολίγον και οι κατ’ αρχήν διστακτικοί έναντι των ελληνικών αγροικώτεροι Ρωμαίοι προύχοντες ηναγκάσθησαν τελικώς να εκμάθουν την ελληνικήν δια το εμπόριον και δια την διοίκησιν των ελληνικών επαρχιών.
Από του 1ου αιώνος π.Χ. επεκράτησεν η παράδοσις οι Ρωμαίοι αριστοκράται, δια να ολοκληρώσουν την μόρφωσιν των, να σπουδάζουν εις την Ελλάδα.
Το 91 π.Χ. ήρχισεν ο τελευταίος μεγάλος πόλεμος μεταξύ Ρωμαίων και Λατίνων. Ένα χρόνο πρίν, το 92 π.Χ., οι Ρωμαίοι έκλεισαν τα λατινικά σχολεία ρητορικής και έτσι υπεχρέωσαν τους εν Ρώμη φοιτητάς να σπουδάσουν μόνον εις τα ελληνικά σχολεία. Εν καιρώ ήνοιξαν πάλιν τα λατινικά σχολεία και ετονώθη η χρήσις της λατινικής εφ’ όσον εχρησιμοποιήθησαν οι Λατίνοι δια την αποίκισιν νέων δυτικών επαρχιών.
Κατά την ιδίαν εποχήν κατηργήθη η θέσις του μεταφραστού εις την Ρωμαϊκήν σύγκλητον και έκτοτε επετράπη η άνευ μεταφράσεως χρήσις της ελληνικής εκ μέρους των εξ Ανατολής επισκεπτών ομιλητών, διότι όλοι οι Ρωμαίοι προύχοντες εγνώριζον απταίστως πλέον την ελληνικήν.
Σχεδόν όλοι οι αυτοκράτορες εγνώριζον ελληνικά, αλλά μεταξύ αυτών οι Ιούλιος Καίσαρ, Αύγουστος Καίσαρ, Τιβέριος, Νέρων, Βεσπασιανός, Τραϊανός, Ανδριανός, Μάρκος Αυρήλιος και άλλοι είχον εξαιρετικήν γνώσιν της ελληνικής. Ο Ιούλιος Καίσαρ, ο Τιβέριος και ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψαν ελληνικά έργα.
Οι διαπρεπέστεροι Ρωμαίοι συγγραφείς που έγραψαν και ελληνιστί είναι ο Κικέρων, ο Γερμανικός και ο Σουητώνιος.
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
© ’Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου
Διάλεξις γενόμενη την 21.3.1976 εις την
Ιεράν πόλιν Μεσολογγίου
Εκδόσεις ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
ΑΘΗΝΑΙ
http://www.paterikiorthodoxia.com
http://hristospanagia3.blogspot.gr/
