Πέντε μείζονες γεωπολιτικές κρίσεις εκτυλίσσονται ταυτόχρονα στον πολυτάραχο πλανήτη μας.
Η πιο επικίνδυνη είναι ασφαλώς η κατάληψη του βορειοανατολικού Ιράκ από τους ακραίους ισλαμιστές. Αυτοί ήδη προωθούνται προς την Βαγδάτη, με σκοπό την αναβίωση του μεσαιωνικού χαλιφάτου. Που σημαίνει όχι απλώς την μετατροπή του Ιράκ σε σουννιτική θεοκρατία αλλά την επιχείρηση αναδόμησης ολόκληρης της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής σε ενιαία πολιτικοθρησκευτική επικράτεια, με κύριο αντίπαλο τον Δυτικό Πολιτισμό. Ήδη έχουν συγκροτηθεί δύο αντίπαλα στρατόπεδα στην περιοχή: από την μία πλευρά στοιχίζονται η οργάνωση «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε» (η αυτονομημένη πρώην Αλ-Κάϊντα του Ιράκ), μαζί με τα υπολείμματα του καθεστώτος Σαντάμ.
Στο βάθος σουννιτικές σαουδαραβικές οργανώσεις και ολόκληρο το παγκόσμιο πλέγμα της Αλ-Κάϊντα. Από την αντίθετη πλευρά συγκροτείται ετερόκλητα το αντίπαλον δέος από την καταρρέουσα σιιτική κυβέρνηση της Βαγδάτης, τις ιρανόφιλες σιιτικές οργανώσεις του νοτίου Ιράκ, το ανήσυχο Ιράν, τους Κούρδους που κατέλαβαν το Κιρκούρκ για να σταματήσουν τους τζιχαντιστές, την αμήχανη και μάλλον αδρανή Τουρκία, την θορυβημένη αλλά απρόθυμη (προσώρας) αμερικανική εξωτερική πολιτική. Άκρως περίπλοκο σκηνικό.
Κρίση δεύτερη στην Ουκρανία. Οι αιματηρές μάχες συνεχίζονται, οι ρωσσόφιλοι δεν πτοούνται, το Κίεβο απαντά δυναμικά, στην ουσία η κατάσταση εκτροχιάζεται στη κατεύθυνση ενός σκηνικού Συρίας, ενώ στο βάθος εγκυμονείται ρωσσική παρέμβαση.
Κρίση τρίτη: η Ευρωπαϊκή Ένωση ραγδαία εκφυλίζεται σε πεδίο γεωπολιτικής και γεωοικονομικής σύγκρουσης. Η Γαλλία του Ολάντν είναι εκτός πεδίου (αναμένοντας την Γαλλία του Σαρκοζί ΙΙ ή της Λεπέν, που θα αλλάξει το σκηνικό). Το παραδοσιακό συνεργατικό δίπολο Γερμανίας-Γαλλίας αντικαταστάθηκε από το συγκρουσιακό δίπολο Γερμανίας-Μεγάλης Βρεταννίας. Η τελευταία διεκδικεί ηγετικό ρόλο όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά στην διαδικασία μετεξέλιξής της σε χαλαρό οικονομικό συνεταιρισμό. Αφού προηγουμένως εξετράπη σε αντιδημοφιλή γερμανικό νεο-ηγεμονισμό η νομισματική ένωση.
Κρίση τέταρτη (και καθόλου αμελητέα): η γιγαντιαία αποκάλυψη των γερμανικών υποκλοπών, που απειλεί να ανατινάξει τις ευρωατλαντικές αλλά και τις ενδοευρωπαϊκές σχέσεις. Αλλά η κρίση αυτή τώρα ξεκίνησε, οπότε αναμένουμε την (οπωσδήποτε θορυβώδη) συνέχεια.
Κρίση πέμπτη: η θολή γιά μας τους Ευρωπαίους τεράστια γεωστρατηγική κρίση στην Άπω Ανατολή και στον Ειρηνικό, όπου και το πραγματικό-ζωτικό ενδιαφέρον των ΗΠΑ, οι οποίες οργανώνουν ασφυκτικό κλοιό γύρω από την Κίνα.
Επομένως: μία παράλυτη Ευρώπη και διστακτικές ΗΠΑ, μία φλεγόμενη σε μεσαιωνικού τύπου φλόγες Μέση Ανατολή, με τους απόηχους της κρίσης να φτάνουν μέχρι το Πακιστάν και τις παρυφές του Ειρηνικού. Δυνητικό πεδίο γενικευμένης κρίσης, η περιοχή από το Κουρδιστάν μέχρι την μουσουλμανική επαρχία Ξι-Γιάνγκ της δυτικής Κίνας. Στο πεδίο συμπεριλαμβάνονται οι μουσουλμανικές συνοικίες των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων.
Καθόλου απλό το τοπίο τον Ιούνιο του 2014.
*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.
