Καλλίστου (Γουέαρ) Μητροπολίτου Διοκλείας
…Η Μαρία πέρασε στον Ναό ως χρόνο προπαρασκευής, κατά τον οποίο ετοιμάστηκε για το μελλοντικό Της έργο ως Θεοτόκου. Αλλά, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε, ποια συγκεκριμένη μορφή πήρε αυτή η προετοιμασία; Προετοιμάσθηκε, απαντά ο Παλαμάς, αποκτώντας το εσωτερικό εκείνο βάθος το οποίο επιδαψιλεύει η σιωπή. Ο Παλαμάς τη βλέπει ως τη μεγαλύτερη ησυχάστρια, Εκείνη η οποία επέτυχε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον την αληθινή ησυχία ή σιωπή της καρδιάς.
Εισερχόμενη στον Ναό, διέκοψε όλους τους δεσμούς με τα εγκόσμια και γήινα πράγματα, παραιτούμενη από τον κόσμο «Θεῷ ζῶσα μόνῳ, Θεῷ βλεπομένη μόνῳ»· επέλεξε την κεκρυμμένη βιοτή, την αόρατη για τα μάτια των έξω, μια «ζωή ησυχίας». Κατοικούσε στα Άγια των Αγίων και η ζωή Της έμοιαζε με τη ζωή των ερημιτών και των ασκητών που κατοικούν εν «ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» (Εβρ. 11:38). Η περίοδος που έζησε στον Ναό ήταν έτσι μια εμπειρία «ερήμου», μια προτύπωση του μοναχισμού. Εκεί έμαθε να υποτάσσει τον «ἡγεμόνα νοῦν» στον Θεό, ζώντας «τὴν κατ᾿ ἀγγέλους πολιτείαν», επιτυγχάνοντας την θεωρία και ασκώντας την αδιάλειπτη προσευχή: «συνῆψε τὸν νοῦν τῇ πρὸς ἑαυτὸν στροφῇ καὶ προσοχῇ καὶ τῇ ἀδιαλείπτῳ θείᾳ προσευχῇ». Μεταμορφούμενη από το θείο φως, είδε τον άκτιστο Θεό να αντανακλάται στο κάτοπτρο της καθαρότητος της καρδιάς Της. Και τα μέσα της προσβάσεώς της σε όλα αυτά τα μυστήρια της εσωτερικής προσευχής ήταν ακριβώς η ησυχία:
«Τὴν ἱερὰν ἡσυχίαν εὑρίσκει χειραγωγόν· ἡσυχίαν τὴν νοῦ καὶ κόσμου στάσιν, τὴν λήθην τῶν κάτω, τὴν μύησιν τῶν ἄνω, τὴν τῶν νοημάτων ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἀπόθεσιν· αὔτη πρᾶξις ὡς ἀληθῶς ἐπίβασις τῆς ὡς ἀληθῶς θεωρίας ἢ θεοπτίας. {…} Μόνη γὰρ ἀπάντων, ἐξ οὕτω πάνυ παιδὸς ὑπερφυῶς ἡσυχάσασα {…} καινὴν καὶ ἀπόρρητον ὁδὸν εἰς οὐρανοὺς ἐδείματο τήν, ἵν᾿ οὕτως εἵπω, νοητὴν σιγήν».
Ησυχία ή σιωπή της καρδιάς δεν είναι ουσιαστικά τίποτε άλλο παρά μια στάση προσεκτικής ακρόασης. «Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ Θεός» (Ψαλμ. 45:10): η φράση του Ψαλμωδού συγκεφαλαιώνει την ουσία της σιωπής. Όταν σιωπώ εν προσευχή σημαίνει ότι αφουγκράζομαι τον Θεό.
Αυτό λοιπόν είναι το συμβολικό της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου στον Ναό. μας μιλά για τη χαρά: Ο Χριστιανισμός, μας υπενθυμίζει, ήρθε στον κόσμο ως άγγελμα «χαράς μεγάλης» (Λουκ. 2:10) κι αν αυτή τη μεγάλη χαρά δεν τη νιώθουμε μέσα μας, τότε δεν είμαστε αληθινοί Χριστιανοί. Ωστόσο, σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο, μας μιλά για τη δημιουργική σιωπή. «Να κατανοείς δια της ησυχίας», λέει ο Dag Hammarskjöld, «να ενεργείς δια της ησυχίας, να κατακτάς εν ησυχία». Αυτό ακριβώς είναι το μάθημα που έχουμε να μάθουμε από την παρούσα εορτή.
Η Μαρία είναι η ανθρώπινη εικόνα και το παράδειγμά μας. Μέσα απ’ όσα έκανε με τη σιωπή της -αυτή τη σιωπή που η ιστορία των παιδικών της χρόνων στον Ναό προβάλλει ενώπιόν μας συμβολικά- αποτελεί πρότυπο και έμπνευση για όλους μας.
