Η ιστορία αυτού του μοναδικού τόπου χάνεται στα βάθη του χρόνου και συναντά τον μύθο. Έχω την τύχη και την χαρά, να περπατώ και να περιπλανιέμαι στην αγαπημένη μου Πόλη και ανακαλύπτοντας κάθε πτυχή της, να γίνομαι ένα με αυτήν. Εξάλλου κάθε σπιθαμή της έχει κάτι να σου διηγηθεί...
Το ίδιο συμβαίνει και με τα Τείχη της, τα οποία ήταν ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι της Κωνσταντινούπολης. Περπατώντας αμέτρητες ώρες γύρω, μέσα και πάνω σε αυτά, τα γνώρισα καλύτερα, τα θαύμασα και ένοιωσα να μου διηγούνται τις χιλιόχρονες ιστορίες τους.
Τείχη από την περιοχή του Κεράτιου κόλπου.
Ο θρύλος θέλει τον Βύζα κατασκευαστή των πρώτων Τειχών με την βοήθεια του Απόλλωνα και Ποσειδώνα. Στο σημερινό Saray Burnu όμως έχουν βρεθεί υπολείμματα Κυκλώπειου Τείχους, πιθανόν από πρώιμο οχυρωμένο συνοικισμό που ονομάζονταν Λύγος.
Τα Τείχη ήταν ανέκαθεν αναγκαία για την προστασία ενός από τα στρατηγικότερα σημεία ολάκερου του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Έτσι από εκείνη την σχεδόν μυθική εποχή εως τα χρόνια του αρχαίου Βυζαντίου τα Τείχη ήταν τόσο ισχυρά που, μαζί με εκείνα της Ρόδου και ύστερα από αυτά των Μυκηνών, θεωρούνταν τα ισχυρότερα του αρχαίου κόσμου.
Από τους αρχαίους χρόνους λοιπόν και έπειτα, στα χρόνια του Σέβηρου, του Μέγα Κωνσταντίνου και του Θεοδοσίου Β', κάθε φορά που ανοικοδομούνταν τα Τείχη, αύξαναν την έκταση και την αντοχή τους.
Τα Τείχη της Πόλης ήταν πραγματικά απόρθητα και προκαλούσαν δέος.
Ξεκίνησα τον περίπατό μου από την θάλασσα του Μαρμαρά, λίγο μετά το Σαράι Μπουρνού, περπατώντας δίπλα στα Τείχη, που στις μέρες μας στέκουν πλέον σαν ταλαιπωρημένα απομεινάρια άλλων εποχών. Ακόμα και σε αυτή την κατάσταση όμως είναι μαγευτικό το συναίσθημα να βρίσκομαι δίπλα σε αυτά τα ένδοξα πέτρινα απολιθώματα. Εκείνα, με την σειρά τους, ήταν σαν να κατάλαβαν το ενδιαφέρον μου ή σαν να αναγνώρισαν κάποιον δικό τους υπερασπιστή και βάλθηκαν να μου φανούν όσο πιο φιλικά γινόνταν.
Τα Τείχη μου παρουσιάζουν την διαχρονική ομορφιά τους...
...και μαρτυρούν το ένδοξο παρελθόν τους.
Τα παραθαλάσσια Τείχη ήταν μονά, με 228 πύργους και 27 πύλες. Μόνον στην περιοχή του Φαναρίου διπλασιάζονταν προς τα μέσα, σχηματίζοντας ένα κάστρο...το κάστρο του Πετρίου. Τα παραθαλάσσια Τείχη, ειδικά από την πλευρά της Προποντίδας, έδειχναν κυριολεκτικά σαν να έχουν φυτρώσει μέσα από την θάλασσα και ουσιαστικά απέτρεπαν κάθε δυνατότητα αποβίβασης.
Ένα από τα σημεία που συνδέεται με την Μονή του Φιλάνθρωπου Χριστού. Κοιτώντας στο σκοτεινό εσωτερικό, κυριεύτηκα με δέος.
Κάτω από την Αγιά Σοφιά υπήρχε το προσωπικό λιμάνι του Αυτοκράτορα. Κάπως έτσι θα μπορούσε να μοιάζει με την είσοδο και τις μικρές πύλες των Τειχών.
Ορισμένα σημεία έχουν αφεθεί στην εγκατάλειψη, τα σκουπίδια και τους αστέγους. Δεν είναι λοιπόν και τελείως ακίνδυνα γι' αυτό έχουν κλείσει τις εισόδους και τις στοές.
Περπατώντας για πολλές ώρες έφτασα στο σημείο που τα παραθαλάσσια Τείχη παραχωρούν την θέση τους στα χερσαία ογκώδη δημιουργήματα. Επί Θεοδοσίου 'Β υπήρξε η τελική αύξηση των χερσαίων Τειχών και το μήκος τους έφτασε σχεδόν τα 6 χιλιόμετρα! Υπήρχαν 10 πύλες και είναι το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο του αρχαίου και μεσαιωνικού κόσμου μετά το Σινικό Τείχος.
Τα Τείχη στην περιοχή των Βλαχερνών.
Απομεινάρια από τα ένδοξα και άλλοτε απόρθητα Τείχη της Βασιλεύουσας.
Το σημείο ανάμεσα στο Κεράτιο και τις Βλαχέρνες ήταν το πιο ευάλωτο.
Τα Θεοδοσιανά Τείχη συναντούσαν τα παραθαλλάσια στην Προποντίδα από την μία πλευρά και τα Τείχη των Βλαχερνών, κοντά στον Κεράτιο κόλπο, από την άλλη. Θεωρούνταν απόρθητα σχεδόν για 1000 χρόνια εως και την εφεύρεση της πυρίτιδας. Τα Θεοδοσιανά Τείχη εκτός από την πρακτική εφαρμογή της προστασίας της Κωνσταντινούπολης, ήταν αισθητικά άψογα κατασκευασμένα. Οι αρμονικές σχέσεις ανάμεσα στα κομμάτια του Τείχους το καθιστούν ένα πραγματικό έργο τέχνης που μόνον μεγαλοφυίες μπορούσαν να συλλάβουν και να κατασκευάσουν. Κύριος λόγος που παρέμειναν απόρθητα όλους αυτούς τους αιώνες ήταν κυρίως η τριπλή αμυντική γραμμή τους.
Παρουσίαση των αριστουργηματικών Θεοδοσιανών Τειχών.
Η τάφρος (I) ήταν η πρώτη αμυντική γραμμή. Είχε περίπου 10 μέτρα βάθος και 19 μέτρα πλάτος. Ο εξωτερικός περίβολος (II) παρείχε την δυνατότητα στον στρατό να προστατεύει την τάφρο. Το έξωτερικό Τείχος (III) ήταν η δεύτερη αμυντική γραμμή και διέθετε 92 μισοστρόγγυλους πύργους (2). Το Τείχος αυτό δεν ήταν κατασκευασμένο με συμπαγές τρόπο, μα περιλάμβανε θολωτά διαμερίσματα (1) που επέτρεπαν μεγάλη ευελιξία κινήσεων. Ο εσωτερικός περίβολος (IV) ήταν ο ενδιάμεσος χώρος και συνέχιζε η τρίτη αμυντική γραμμή, το μέγα Τείχος (V). Το μεγάλο Τείχος περιλάμβανε 96 τετραγωνικούς και διώροφους πύργους, οι οποίοι ήταν ανεξάρτητα χτισμένοι.
Στον εσωτερικό περίβολο μεταξύ του εξωτερικού και μέγα Τείχους.
Κάπως έτσι θα μπορούσε να μοιάζει η αφύλαχτη Κερκόπορτα,
απ' όπου εάλω η Πόλη.
Περπατώντας στις κορυφές των Τειχών.
Το 1980 με χρηματοδότηση της Unseco εκπονήθηκε σχέδιο αποκατάστασης των Τειχών. Κατά την ανακατασκευή υπήρξαν προβλήματα καθώς υπήρχε μόνον ένας επιστημονικός συνεργάτης, ο οποίος ήταν αδύνατον να επιβλέπει όλα τα έργα ταυτόχρονα. Έτσι στα περισσότερα σημεία τα Τείχη δεν έχουν την πραγματική μορφή τους. Παρ'ότι εκτός ιστορικής πραγματικότητας, με την ανακατασκευή τους σχηματίζουμε τουλάχιστον μια άποψη της οχύρωσης.
Θαρρώ πως όσες φορές κι αν αντικρίσω τούτα τα Τείχη, πάντα θα φαντάζομαι μαυροφορεμένες σκιές να γυροφέρνουν την Πόλη όταν αρχίζει να σουρουπώνει.
Και ποτέ δεν θα βγεί η εικόνα του τελευταίου μας Αυτοκράτορα από το μυαλό μου, που με αυταπάρνηση και παλικαριά έπεσε εκείνο το ξημέρωμα κάπου κοντά στα θεμέλια των Τειχών.
Και ποτέ δεν θα βγεί η εικόνα του τελευταίου μας Αυτοκράτορα από το μυαλό μου, που με αυταπάρνηση και παλικαριά έπεσε εκείνο το ξημέρωμα κάπου κοντά στα θεμέλια των Τειχών.
Τα επιβλητικά μα, στα περισσότερα σημεία, εκτός ιστορικής πραγματικότητας Τείχη.
Κοντά σε τούτα τα Τείχη έπεσε ο Αυτοκράτορας. Στα μάτια μου
ακόμα γυροφέρνουν μαυροφορεμένες σκιές τα ερείπια.
Λίγο πριν τελειώσω την περιπλάνηση μου στα οχυρώματα, κοντοστάθηκα, έχοντας την εντύπωση πως τα Τείχη είναι "ζωντανά". Δεν άντεξα... πλησίασα κοντά τους και τα άγγιξα. Ήταν σαν να ένοιωσα όλα όσα είδαν και πέρασαν. Τις μάχες, τους ήχους των όπλων, τους νεκρούς πολεμιστές, τις κραυγές, τις νίκες, τις ήττες, τους θρήνους.... Και καθώς ένοιωθα και έβλεπα νοερά όλα αυτά, ένα έντονο ρίγος με διαπέρασε. Όλη η πορεία της Βασιλεύουσας είχε χαραχτεί σε τούτα τα Τείχη και πλέον είχε περάσει και στην δική μου ψυχή.
