Το πυρηνικό υποβρύχιο κλάσης «Yashen» («Γιάσεν»), το πλέον απόρρητο σχέδιο του Πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας, εντάχθηκε επίσημα στον Στόλο.
Το νέο υπερσύγχρονο υποβρύχιο πολλαπλού ρόλου – έργο 885- παραδόθηκε επίσημα στις 17 Ιουνίου 2014. Η δημιουργία του θα αποτελούσε μια πραγματική τεχνολογική επανάσταση, αλλά το φιλόδοξο σχέδιο διακόπηκε λόγω των οικονομικών προβλημάτων της δεκαετίας του 1990. Το βασικότερο χαρακτηριστικό του «υποθαλάσσιου αρπακτικού», το οποίο μέχρι σήμερα παραμένει ένα από τα πιο απόρρητα σχέδια του ρωσικού στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος, είναι η δυνατότητα χρήσης του σκάφους για πολλαπλούς ρόλους, κάτι που δεν ισχύει για τα άλλα ρωσικά υποβρύχια, αλλά δεν υπάρχει ούτε στα ανάλογα Δυτικά.
Το μεγάλο στοίχημα
Το πρώτο υποβρύχιο κλάσης «Yashen», «Severodvinsk» («Σεβεροντβίνσκ»), που καθελκύστηκε στις 17 Ιουνίου, με τις εργασίες σχεδιασμού του να έχουν ολοκληρωθεί από το 1991 (!), στην πραγματικότητα, σηματοδότησε μια στροφή – ορόσημο στη ρωσική πολιτική ναυπήγησης υποβρυχίων. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου από συστάσεως του πυρηνικού υποβρυχιακού στόλου, βασική αρχή ήταν η μη διαφοροποίηση των τύπων, στην ΕΣΣΔ υπήρξε ένας μεγάλος αριθμός διαφορετικών σκαφών και σχεδιασμών, που με πολύ δυσκολία θα μπορούσαν να ενοποιηθούν και που οι λειτουργίες τους συχνά αλληλο-επικαλύπτονταν.
15 Ιουνίου 2010. Ο Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ (στο κέντρο) στο Sevmash ναυπηγείο, πριν από την τελετή έναρξης του υποβρυχύιου «Σεβεροντβίνσκ». Πηγή: Βλαντιμίρ Ροντιόνοφ / RIA Novosti
Οι ρώσοι, λοιπόν, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν αυτή την πρακτική, όταν το 1977 ξεκίνησαν οι εργασίες σχεδιασμού για την ανάπτυξη του πυρηνικού υποβρυχίου τέταρτης γενιάς. Τότε, αποφασίστηκε να εγκαταλειφθεί η αρχή της «στενής» εξειδίκευσης στη μάχη, που σημαίνει ότι το νέο πυρηνικό υποβρύχιο θα πρέπει να μπορεί να μάχεται εξίσου αποτελεσματικά σε διαφορετικές αποστολές: Να καταστρέφει εχθρικά υποβρύχια και πλοία επιφανείας, και να μπορεί εκτοξεύσει πυραύλους κρουζ. Μ' άλλα λόγια, να μπορεί να λύσει σχεδόν κάθε επιχειρησιακή αποστολή υποβρυχίων.
Για να επιλύσουν τα σύνθετα αυτά προβλήματα σχεδιασμού, οι ρώσοι ναυπηγοί προχώρησαν στην εφαρμογή πρωτότυπων μηχανικών λύσεων που άλλαξαν τον τρόπο σκέψης της εγχώριας ναυπηγοκατασκευαστικής βιομηχανίας. Κατά το σχεδιασμό του «Yashen», εγκαταλείφθηκε η ιδέα του χτισίματος σκάφους με διπλό κύτος, που ήταν η χαρακτηριστική σχεδίαση όλων των ρωσικών υποβρυχίων εκείνη την εποχή. Ωστόσο, οι ρώσοι ναυπηγοί-μηχανικοί δεν οδηγήθηκαν και στη λογική του μονού κύτους, που αποτελούσε το βασικό τύπο των αμερικανικών υποβρυχίων. Διπλό περίβλημα, σημαίνει δύναμη και πλευστότητα, μονό κύτος, αθόρυβα σκάφη και διακριτικότητα στην κίνηση. Το «Γιάσεν», ήταν σχεδιαστικά στο ενδιάμεσο: Χτίστηκε με την λεγόμενη και ως αρχιτεκτονική του «ενάμιση κύτους», όταν ένα ελαφρύ περίβλημα «καλύπτει» μόνο ένα μέρος του δεύτερου, ανθεκτικότερου μεταλλικού κύτους του υποβρυχίου. Έτσι, έπρεπε να εγκαταλειφθεί ο παραδοσιακός σοβιετικός σχεδιασμός, ενώ στη «μύτη» του υποβρυχίου τοποθετήθηκε το νέο πανίσχυρο σύστημα σόναρ «Irtysh» («Ιρτίς») που μετατόπισε το σύστημα εκτόξευσης των τορπιλών προς το διαμέρισμα κεντρικού ελέγχου του σκάφους. Μια ναυπηγική καινοτομία, που τη χρησιμοποιούν ευρέως οι αμερικανοί.
Πύραυλοι «Γκρανάτ» vs «Τόμαχωκ»

Το κύριο οπλικό σύστημα του υποβρυχίου θα είναι τα υπερηχητικά πυραυλικά βλήματα 3M55 «Onyks» («Yakhont») με εμβέλεια δράσης έως και 350 χιλιόμετρα. Μια καταιγίδα 24 τέτοιων βλημάτων μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ακόμη και στα συγκροτήματα αεροπλανοφόρων των ΗΠΑ, παρ’ όλο που διαθέτουν ισχυρά συστήματα αεράμυνας.
Στο «Yashen» υπάρχει χώρος και για τα σιλό των πυραύλων «Granat» («Γρανάτ»»), του ρωσικού ανάλογου των αμερικανικών πυραύλων «Tomahawk» («Τόμαχωκ»). Οι ρωσικοί πύραυλοι κρουζ έχουν εμβέλεια δράσης 3.000 km και όπως οι αμερικανικοί, μπορούν να εφοδιαστούν με πυρηνικές κεφαλές. Η επιχειρησιακή, τακτική «γροθιά» του υποβρυχίου, θα είναι οι πύραυλοι 3M14 «Kalibr» («Καλίμπρ»), με δραστικό βεληνεκές πάνω από τα 500 km. Τα ισχυρά οπλικά συστήματα με τα οποία είναι εφοδιασμένο το υποβρύχιο, δίνουν στο σκάφος τη δυνατότητα να εκτελέσει μαζικά χτυπήματα ακριβείας εναντίον στόχων εδάφους.
Το υποβρύχιο διαθέτει τορπίλες 3M54 «Μπιριουζά» για την προσβολή πλοίων επιφανείας και τορπίλες 91R για ανθυποβρυχιακό πόλεμο, καθώς επίσης έχει δυνατότητα πόντισης ναρκών. Για την αυτοπροστασία του, το «Severodvinsk» είναι εξοπλισμένο με ειδικές συσκευές που εκτοξεύουν μια ποικιλία παγίδων και απώθησης εχθρικών βλημάτων, και, ενδεχομένως, ένα ενεργό αντιτορπιλικό αμυντικό σύστημα που είναι ικανό να καταστρέφει τις εχθρικές τορπίλες με ειδικά αντιτορπιλικά βλήματα μικρού μεγέθους.
Οι Αμερικανοί για τα ρωσικά 4ης γενιάς
Στο βιβλίο του, «Υποβρύχια του Ψυχρού Πολέμου», ο διάσημος αμερικανικός αναλυτής του πολεμικού ναυτικού, Norman Polmar, ολοκληρώνει το κεφάλαιο για τα τελευταία έργα ναυπήγησης υποβρυχίων στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, με τα εξής λόγια: «Είναι πολλά αυτά που αποδεικνύουν ότι τα σοβιετικά υποβρύχια τέταρτης γενιάς έχουν φτάσει σε ένα τεχνολογικό επίπεδο ίσο ή ακόμα και ανώτερο από αυτό των αμερικανικών ανταγωνιστών τους».
Τα αμερικανικά ανάλογα του «Yashen», είναι τα υποβρύχια πολλαπλού ρόλου της κλάσης «Seawolf» και «Virginia», αλλά τα «Yashen» προορίζονται για ένα ευρύτερο φάσμα επιχειρησιακών καθηκόντων στον πόλεμο στη θάλασσα. Ο ρώσος αμυντικός εμπειρογνώμονας Ίγκορ Κορότσενκο, περιγράφει παραστατικά τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν τα νέα σκάφη: «Πρώτο καθήκον είναι οι αποστολές παρακολούθησης των αμερικανικών στρατηγικών υποβρυχίων της κλάσης «Ohio». Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν σε περιπολίες ελέγχου των θαλασσών σε περιοχές όπου το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό δεν θέλει να επιτρέψει την παρουσία ξένων υποβρυχιακών δυνάμεων. Ταυτόχρονα, τα σκάφη κλάσης «Yashen», μπορούν να χτυπήσουν με πυραύλους κρουζ στόχους στην ξηρά. Για παράδειγμα, στη διάρκεια κάποιων τοπικών συγκρούσεων σε εκείνες τις περιοχές, όπου η ανάπτυξη μιας μόνιμης δύναμης των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων θα ήταν ασύμφορη», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας.
πηγή