Καποδίστριας: "...Είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφθασα εδώ εις την Αίγινα, δεν είδα τι παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ειδεί".
1. Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1829)
2. Η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (άνοιξη 1827) εκλέγει τον Ιωάννη Καποδίστρια κυβερνήτη της Ελλάδας. Ο Καποδίστριας φτάνει στο Ναύπλιο στις αρχές του 1828. ΕΚΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2
3. Η κατάσταση την εποχή που ανέλαβε τη διοίκηση ο Καποδίστριας ήταν οικτρή από κάθε άποψη. Ο λαός μαστιζόταν από φτώχεια και πείνα, η χώρα ήταν απογυμνωμένη, πυρπολημένη από τα άγρια αιγυπτιακά στρατεύματα, οι προύχοντες και οι προεστοί βρίσκονταν σε συνεχή διένεξη και εμφύλιους σπαραγμούς, ο στρατός ήταν σχεδόν διαλυμένος, συμμορίες ληστών εφορμούσαν στην ξηρά και πειρατές λυμαίνονταν τη θάλασσα… Κυρίως όφειλε [ο Ι. Καποδίστριας] να μεριμνήσει για το στρατό, γιατί ο Αγώνας και ο πόλεμος με τους Τούρκους δεν είχε τελειώσει. […] Πάντως δεν είχαν γίνει και λίγες καταχρήσεις και όταν κατέβηκε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας, δεν υπήρχε ίχνος πειθαρχίας και παντού πειναλέες συμμορίες λεηλατούσαν τη χώρα με μεγαλύτερο ζήλο απ’ ότι πολεμούσαν τους εχθρούς Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Κ. Παπαρρηγόπουλου, τόμος 21, σ.26 Με βάση το παρακάτω απόσπασμα ποια ήταν η κατάσταση στην Ελλάδα όταν έφτασε ο Καποδίστριας; ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3
4. Χώρα καταερειπωμένη. Λαός εξαθλιωμένος. Απουσία ασφάλειας (Ληστές και πειρατές ελέγχουν μεγάλες περιοχές). Έλλειψη κρατικής οργάνωσης. Άσχημη οικονομική κατάσταση. Παρουσία ξένων στρατευμάτων στα εδάφη της χώρας. (Ο αιγυπτιακός στρατός παρέμενε στη ΝΔ Πελοπόννησο και ο τουρκικός στη Στερεά Ελλάδα). ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 1828 ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4
5. ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΣΤΡΑΤΟΣ ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 5
6. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Αναγνώριση της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους Αύξηση των εδαφών ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Δημιουργία ενός σύγχρονου δυτικού κράτους με ισχυρή κεντρική εξουσία (στα πρότυπα των δυτικών κρατών) ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 6
7. Ανέστειλε την ισχύ του συντάγματος της Τροιζήνας και συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες στόχος του ήταν να αντιμετωπιστούν άμεσα όλα τα επείγοντα προβλήματα του κράτους. Η Δ’ Εθνοσυνέλευση (Άργος, καλοκαίρι 1829) επικύρωσε τις αποφάσεις του Καποδίστρια έθεσε τις βασικές αρχές μιας μελλοντικής συνταγματικής αναθεώρησης ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7
8. Το Κυβερνείο στην Αίγινα. Στέγαζε τη διοίκηση του κράτους Αίγινα. Λιθογραφία του Fr. Hole από πίνακα εκ του φυσικού, Krazeisen μεταξύ 1826-1827. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 8
9. ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ Οργάνωση τακτικού στρατού για την εκκαθάριση της Στερεάς Ελλάδας από τον τούρκικο στρατό για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων εσωτερικής τάξης (ληστεία, πειρατεία) Αξιοποιήθηκαν αγωνιστές της επανάστασης Ιδρύθηκε ο Λόχος των Ευελπίδων Άρχισε η οργάνωση τακτικού πολεμικού ναυτικού Καταπολεμήθηκε η πειρατεία χάρη στη δράση του Ανδρέα Μιαούλη ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 9
10. Έκοψε νέο νόμισμα, το φοίνικα. Εφάρμοσε αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες. Επιχείρησε να εκσυγχρονίσει τη γεωργία εισάγοντας νέες καλλιέργειες (πατάτα) και νέες καλλιεργητικές μεθόδους (χρήση σιδερένιου άροτρου) ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ο Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος το 1853, σε ηλικία 78 ετών Σχημάτισε ένα πρώτο κρατικό ταμείο από εισφορές Ελλήνων του εξωτερικού και φιλελλήνων. Ίδρυσε τράπεζα, με τη βοήθεια του φίλου του, Γαλλοελβετού τραπεζίτη, Εϋνάρδου. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 11
11. Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας το Πρότυπον Σχολείον όπου σπούδαζαν όσοι προορίζονταν για δάσκαλοι στα αλληλοδιδακτικά σχολεία το Κεντρικόν Σχολείον όπου φοιτούσαν όσοι προορίζονταν για σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού το Πρότυπον Αγροκήπιον στην περιοχή της Τίρυνθας (ανάμεσα στο Άργος και το Ναύπλιο). Πρόκειται για γεωργική σχολή ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η οργάνωση της εκπαίδευσης υπήρξε μία από τις βασικές προτεραιότητες του Ι. Καποδίστρια ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 12
12. Η εφαρμογή της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας του Καποδίστρια προϋπέθετε, εκτός των άλλων, και τη διάχυση της εκπαίδευσης, με σαφή την προτεραιότητα της στοιχειώδους, σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας, την ανάδειξη του δημόσιου χαρακτήρα των σχολείων και την επίτευξη ομοιομορφίας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Η Εκπαίδευση 1821-1832, τ.3, σελ 300 Με βάση την πηγή ποιος ήταν ο στόχος της εκπαιδευτικής πολιτικής του Κυβερνήτη; Όμως το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Καποδίστρια πολύ επεκρίθη την εποχή του. Τον κατηγόρησαν ως «φωτοσβέστη», επειδή το κέντρο βάρους το έριξε στην στοιχειώδη εκπαίδευση και δεν φρόντισε από την αρχή για την ίδρυση ελληνικού Πανεπιστημίου. Και ο Κοραής ήταν ενάντια στην εκπαιδευτική του πολιτική. Προκόπης Μανωλάκος, Η εκπαιδευτική πολιτική του Ιωάννη Καποδίστρια, σελ 9 Ποια ήταν η κατηγορία που διατύπωναν εναντίον του Καποδίστρια; Ο Ιωάννης Καποδίστριας δεν προχώρησε την ίδρυση πανεπιστημίου, γιατί πίστευε ότι τη δεδομένη στιγμή η εκπαίδευση θα έπρεπε να παρέχει πρώτα απ’ όλα τις βασικές γνώσεις και επαγγελματική κατάρτιση ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15
13. Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 1829 ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 16
14. Εκκρεμούσαν : Ο βαθμός ανεξαρτησίας του κράτους (αυτόνομο ή ανεξάρτητο) Ο καθορισμός των συνόρων Η επανάσταση βρισκόταν σε εξέλιξη όταν έφτασε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα Οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχίζονταν Τελευταία μάχη στην Πέτρα Βοιωτίας στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 Ο Δημήτριος Υψηλάντης επικεφαλής του ελληνικού στρατού νίκησε επίλεκτες τουρκικές δυνάμεις ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 17
15. Χάρη στους επιδέξιους χειρισμούς του Κυβερνήτη, αναγνωρίστηκε ανεξάρτητο ελληνικό κράτος (Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας, 1830) Διευρύνθηκαν τα σύνορα του νέου κράτους ενσωματώνοντας όλα τα εδάφη νότια της γραμμής Αμβρακικού – Παγασητικού κόλπου (Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, 1832) ΙΔΡΥΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Σύνορα: Στερεά Ελλάδα , Πελοπόννησος, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Εύβοια, οι Κυκλάδες και οι Σποράδες ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 18
16. Η ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19
17. Αντέδρασαν Πρόκριτοι με τοπική εξουσία (Π. Μαυρομιχάλης) Πλούσιοι πλοιοκτήτες (Γ. Κουντουριώτης) Έμπειροι Φαναριώτες (Α. Μαυροκορδάτος) Φιλελεύθεροι διανοούμενοι (Αδ. Κοραής) ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ Δημιουργία ενός σύγχρονου συγκεντρωτικού κράτους με ισχυρή κεντρική εξουσία, (στα πρότυπα των δυτικών κρατών) • Δυσαρεστήθηκαν • Καυτηρίαζαν τον αυταρχισμό του Καποδίστρια • Αξίωναν παραχώρηση συνταγματικών ελευθεριών ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 20
18. Η Αγγλία και η Γαλλία υποκινούσαν τις αντικαποδιστριακές κινήσεις θεωρώντας τον Κυβερνήτη όργανο της πολιτικής της Ρωσίας ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Στους δυσαρεστημένους με το νέο καθεστώς, η Αγγλία φαινόταν η δύναμη εκείνη που είχε λόγους να μη θέλει τον Κυβερνήτη επικεφαλής των ελληνικών πραγμάτων: φοβόταν ότι εξυπηρετούσε τα ρωσικά συμφέροντα και ήταν σαφώς αντίθετη προς την επιθυμία του για την επέκταση των ελληνικών συνόρων. Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας, τ.3, σελ 192 Η βρετανική κυβέρνηση προσπάθησε να στρέψει και τη Γαλλία εναντίον του Κυβερνήτη. Ο νέος πρωθυπουργός Πολινιάκ δέχθηκε σιωπηρά τη ρωσο-βρετανική συμφωνία να αποκλεισθεί ο Καποδίστριας από τις διαπραγματεύσεις της Διάσκεψης του Λονδίνου για την εκλογή ηγεμόνα και να μην ενημερωθεί σχετικά […] Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας, τ.3, σελ 199 ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 21
19. Από τις αρχές του 1830 σημειώθηκαν εξεγέρσεις. Ο Ανδρέας Μιαούλης, αντίπαλος πλέον του Κυβερνήτη, ανατίναξε στον Πόρο τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά πλοία. Στην Ύδρα, κέντρο της αντιπολίτευσης, η εφημερίδα «Απόλλων» προπαγάνδιζε τη δολοφονία του Κυβερνήτη. Ο Καποδίστριας φυλακίζει τον πρόκριτο της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη θεωρώντας τον υπεύθυνο για αντικυβερνητικές κινήσεις. Η ένταση κορυφώνεται. Εξελίξεις ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 22
20. Δύο αντίθετες απόψεις για τον Ι. Καποδίστρια και το έργο του α. Η άποψη του Ιωάννη Κωλέττη, αρχηγού του γαλλικού κόμματος Απομάκρυνε [ενν. ο Καποδίστριας] από τα πράγματα όλους τους αρχηγούς των Ελλήνων, όλους τους επιρροή έχοντας και όλους τους πεπαιδευμένους [...], κατεπάτησεν [...] τα ψηφίσματα της εν Άργει Εθνοσυνελεύσεως, καταφρόνησε τα δίκαια του πολίτου, κατέτρεξε την ελευθεροτυπία, σύστησε και διοργάνωσε δικαστήρια καθ’ όλην την έκτασιν εξηρτημένα από την θέλησίν του˙ εμψύχωσε την κακοήθεια, την επιβουλήν, την προδοσία. Πηγή: Β. Κρεμμυδάς, Ο πολιτικός Ιωάννης Κωλέττης, Τυπωθήτω, Αθήνα 2000, σ. 165. β. Η άποψη του Εΰνάρδου, φιλέλληνα συνεργάτη του Καποδίστρια Ο ενάρετος ανήρ [...] όστις εθυσίασε το παν διά την πατρίδα του, απέθανε θύμα ιδιαιτέρας εκδικήσεως [...]. Οι Έλληνες πάσης φατρίας θέλουν γνωρίσει αργότερα την αμέτρητον ζημίαν, την οποίαν υπέφερον, θέλουν ιδεί εντός ολίγου, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος ικανός ν’ αναπληρώση την έλλειψιν του Κόμητος Καποδίστρια, και όταν εξετάσουν όλα όσα έπραξε διά την πατρίδα του, θέλουν τον αναγνωρίσει ως τον αγαθώτερον άνθρωπον. Πηγή: Ιστορία του ελληνικού έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμ. ΙΒ’, σ. 562. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23
21. Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 24
http://www.slideshare.net/NasiaFatsi/17-18281831
Το χάος που επικρατούσε μας περιγράφει γλαφυρά η έκθεση του Υπουργού επί των εξωτερικών Α. Λόντου: «Εις την Ελλάδα δεν υπάρχουσιν ούτε εμπόριον, ούτε τέχναι, ούτε βιομηχανία, ούτε γεωργία. Οι χωρικοί δεν σπείρουσι πλέον, διότι δεν έχουσι πεποίθησιν ότι θέλουσι θερίσει, και αν θερίσωσι, δεν ελπίζουσι να φυλάξωσι τους καρπούς των από τον στρατιώτην. Ο έμπορος δεν είναι ασφαλής εις τάς πόλεις τρέμει δ' από τον φόβον των πειρατών, οι οποίοι έχουσιν ανοικτά τα όμματα και περιμένουσι τα πλοία εις την διάβασίν των να τα προσβάλωσιν. Η δολοφονία καλύπτει την κλοπήν με την μυστικότητα ο τεχνίτης δεν είναι βέβαιος ότι θα πληρωθή διά την εργασίαν του. Το δικαίωμα του ισχυροτέρου είναι το μόνον όπου υπάρχει πραγματικώς. Οι κοινωνικοί δεσμοί παρελύθησαν. Ο πολίτης δεν απολαύει του νόμου την υπεράσπισιν. Μόνη του λαού η ακένωτος μακροθυμία εμπόδισε τού να φθάσωσι τα πράγματα εις φρικωδεστέραν κατάστασιν».
Χαρακτηριστική είναι και η περιγραφή του Φρίντριχ Φον Τιρς: «Η χώρα όση είχε απελευθερωθεί ως εκείνη τη στιγμή, έμοιαζε μ' ένα σωρό ερείπια που καπνίζουν ύστερα από μια καταστρεπτική πυρκαϊά. Στη στεριά επικρατούσε το δίκαιο της αρπακτικότητας του τοπάρχη κοτζάμπαση και στη θάλασσα η πειρατεία. Ο Μοριάς ήταν ρημαδιό. Κάθε μεγαλοκαπετάνιος που κρατούσε ένα κάστρο (Μονεμβασιά ο Πετρόμπεης, Ακροκόρινθο ο Κίτσος Τζαβέλλας, Παλαμήδι οι Γρίβας και Στράτος) τυραννούσε σαν κατακτητής το γυμνό και άστεγο πληθυσμό. Παραγωγή δεν υπήρχε, ούτε χέρια να επιδοθούν στην καλλιέργεια της γης λόγω της ανασφάλειας. Ο πληθυσμός είχε καταφύγει στα βουνά και τις σπηλιές. Εικοσιπέντε χιλιάδες μαχητές περιπλανιόνταν χωρίς καμμιά μισθοτροφοδοσία ή ενίσχυση, ενώ οι μοναδικές δημόσιες πρόσοδοι (δεκάτη και τελωνειακές εισπράξεις του Αναπλιού) δεν λειτουργούσαν. Κράτος, δηλαδή, και στην πιο υποτυπώδη του έννοια δεν υπήρχε».
Ο ίδιος ο Καποδίστριας περιέγραψε την υποδοχή που του έγινε: «...Είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφθασα εδώ εις την Αίγινα, δεν είδα τι παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ειδεί ...(Ζήτω ο Κυβερνήτης, ο σωτήρας μας,ο ελευθερωτής μας), εφώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά γδυτά, κατεβασμένα από τες σπηλιές. Δεν ήταν το συναπάντημα μου φωνή χαράς, αλλά θρήνος: Η γη εβρέχετο από δάκρυα εβρέχετο η μερτιά και η δάφνη του στολισμένου δρόμου από το γιαλό εις την Εκκλησία.Ανατρίχιαζα, μου έτρεμαν τα γόνατα, η φωνή του λαού έσχιζε την καρδιά μου. Μαυροφορεμένες, γέροντες, μου εζητούσαν να αναστήσω τους αποθαμένους τους, μανάδες μου έδειχναν εις το βυζί τα παιδιά τους, και μου έλεγαν να τα ζήσω και ότι δεν τους απέμειναν παρά εκείνα και εγώ.Και με δίκαιο μου εζητούσαν όλα αυτά, διότι εγώ ήλθα και εσείς με προσκαλέσατε να οικοδομήσω, να θεμελιώσω ....».
Αλλού ανάφερε: «Από Καλαμάτας μέχρι Ναυπλίου, ούτε χωρίον υπάρχει εν, ούτε κώμη, ούτε πόλις , με στέγασμα το παραμικρόν. Εκτεταμένοι αμπελώνες αποκεχερσωμένοι, κοιλάδες πολύωροι, άλλοτε μεν σιτοπληθείς, σήμερον δε άφοροι και καταλελιμνασμέναι υπό της πλημμύρας των ποταμών, χιλιάδες οικογενειών αναζητούσιν τας εαυτών εστίας ανά μέσον των ερήμων και των συντριμμάτων..».
Η κατάσταση ήταν αποκαρδιωτική και τα οικονομικά του κράτους ανύπαρκτα, όπως ανέφερε ο Γραμματέας των Οικονομικών Π.Ν. Λιδωρίκης: «Εξοχώτατε, όχι μόνον χρήματα δεν υπάρχουσιν εν τω ταμείω, αλλ' ούτε ταμείον υπάρχει διότι δεν υπήρξε ποτέ» ούτε τα χρήματα της επισκευής της κυβερνητικής κατοικίας δεν είχαν να πληρώσουν «...Το λέγω με εντροπήν, δεν ήμην εις θέσιν να πληρώσω εις τους κτίστας και τους ξυλουργούς τα έξοδα των επισκευών, αίτινες έγιναν εις το οίκημα το οποίον κατέχει η Υψηλότης σας και παρακαλώ αυτήν να λάβη οίκτον των ανθρώπων τούτων, οίτινες απαιτούσι τα ημερομίσθια των...».
Οι ίδιοι Έλληνες είχαν καταλάβει το αδιέξοδο και ο ίδιος ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έλεγε: «Εάν εμείς εφυτεύσαμεν το δέντρο της ελευθερίας, ως απαίδευτοι όμως είμεθα ανάξιοι και να καλλιεργήσομεν αυτό».
Τέτοια ήταν η κατάσταση ώστε ο σύγχρονος Νικόλαος Δραγούμης, ο οποίος διέτελεσε γραμματέας του Καποδίστρια, αναφέρει για τις γνώσεις και δυνατότητες των Ελλήνων όσον αφορά τα διοικητικά στο έργο του «Ιστορικαί Αναμνήσεις»:
«Εν Αθήναις, παραδείγματος χάριν, ιδρύθη διοίκησις εκ πέντε εφόρων, ... και ο πέμπτος, μέλος αντεπιστέλλον αλλά ποιά του αντεπιστέλλοντος τα καθήκοντα; Άγνωστον».
και αλλού:
«Οι πρώτοι νομοθέτες της Ελλάδος συνήλθον εις Επίδαυρον οι δέ επιζήσαντες διηγούντο ότι δάκρυα έρρεον από των οφθαλμών πάντων, και ως εν τη ημέρα της Αναστάσεως ανταπεδίδοντο ασπασμοί. Συνήλθον δε ουδέν ωρισμένον σχέδιον, ουδεμίαν καθαράν ιδέαν έχοντας περί πολιτεύματος. Ιταλός της εκ των προσφύγων Βικέντιος Γαλλήνας, ανήρ λόγιος, έσωσε τους νομοθέτες από της αμηχανίας, αυτοσχεδιάσας Σύνταγμα».
Και αλλού:
«Αλλά, ει και ως είπον, τέσσερας ως έγγιστα μήνας διήρκησεν η συνέλευσις (της Τροιζήνας), πράξις όμως αξία λόγου δύο μόνον εψήφισεν. Την αναγόρευση του Κυβερνήτου, και τον διορισμό του Στολάρχου και του Στρατάρχου».
Ο Νικόλαος Δραγούμης καταλήγει γράφοντας: «Απαιτείται εξουσία αδιαίρετος, συμπαγής, άφταρχος, εν ακαρεί αποφασίζουσα και αστραπιδών εκτέλουσα τας αποφάσεις, εξουσία δημιουργός, «γεννηθήτω φώς, και εγένετο φώς ...».
Από αυτά τα λίγα, μπορεί κανείς να φανταστεί τι ικανότητες πρέπει να διέθετε ο Ιωάννης Καποδίστριας και τι ψυχική δύναμη να είχε, ώστε σε 45 μόλις μήνες διακυβέρνησης, να καταφέρει να αναγεννήσει ένα Έθνος και να τοποθετήσει τα θεμέλια ενός νέου Κράτους παρά τις τόσες αντιξοότητες, την ανέχεια, και τον συνεχιζόμενο πόλεμο εναντίον των Τούρκων.
Για να συνειδητοποιήσει κανείς πόσο δύσκολο ήταν το εγχείρημα που είχε αναλάβει, αρκεί να σκεφτεί ότι καμμία από τις Ξένες Δυνάμεις δεν θέλησε να στείλει κάποιον Ηγεμόνα, παρ' όλο που θα ήταν αυτόνοητη η επιρροή τους. Χαρακτηριστική είναι η στιχομυθία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη με τον Αγγλο Πλοίαρχο Hamilton την οποία περιγράφει ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματα του: «Του είπα, Καπιτάν Άμιλτον, ήλθαμεν να πάρωμεν την συμβουλή σου, ως μας συμβούλευες πάντοτε δια την ελευθευρία μας ... τώρα χρειαζόμεθα έναν πολιτικόν τάχα δεν μας δίδει η Αγγλία έναν πρόεδρον, ένα Βασιλέα; Μας αποκρίθηκε, όχι, ποτέ δεν γίνεται. - Δεν μας δίδει η Φράντζα; - Ομοίως μας αποκρίθη - Η Ρουσσία; - Όχι. Η Προυσία; - Όχι. - Η Ανάπολι; - Όχι. - Η Ισπανία; - Όχι, δεν γίνεται, αφού εμελέτησα όλα τα Βασίλεια. - Σαν δεν μας δίδουν τούταις οι αυλαίς, τι θα γείνωμεν ημείς; - Μας αποκρίθηκε, ότι τηράτε να ευρήτε κανέναν Έλληνα. Ημείς άλλον Έλληνα αξιότερον δεν έχομεν, μόνον να εκλέξωμεν τον Καποδίστριαν. ... Μου αποκρίθηκε εκ καρδίας . «Πάρτε τον Καποδίστρια ή όποιον διάβολον θέλετε, διατί εχαθήκατε». Όπως παρατηρεί και ο Νικόλαος Δραγούμης στις Ιστορικαί Αναμνήσεις: «Ότε δε προέκειτο να ονομαστεί ο Καποδίστριας, ερωτηθείς διά του Άμιλτον ο εν Κωνσταντινοπώλη Κάννινγκ μη δυσαρεστηθεί η Αγγλία, έχουμεν ανάγκην μιάς Ελλάδος, εξ ου φαίνεται ότι περί της σωτηρίας ταύτης μεριμνών ο φιλέλλην Βρετανός, ηδιαφόρη περί του πολιτικού φρονήματος του Κυβερνήτου».
Καί ότι μέν εξ αρχής του αγώνος ο Καποδίστριας εθεωρείτο υπό των Ελλήνων ικανώτερος πάντων των λοιπών ίνα κυβερνήση, αναγινώσκομεν και έν τινι προς τον Δ. Υψηλάντην επιστολή του Μαυροκορδάτου.
«Άν θέλωμεν να σώσωμεν το γένος», έγραφε τo 1821, «άν είμεθα αληθείς στρατιώται, ας αφήσωμεν τα ονόματα αρχηγών, πληρεξουσίων και επιτρόπων, ας οργανίσωμεν την διοίκησιν από τους ιδίους εντοπίους των οποίων να γίνωμεν ημείς οδηγοί καθ' όσον δυνάμεθα, ας την συγκεντρώσωμεν εις ολίγων χείρας εν όσω να προσκαλέσωμεν κανέν υποκείμενον, οίος ο Πρίγκηψ Ευγένιος ή ο Κόμης Καποδίστριας ή πας τις άλλος ανώτερος ημών».
Ο Καποδίστριας όχι μόνο θυσίασε και δόξα και πλούτη για να έρθει στην Ελλάδα, αλλά ξόδεψε και όλη του την περιουσία για να βοηθήσει στην ίδρυση του Ελληνικού κράτους. Προχώρησε με τολμηρά και γενναία βήματα στη οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης, ανασύστησε την οικονομία, αναδόμησε τις κατεστραμμένες πόλεις, γέμισε με σχολεία την Ελληνική επικράτεια, ανασύνταξε τον στρατό, οργάνωσε την Εκκλησία, τη δικαιοσύνη, την υγεία, τη γεωργία, εμφύσησε αίσθημα ασφάλειας στον λαό, έδωσε διπλωματικές μάχες για την επέκταση της Ελληνικής επικράτειας, πολέμησε και εκδίωξε τους Τούρκους.
http://www.kapodistrias.info/ellada
