Τριπολιτσά, Νοέμβριος 1820. Ομηρίες, βασανιστήρια κι εκτελέσεις. Αυτή ήταν η φριχτή πραγματικότητα που αντίκρυζε κανείς στους δρόμους της πελοποννησιακής πρωτεύουσας. Μέσα στο Σεράγι του Χουρσίτ πασά, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Χλιδή, καλοπέραση και 64 γυναίκες να ικανοποιούν τις ορέξεις του.
Ο Χουρσίτ είχε τη φήμη του πιο αμείλικτου και αιμοδιψή πολέμαρχου των Τούρκων. Καταγόταν από τη Γεωργία του Καυκάσου και είχε χριστιανούς γονείς. Μάλιστα υπάρχουν αναφορές ότι ήταν γιος ορθόδοξου ιερέα. Εξισλαμίστηκε σε νεαρή ηλικία και κατατάχθηκε στο σώμα των Γενιτσάρων, όπου αναδείχθηκε στρατιωτικά.
Πρώτο του μεγάλο επίτευγμα ήταν η καταστολή της εξέγερσης των Κούρδων, στις αρχές του 19ου αιώνα, την οποία έπνιξε στο αίμα. Ο σουλτάνος του απένειμε εύσημα και λίγα χρόνια αργότερα, το 1815, τον έστειλε να καταστείλει την επανάσταση των Σέρβων.
Μετά από σφοδρή σύγκρουση στην πόλη Νις, ο στρατός των Σέρβων επαναστατών ηττήθηκε κατά κράτος. Ενδεικτικό της αγριότητας του Χουρσίτ ήταν η εντολή που έδωσε μετά τη μάχη. Με τα κεφάλια των σκοτωμένων ανταρτών, έχτισε τον “πύργο των κρανίων”, μία πελώρια κατασκευή αποτελούμενη από 952 νεκροκεφαλές.
Μέρος του “πύργου των κρανίων”.
Μετά από την επιτυχία στη Νις, ο Χουρσίτ επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη θριαμβευτής. Ο Μαχμούτ Β΄ του απένειμε το ύπατο αξίωμα του Μεγάλου Βεζύρη προκαλώντας τον φθόνο των άλλων αυλικών. Με ραδιουργίες, κατόρθωσαν σύντομα να πείσουν τον Σουλτάνο ότι πρέπει να τον στείλει στην Πελοπόννησο, όπου η Φιλική Εταιρεία προετοίμαζε το έδαφος για το ξέσπασμα της Επανάστασης.
Έτσι, ο Χουρσίτ μετατέθηκε αρχικά στην Ρούμελη και από εκεί, το 1820 στην Τριπολιτσά. Διορίστηκε πασάς της Πελοποννήσου («μόρα βαλεσί») και είχε ως έδρα του την Τρίπολη, την πρωτεύουσα του Μοριά.
Ο Χουρσίτ πασάς και το χαρέμι
Ο Χουρσίτ έφτασε στην Τριπολιτσά τον Νοέμβριο του 1820. Εγκαταστάθηκε στο περιβόητο Σεράγι, το οποίο υψωνόταν σε μια πλαγιά στο βορειοδυτικό κομμάτι της πόλης.
Ήταν το μεγαλύτερο, λαμπρότερο και επισημότερο κτίσμα της Τριπολιτσάς. Οι τοίχοι ήταν επίχρυσοι, το δάπεδο καλυπτόταν από περσικούς τάπητες, ενώ ασημένια βάζα και λυχνίες κοσμούσαν τα δωμάτια. Στο κέντρο του τεράστιου οικοδομήματος υπήρχε ένα προαύλιο, όπου ενώνονταν όλοι οι διάδρομοι που οδηγούσαν στις αίθουσες, στις κάμαρες και στους περίβολους.
Το ξακουστό Σεράγιο της Τριπολιτσάς.
Το χαρέμι και οι τέσσερις σύζυγοί
Ωστόσο, ανάμεσα στους αμύθητους θησαυρούς και τα πανάκριβα αντικείμενα που υπήρχαν στο Σεράγι, το πολυτιμότερο απόκτημα του Χουρσίτ ήταν τα χαρέμια του. Λέγεται ότι ο πασάς διέθετε συνολικά 64 γυναίκες στο παλάτι του. Μεταξύ τους βρίσκονταν οι τέσσερις σύζυγοί του, η Εσμέ, η Ασίτσα, η Θατμέ και η Αίσα. Και από αυτές ξεχώριζε η Εσμέ, η οποία ήταν και αδελφή του Σουλτάνου. Είχε στην υπηρεσία της 20 δούλες, ενώ οι υπόλοιπες είχαν από εφτά, έξι και πέντε αντίστοιχα.
Η “Αθλία Τριπολιτσά”
Ο Χουρσίτ πασάς φημιζόταν για την αγριότητά του. Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Μέσα στο υπερπολυτελές Σεράγιο, ο πασάς απολάμβανε τα πλούτη και την καλοπέραση. Στην υπόλοιπη Τριπολιτσά, οι Έλληνες δεινοπαθούσαν. Γνώριζαν ότι ο σουλτάνος είχε στείλει τον Χουρσίτ επειδή υποψιαζόταν ότι οι Ρωμιοί θα εξεγείρονταν.
Οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου, από την ημέρα της άφιξής του ακόμα, είχαν προνοήσει να τον καθησυχάσουν. Τον υποδέχθηκαν με τιμές στο Ναύπλιο, τον συνόδευσαν έως την Τρίπολη και επιχείρησαν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του. Παρόλα αυτά, ο διαβόητος πασάς είχε έρθει αποφασισμένος να ακολουθήσει πιστά τις εντολές του σουλτάνου.
Κατά την ολιγόμηνη διακυβέρνησή του, έθεσε σε εφαρμογή σκληρά προληπτικά μέτρα εις βάρος των Ελλήνων. Διωγμοί και συλλήψεις απλών πολιτών, καθώς και ομηρίες ατόμων που ασκούσαν επιρροή, ήταν καθημερινά φαινόμενα. Οι περισσότεροι από αυτούς κρατήθηκαν στις φυλακές, ενώ αρκετοί δεν γλίτωσαν τα βασανιστήρια και την εκτέλεση.
Η τρομοκρατία, η βαρβαρότητα και η τυφλή βία των τουρκικών αρχών έδωσε στην Τριπολιτσά το προσωνύμιο “αθλία”.
Προδομένος από το χαρέμι του
Τον Ιανουάριο του 1821, δύο μήνες αφότου είχε μετατεθεί στην Τριπολιτσά, ο Χουρσίτ χρειάστηκε να μετακινηθεί. Έλαβε εντολή να μεταβεί προσωρινά στα Ιωάννινα, προκειμένου να καταστείλει την ανταρσία του Αλή. Στη θέση του άφησε ως τοποτηρητή (καϊμακάμη) τον Μεχμέτ Σαλήχ, με δύναμη 1.000 Αλβανών για την επιβολή της τάξης.
Η επιχείρηση για την εξόντωση του Αλή Πασά στην Ήπειρο διήρκεσε περισσότερο απ’ όσο υπολόγιζε κι έτσι, το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο τον βρήκε απών. Έδωσε εντολή στους στρατηγούς Κιοσσέ Μεχμέτ και Ομέρ Βρυώνη να καταπνίξουν τον ξεσηκωμό στην Ανατολική Στερεά με 10.000 περίπου άντρες και στον Κεχαγιάμπεη να ενισχύσει με στράτευμα 4.000 την Τριπολιτσά, όπου βρισκόταν το Σεράγι του.
Η απουσία του από τον Μοριά αποδείχτηκε καθοριστική για την επανάσταση καθώς οι Έλληνες πέτυχαν σημαντικές νίκες. Ο Χουρσίτ τελικά εξόντωσε τον Αλή Πασά, έστειλε τους θησαυρούς του στον σουλτάνο και εν συνεχεία μετέβη στη Λάρισα. Την ίδια περίοδο, χωρίς να το γνωρίζει, οι αντίζηλοί του συνέχιζαν να τον διαβάλουν. Έπεισαν τον σουλτάνο ότι ο Χουρσίτ είχε καταχραστεί το μεγαλύτερο μέρος της αμύθητης περιουσίας του Αλή. Η Υψηλή Πύλη πήρε την απόφαση τότε να παραμερίσει τον νικηφόρο Χουρσίτ και ανέθεσε την καταστολή της Επανάστασης στον Δράμαλη.
Ο Χουρσίτ παρέμεινε στη Λάρισα και από εκεί έμαθε ότι η Οθωμανική στρατιά ηττήθηκε και ο Κολοκοτρώνης πέτυχε την άλωση της Τριπολιτσάς. Αυτό που τον ανησυχούσε περισσότερο ήταν τα χαρέμια του. Κατάφερε όμως να πετύχει συμφωνία για ανταλλαγή των αιχμαλώτων. Μάλιστα την μεσολάβηση έκανε ο Άγγλος αρμοστής των Επτανήσων, ο Μαίτλαντ, που ανέθεσε τις διαπραγματεύσεις στον γιατρό Στεφάνου. Τα πράγματα όμως είχαν απρόβλεπτη εξέλιξη.
Απεικόνιση της Τριπολιτσάς το 1882, του WORDSWORTH, Christopher. Πηγή: Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Όταν ο έκπτωτος στρατάρχης παρέλαβε τελικά το χαρέμι του, την άνοιξη του 1822, εξοργίστηκε. Συνειδητοποίησε ότι τους μήνες που ήταν απών, οι γυναίκες του είχαν συνάψει σχέσεις με Έλληνες. Απόδειξη αυτού, ότι πολλές είχαν μείνει έγκυες. Λέγεται μάλιστα, ότι ακόμη και η Εσμέ, η εκλεκτή της καρδιάς του, αδελφή του σουλτάνου, είχε ερωτευθεί τον αδελφό του Πετρόμπεη και περίμενε το παιδί του.
Σε μία έκρηξη οργής, διέταξε τους δήμιους να τις κλείσουν σε σακιά και να τις πετάξουν στον Πηνειό. Γλίτωσε μόνο η Εσμέ.
Λίγους μήνες αργότερα, έδωσε κι ο ίδιος τέλος στη ζωή του. Γνωρίζοντας ότι ο σουλτάνος είχε δώσει εντολή να τον σκοτώσουν, με την κατηγορία της κατάχρησης δημόσιου θησαυρού, θέλησε να τον προλάβει. Αφού ετοίμασε έναν μεγαλοπρεπή τάφο και οργάνωσε την κηδεία του, ήπιε ένα φιαλίδιο με δηλητήριο και σωριάστηκε μπροστά στο μαυσωλείο.
Οι απεσταλμένοι της Υψηλής Πύλης που έφτασαν με δύο μέρες καθυστέρηση, αποφάσισαν ότι όφειλαν ούτως ή άλλως να εκτελέσουν το φιρμάνι. Ξέθαψαν τον Χουρσίτ, του πήραν το κεφάλι και το μετέφεραν στην Πόλη για να το δείξουν στον σουλτάνο πάνω σε ασημένιο δίσκο.
πηγή
