“Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών είναι ένας ψεύτης”, ήταν η άμεση απάντηση του Αμερικανού Preet Bharara, τέως Δημόσιου Ομοσπονδιακού Εισαγγελέα (της Νοτίου περιοχής της Νέας Υόρκης) στην κατηγορία του Τούρκου αξιωματούχου πως ο Bharara είχε “στενή σχέση” με τον Χότζια Γκιουλέν, τον ισλαμιστή ηγέτη που διαμένει στις ΗΠΑ και τον οποίο ο Ερντογάν και το σινάφι του κατηγορούν για πάσα νόσο που ταλαιπωρεί την σημερινή Τουρκία και που απαιτούν την έκδοσή του- μέχρι τώρα ανεπιτυχώς- στην Τουρκία.
Ο Preet Bharara (PB), που χαίρει φήμης αδυσώπητου διώκτη της οικονομικής διαφθοράς με πάνω από 100 υποθέσεις στο ενεργητικό του, υπήρξε ο Αμερικανός αξιωματούχος που άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του Ιρανο-αζέρου αλλά και Τούρκου υπηκόου, Reza Zarrab (RZ). Ο τελευταίος συνελήφθη στις ΗΠΑ, τον Μάρτη του 2016, με την κατηγορία πως συνωμότησε με άλλους Τούρκους και με τουρκική κρατική τράπεζα για να παραβιάσει το αμερικανικό εμπάργκο κατά του Ιράν. Συγκεκριμένα κατηγορείται πως διεύθυνε μια συνωμοσία της τάξης του ενός δις δολαρίων μέσω της οποίας εξήγαγε λαθραία στο Ιράν χρυσάφι από την Τουρκία με το οποίο αγόραζε πετρέλαιο που εισήγαγε λαθραία στην Τουρκία, από το 2010-2015.
Για να πετύχει τον στόχο του, πάντοτε κατά το κατηγορητήριο, ο RZ “λάδωνε” με εκατομμύρια δολάρια Τούρκους αξιωματούχους και τραπεζίτες. Συγκεκριμένα κατηγορούνται πως χρηματίστηκαν ένας Υπουργός Οικονομικών – ο Zafer Caglayan- ο διευθυντής και υποδιευθυντής της κρατικής τράπεζας Halkbank, που φέρεται να λειτουργούσε ως “μεσάζων” και “πλυντήριο”, καθώς και τελωνειακοί. (Μεταξύ των συνολικά εννέα που κατηγορούνται είναι και ο γνωστός μας προπέτης, ο Egmen Bagis που διετέλεσε Υπουργός για ζητήματα Ε.Ε).
Συνολικά τα άτομα αυτά κατηγορούνται πως συνωμότησαν μαζί με τον RZ να χρησιμοποιήσουν το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα για τα δόλια σχέδια τους. Όμως μόνο δυο συνελήφθησαν στις ΗΠΑ- ο RZ και ο υποδιευθυντής της Halkbank, Mehmet Hakan Attila. Ο μόλις 34 χρόνων Zareeb έγινε και ζάμπλουτος αλλά και ήρωας στην Τουρκία αφού οι “επιχειρήσεις” ενίσχυαν την τουρκική οικονομία. Κατά τον τουρκικό τύπο διατηρούσε άριστες προσωπικές σχέσεις με τον Ερντογάν- από τον οποίο φέρεται να έπαιρνε οδηγίες ως “ταμίας” του- την οικογένειά του και τους μηχανισμούς του κόμματος του Τούρκου ηγέτη.
Όταν τον Δεκέμβρη του 2013, ξέσπασε το οικονομικό σκάνδαλο στην Τουρκία όπου αποκαλύφθηκε η άμεση εμπλοκή του Ερντογάν, της οικογένειάς του, υπουργών του και αξιωματούχων του κόμματός σε ένα σύστημα καθολικής σχεδόν διαφθοράς, μαζί με αυτούς που συνελήφθησαν αρχικά, ήταν και ο RZ. To σκάνδαλο του 2013 σηματοδοτούσε και την πρώτη ανοικτή σύγκρουση μεταξύ των Ερντογάν και Γκιουλέν.
Με την επικράτηση του Ερντογάν όλοι όσοι συνελήφθησαν για διαφθορά αφέθηκαν ελεύθεροι, μεταξύ των και ο RZ. Με τη σύλληψη όμως του RZ στις ΗΠΑ ξανάνοιξε το κεφάλαιο της προσωπικής διαφθοράς του Ερντογάν αλλά και του ρόλου του, εναντίον των εθνικών συμφερόντων των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Το αμερικανικό Υπουργείο δικαιοσύνης φαίνεται να “γύρισε” τον RZ με αντάλλαγμα μειωμένη ποινή και, έτσι, η δίκη που άρχισε πριν μια περίπου βδομάδα στη Νέα Υόρκη έχει μόνο ένα κατηγορούμενο, τον Attila της Halkbank.
Στο μεσοδιάστημα οι Τούρκοι προσπάθησαν να εφαρμόσουν το δικό τους “Οθωμανικό δίκαιο” στην περίπτωση του RZ (και άλλων συναφών υποθέσεων όπως αυτό της σχεδιαζόμενης απαγωγής του Γκιουλέν και της βίαιης μεταφοράς του στην Τουρκία) αλλά όχι μόνο απέτυχαν, η όλη υπόθεση και συμπεριφορά τους φαίνεται να τους γίνεται μπούμερανγκ. Κατά αρχάς ο ίδιος ο Ερντογάν ζήτησε από τον Τράμπ να παρέμβει ώστε να σταματήσει η δίωξη του Zarrab. Ο Τράμπ του απάντησε πως το ζήτημα δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία του. Και μετά άρχισαν τα …οθωμανικά όργανα. Στο αρχικό στάδιο της “οθωμανικής επιχείρησης” η πιό σημαντική αλλά ανεπιτυχής προσπάθεια των Τούρκων, αρχικά μέ τον RZ ως συνεργαζόμενο και πρoτού αυτός “γυρίσει” ως μάρτυρας εναντίον τους, ήταν να χρησιμοποιήσουν υψηλά ιστάμενους πρώην Αμερικανούς αξιωματούχους που θα παρέβαιναν στη αμερικανική δικαιοσύνη. Σκοπός και στόχος τους ήταν η υπόθεση να απορριφθεί “εκ των έσω” ως υπόθεση της οποίας οι συνέπειες άπτονταν των συμφερόντων ασφαλείας των ΗΠΑ- δηλαδή πως επηρέαζαν αρνητικά τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο.
Για τον σκοπό αυτό η Άγκυρα έδωσε εντολή στον RZ να εργοδοτήσει ένα πρώην Γενικό Εισαγγελέα επί Προεδρίας Μπούς του νεώτερου, τον Michael Mukasey, ώστε να παρέμβει με αυτό τον στόχο. Συνεργάτης του Mukasey ήταν και ο Ρεπουπλικανός πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, ο Rudy Giuliani, του οποίου ο νομικός οίκος ήταν ήδη εγγεγραμμένος στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ως “πράκτορας” (“foreign agent”) της Τουρκίας. Η στρατηγική αυτή μπορεί να ήταν του Giuliani αλλά είχε, σίγουρα, “οθωμανικό άρωμα”. Κατά τον προσωπικό δικηγόρο του RZ, Benjamin Brafman, οι Giuliani και Mukasey, δεν προσελήφθηκαν για να συμμετάσχουν στην υπεράσπιση του Zarrab. Αντίθετα πληρώθηκαν “για να διερευνήσουν τη δυνατότητα απόσυρσης των ποινικών κατηγοριών.”
Με άλλα λόγια, γράφει ο αναλυτής David Phillips, η όλη προσπάθεια αποσκοπούσε στον επηρεασμό υψηλά ιστάμενων κυβερνητικών αξιωματούχων ώστε να κλείσουν την υπόθεση. Και συνεχίζει υπογραμμίζοντας πως η όλη προσπάθεια σκοπό είχε να λειτουργήσει υπεράνω των δημόσιων κατήγορων και να υποσκάψει το σύστημα δικαιοσύνης. Είναι μετά την αποτυχία απονομής “οθωμανικής δικαιοσύνης” που ο RΖ πρέπει να πείστηκε να συνεργαστεί με την αμερικανική δικαιοσύνη. Και είναι μετά την αποτυχία του οθωμανικού τους στρατηγήματος που οι Τούρκοι άρχισαν μια μετωπική επίθεση συκοφαντιών, κατηγορώντας όχι μόνο τον Bharara αλλά και τον συνεργάτη του στη υπόθεση Joon Kim, όπως επίσης και τον δικαστή της υπόθεσης, Richard Berman , πως είναι όργανα του Γκιουλέν, πως το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης αλώθηκε από Γκιουλενιστές και πως η συγκεκριμένη δίκη αποτελεί “συνέχεια” του, κατά αυτούς, Γκιουλενικού πραξικοπήματος του 2016 και πολέμου κατά της Τουρκίας και προσωπικά κατά του Ερντογάν.
Εναντίον δε των Bharara και Kim, η Τουρκική δικαιοσύνη, άνοιξε και ποινική υπόθεση κατηγορώντας τους πως υπέκλεψαν τα στοιχεία με τα οποία συνέλαβαν και κατηγόρησαν τον RZ. Κανένας δεν γνωρίζει πως θα εξελιχθεί η δίκη του μόνου πλέον κατηγορούμενου στη υπόθεση, του Mehmet Hakan Attila, αλλά κυρίως κατά πόσον η μαρτυρία του RZ θα εμπλέξει πέραν από αυτόν και προσωπικά τον Ερντογάν, το οικογενειακό του περίγυρο και τους στενούς του συνεργάτες.
Γίνεται αντιληπτών πως άλλο είναι να κατηγορείται για διαφθορά από την αντιπολίτευση ο Ερντογάν στην Τουρκία και άλλο να βρεθεί ένοχος από αμερικανικό δικαστήριο. Πάντως και στη περίπτωση του Attila – που δεν παραδέχθηκε ενοχή και δικάζεται ενώπιον ενόρκων, οι Τούρκοι αποπειράθηκαν- αλλά πάλιν ανεπιτυχώς- να επηρεάσουν τα πράγματα. Κατά τον δικαστή Berman, οι ταυτότητες των ενόρκων δεν θα δημοσιοποιηθούν διότι κατέχει πληροφορίες πως “τρίτα άτομα” προσπάθησαν να πλησιάσουν μέλη του δικαστηρίου (όπως τους μεταφραστές) για να τους επηρεάσουν και πως πιστεύει πως τα άτομα αυτά σχετίζονται με την Τουρκική κυβέρνηση.
Αυτά, τα σχετικά λίγα, περί “Οθωμανικού δικαίου” στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού τα οποία, υπό κανονικές συνθήκες, δεν πρέπει να χρειάζονται τον οποιονδήποτε σχολιασμό. Έλα όμως που δεν είναι λίγοι που αναμασούν την τουρκική προπαγάνδα περί “οθωμανικού δικαίου”, περί “οθωμανικής ανοχής” αλλά και περί “τουρκικής ειρήνης”, σήμερα, ώστε να επιλυθούν τα όποια προβλήματα είτε στα Βαλκάνια, είτε στη Μέση Ανατολή, είτε στην Κύπρο.
Προφανώς ζουν με την παραίσθηση που παράγει η νεοθωμανική προπαγάνδα πως τα θύματα του Οθωμανισμού ζούσαν ευχαριστημένα, όπως και οι θύτες τους.
Άρθρο του Μάριου Ευρυβιάδη
Πηγή: mignatiou.com
