Μαρίας Λουπίδου
Πολιτικοῦ Ἐπιστήμονος
Ἦταν Ἰούλιος τοῦ 1978.
Κατακαλόκαιρο. Μία τέτοια μέρα ἀνακοινώθηκε ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν μιὰ
μελέτη. Ἡ ἀρχαιολόγος – βυζαντινολόγος, Μαρία Θεοχάρη ὁλοκλήρωσε καὶ
κατέθεσε τὴ μελέτη της περὶ «Ψηφιδωτῆς εἰκόνος τοῦ Ἁγίου Δημητρίου καὶ
τῆς ἀνευρέσεως τῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου εἰς Ἰταλίαν». Γιὰ ἀρκετὸ διάστημα ἡ
ἐπιστήμονας ἀσχολήθηκε μὲ ζῆλο καὶ μεράκι μὲ μιὰ ψηφιδωτή εἰκόνα τοῦ
Ἁγίου Δημητρίου ποὺ πληροφορήθηκε ὅτι ὑπάρχει στὸ Σάσο Φεράτο τῆς
Ἰταλίας. Ἀπό τὴ μελέτη τῆς εἰκόνας αὐτῆς καθώς καὶ ἅλλων σχετικῶν
ἐγγράφων ὁδηγήθηκε στὸ συμπέρασμα ὅτι τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου ποὺ
βρίσκονταν σὲ μιὰ κωμόπολη μόλις15 χιλιόμετραμακρύτερα, στὸ Ἀββαεῖο τοῦ
Σάν Λορέντζο, ἦταν τα λείψανα τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, Πολιούχου
Θεσσαλονίκης!
Ἡ μελέτη ἐκείνη συνέδεσε τὰ ἱστορικὰ γεγονότα καὶ κατέδειξε ὅτι…
ἡ Θεσσαλονίκη ποὺ καταλήφθηκε ἀπὸ τοὺς
Σταυροφόρους τὸ 1204 ἕως τὸ 1223, λεηλατήθηκε ἀπὸ τοὺς λατίνους
σταυροφόρους ποὺ ἀφήρπασαν τοὺς δύο Ναούς, τὸν Ναὸ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας
καὶ τὸν Ναὸ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Τὸ ὅτι ἡ ἀφαίρεση τοῦ λειψάνου ἔγινε
ἐκείνη τὴν περίοδο πιστοποιεῖται καὶ ἀπὸ τὸ γεγονός ὅτι ὲντός τῆς
λάρνακας ποὺ βρέθηκε στὸ Σἀν Λορέντζο μαζὶ μὲ τὰ λείψανα ὑπάρχει καὶ μιὰ
μολύβδινη πλάκα μἐ τὴν ἐπιγραφὴ «hix requiescat corpus sancti
Demetrii». Στὸ βιβλίο τῆς κ. Θεοχάρη βρίσκονται ὅλες οἱ πληροφορίες
καθώς καὶ τὸ ὅτι οἱ μελετήσαντες τὴν πλάκα διαπίστωσαν ὅτι γράφτηκε περὶ
τὸ τέλος τοῦ 12ου καὶ ἀρχές τοῦ 13ου αἰῶνα.
Ἡ ἀνακάλυψη αὐτὴ τῆς κ. Θεοχάρη
γνωστοποιήθηκε στὸ κοινὸ γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ τῆς
Θεσσαλονίκης στὶς 13 Αὐγούστου τοῦ 1978. Λίγες μέρες πρὶν ἀπὸ τὴ
δημοσίευση ὅμως, ὁ δημοσιογράφος τῆς συγκεκριμένης ἐφημερίδας, Ἀγαμέμνων
Μπιτσιάδης, ἐπισκέφτηκε τὸ Γραφεῖο τοῦ μακαριστοῦ Παναγιωτάτου
Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυροῦ Παντελεήμονος Β’ καὶ τὸν ἐνημέρωσε
σχετικά μὲ τὴν ἀνακοίνωση στὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν καὶ τὸ δημοσίευμα τῆς
ἐφημερίδας τὸ ὁποῖο θὰ ἔβλεπε τὸ φῶς τῆς δημοσιότητας σὲ λίγες μέρες.
Ἡ Θεσσαλονίκη ἐκείνη τὴν περίοδο
προσπαθοῦσε νὰ συνέλθει καὶ νὰ γιατρέψει τὶς πληγὲς ποῦ τῆς ἄφησε ὁ
μεγάλος σεισμὸς τοῦ Ἰουνίου τοῦ 1978. Δὲν εἶχα γεννηθεῖ τότε. Ὅμως οἱ
γονεῖς μου περιγράφουν γλαφυρὰ τὸ πόσο δύσκολη ἦταν ἡ κατάσταση καὶ τὸ
ὅτι γιὰ τὸ διάστημα ποὺ γίνονταν μετασεισμοὶ οἱ περισσότεροι
Θεσσαλονικεῖς δὲν κοιμόταν τὰ βράδια στὰ σπίτια τους ἀλλὰ σὲ πλατεῖες.
Μπορῶ εὔκολα νὰ καταλάβω τὴν ἀγωνία καὶ τὴν ἀναστάτωση ὅλων γιὰ αὐτὴ τὴν
κατάσταση καὶ φαντάζομαι τὴν προσπάθεια τοῦ δυναμικοῦ, ὅπως εἶναι
ζωντανὰ στὴν μνήμη μου χαραγμένη ἡ εἰκόνα του, μητροπολίτη νὰ προσπαθεῖ
νὰ στηρίξει τὸ ποίμνιὸ του. Ἡ εἴδηση τὸν ἐνθουσίασε καὶ πίστεψε
ἀκράδαντα ὅτι ὁ ἐρχομὸς τοῦ Ἁγίου θὰ ἐμψυχώσει τοὺς Θεσσαλονικεῖς καὶ θὰ
ξεπεράσουν τὰ δύσκολα ἐπακόλουθα τοῦ μεγάλου σεισμοῦ τῆς 20ης Ἰουλίου.
Γ.Θ: Άνθρωποι που βρέθηκαν δίπλα στον μακαριστό Μητροπολίτη, μας διηγήθηκαν ότι κατά την περίοδο των σεισμών άκουγε στον ύπνο του μία φώνη που του έλεγε...
"Είμαι ο Δημήτριος και θέλω να γυρίσω στη Θεσσαλονίκη"
Ο μακαριστός Μητροπολίτης δεν έδωσε σημασία στη ''φωνή'' πιστεύοντας ότι είναι εκ του πονηρού και τότε... άρχισε να ακούει τη φωνή του Αγίου Δημητρίου και στον ξύπνιο του!
Ἔτσι στὶς 17 Ὀκτωβρίου ἀναχώρησε
ἀεροπορικῶς γιὰ τὸ Μιλᾶνο. Ἐκεῖ βρισκόταν ἤδη καὶ γιὰ ἕνα μῆνα πρὶν ὁ
Γενικὸς Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος τῆς ΙΜΘ Ἀρχιμ. Παντελεήμονας Καλπακίδης
(σήμερα Μητροπολίτης Βεροίας καὶ Ναούσης), γιὰ νὰ προετοιμάσει τὸ
ἔδαφος. Πολὺ θὰ ἤθελα νὰ ξέρω τί εἶπε καὶ μὲ ποιόν τρόπο δέχτηκε ὁ
ἐπίσκοπος Φάνο Κωνστάντζο Μίτσι, οἱ ἱερεῖς τοῦ ναοῦ καὶ ὁ λαὸς τοῦ Σὰν
Λορέντζο νὰ δώσουν στὸν Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης τὴν κάρα καὶ ἀργότερα
καὶ τὸ ὑπόλοιπο σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Μπορῶ ὅμως νὰ φανταστῶ τὸ
δέος καὶ τὴν ἀγωνία τοῦ Μητροπολίτη, τὴν προσευχή του ὥστε νὰ βοηθήσει ὁ
Θεὸς τὸ ἔργο του καὶ τὴν παράκλησή του γιὰ τὸ δίκαιο αἴτημά του.
Γ.Θ: Στην αρχή ο επίσκοπος της περιοχής και κυρίως ο λαός της μικρής αυτής πόλης απέκλεισαν κάθε ελπίδα για επιστροφή των ιερών λειψάνων του Αγίου στην πατρίδα του, όμως...
Ο μακαριστός μητροπολίτης δεν το έβαλε κάτω και ξεσηκώνοντας όλη την περιοχή με τους πύρινους λόγους του καθώς και με την διπλωματία του έφτασε μέχρι το Βατικανό και κατάφερε να τους πείσει να του δώσουν την Αγία κάρα του Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου. Όμως ο Άγιος ήθελε να επιστρέψει ολόκληρος στην Θεσσαλονίκη και έτσι η φωνή του ακούστηκε ξανά...
"Ολόκληρο θα με γυρίσεις στη Θεσσαλονίκη''
Αποφασισμένος να εκτελέσει την προσταγή του Αγίου Δημητρίου και έχοντας στο μυαλό του τους τρομερούς μετασεισμούς και το ποίμνιό του, ο μακαριστός Μητροπολίτης ξεκίνησε νέους αγώνες ξεσηκώνοντας του πάντες, με αποτέλεσμα να καταφέρει το ακατόρθωτο και με την βοήθεια του Θεού να μας φέρει μετά από τόσους αιώνες τα Άγια λείψανα του Μεγαλομάρτυρα Αγίου Δημητρίου.
Στὶς 23 Ὀκτωβρίου ὁ Μητροπολίτης
Θεσσαλονίκης ἐπέστρεψε ἀεροπορικῶς ἀπὸ τὴν Ἰταλία στὴν Ἀθήνα
συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν ἱερέα τοῦ Σὰν Λορέντζο, φέρνοντας μαζί του τὴν
τίμια κάρα τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου τοῦ Μυροβλήτου καὶ
ἀναχώρησε ὁδικῶς γιὰ τὴν πόλη του. Στὴ σχετική βιβλιογραφία βρίσκω ὅτι
στὴ γέφυρα τοῦ Γαλλικοῦ ποταμοῦ ἔγινε ἀνεπίσημη ὑποδοχή ἀπὸ τὸν Ὑπουργὸ
Β. Ἑλλάδος Νικόλαο Μάρτη, τὸν ἀναπληρωτή δήμαρχο, τὸν ἐκπρόσωπο τοῦ
Γ.Σ.Σ., τὸ γενικό πρόξενο τῆς Ἰταλίας καὶ ἄλλους. Ἄλλωστε, ἡ σημασία
τῆς ἐπανακομιδής τῶν τιμίων λειψάνων εἶναι μεγάλο γεγονός ὄχι μόνο γιὰ
τὴ Θεσσαλονίκη ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν Ἑλληνισμό ὁλόκληρο.
Ἡ Θεσσαλονίκη στὶς 25 Ὀκτωβρίου
ὑποδέχθηκε ξανὰ τὸν Πολιοῦχο Ἅγιό της μετὰ ἀπὸ χίλια ἑξακόσια ἑβδομὴντα
πέντε χρόνια ἀφότου μαρτύρησε στὸν ἴδιο χῶρο. Γνωρίζω βιωματικὰ τὴν
εὐλάβεια καὶ τὴν πίστη τῶν Θεσσαλονικέων καὶ τῶν Μακεδόνων γενικότερα
ποὺ εἶναι ξεχωριστὴ καὶ βαθιὰ ἀληθινή. Κινηματογραφικά μπορῶ νὰ βρεθῶ
στὴ λιτανεία στοὺς δρόμους τῆς πόλης μας ἐκείνη τὴν ἡμέρα: Ἱερεῖς,
ἀρχιμανδρῖτες καὶ διάκοι συνόδευσαν τὴν γυάλινη λάρνακα καὶ πλῆθος
πιστῶν μὲ χαρὰ καὶ συγκίνηση ὑποδέχθηκε τὴν λειψανοθήκη στολισμένη μὲ
λουλούδια καὶ δάφνες ἐνῶ οἱ καμπάνες χτυποῦσαν χαρμόσυνα. Ἡ πομπὴ
κατευθύνθηκε ὰπὸ τὴν ὁδό Ἁγίου Δημητρίου στὸ Διοικητήριο, πέρασε στὶς
ὁδοὺς Βενιζέλου, Ἐγνατίας, Πλάτωνος καὶ ἐπανῆλθε στὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου
Δημητρίου ἀκριβῶς ὅπως γίνεται κάθε χρόνο ἀπὸ τότε τὴν παραμονὴ τῆς
γιορτῆς τοῦ Πολιούχου τῆς Θεσσαλονίκης.
Στὶς 26 Ὀκτωβρίου ἐκείνης τῆς χρονιᾶς ἡ
πανηγυρική θεία λειτουργία ποὺ τελέστηκε ἀπὸ τὸν Παναγιώτατο
Μητροπολίτη Παντελεήμονα συλλειτουργούντων ἀρχιερέων καὶ ἱερέων ἦταν
θριαμβευτικὰ πανηγυρική. Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς πόλης γιορτάστηκε μὲ τὴ
μεγαλύτερη λαμπρότητα. Ἡ σχετική βιβλιογραφία κάνει ἀναφορά στὴ στιγμὴ
τῆς προσκύνησης τῆς τιμίας κάρας τοῦ Ἁγίου Δημητρίου ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς
Δημοκρατίας (Κωνσταντῖνο Τσάτσο) ἀναγνωρίζοντας ἔτσι τὴ θρησκευτικὴ
ἀλλὰ καὶ ἐθνικὴ σημασία τῆς ἐπανακομιδῆς αὐτῆς στὴ Θεσσαλονίκη.
Πρὶν ἀπὸ δύο μέρες κάποιος φίλος πῆγε
νὰ προσκυνήσει στὸν Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου στὴ Θεσσαλονίκη καὶ κράτησε
μερικὲς φωτογραφίες γιὰ νὰ τὶς μοιραστοῦμε ἀπὸ ἐδῶ μαζί σας.
Ὁ Ναός τοῦ Πολιούχου Ἁγίου στὴ γιορτή
του εἶναι γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ γεμᾶτος. Ὄχι γιατὶ οἱ καιροὶ εἶναι
δύσκολοι, οἱ οἰκονομικὲς ἀγωνίες ἔντονες καὶ ἡ πόλη βρίσκεται σὲ αὐτὴ τὴ
μουντὴ διάθεση τὴν ὁποία ἐκφράζει καὶ ὁ οὐρανός της στὶς φωτογραφίες,
ἀλλά γιατὶ ὁ Ἅγιος Δημήτριος εἶναι στενὰ συνδεδεμένος μὲ τὴν πίστη τῶν
Θεσσαλονικέων καὶ τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν τόπο τους.
