Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ δυσκολώτερον ἀπὸ ὅλα τὰ πνευματικὰ ἀγωνίσματα, ὅπως διαπιστώνει κανεὶς ἀπὸ
τὴν ἐμπειρίαν. Τὸ δυσκολώτερον ἄθλημα. Νὰ τὸ εἰποῦμε
πιὸ ἁπλά: Απ᾽ ὅλα τὰ πρωτεύοντα μαθήματα, εἶναι τὸ
πρῶτο πρωτεῦον.
Καὶ δικαίως, διότι ἂν μελετήσῃ κανεὶς προσεκτικὰ
ὅλας τὰς ἀρετὰς τοῦ θεοπνεύστου ὄντως βιβλίου τοῦ
ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, τοῦ Σιναΐτου, διαπιστώνει - καὶ εἶναι κοινὴ ὁμολογία ὅλων τῶν Πατέρων - ὅτι
ὅλες αἱ ἀρετὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ αἱ μικραὶ καὶ
αἱ μεγάλαι, συντείνουν καὶ καταλήγουν εἰς μίαν, ἡ ὁποία αὐτὴ καθ᾽ ἑαυτὴν καὶ ἀπὸ μόνη της ἑνώνει. Ὅλες
αἱ ἀρετὲς βοηθοῦν εἰς τὴν ἕνωσιν μὲ τὸν Χριστόν μας.
Ἡ ἰδία ἡ προσευχή, ὅμως, ἀπὸ μόνη της ἑνώνει. Ἐὰν
δὲν τὸ ἐπιτύχωμε αὐτό, ὅλαι αἱ ἄλλαι ἀρετὲς βοηθοῦν,
ἀλλὰ δὲν καταλήγουν εἰς αὐτὸν τὸν σκοπὸν ποὺ ἐπιδιώκει καὶ ἐπιποθεῖ ὁ ἄνθρωπος, λαϊκὸς καὶ κληρικὸς καὶ
μοναχός, δηλαδὴ εἰς τὴν συνομιλίαν μὲ τὸν Χριστόν.
Καὶ αὐτὴ ἡ συνομιλία εἶναι διμερής· καὶ ὁ Χριστὸς ὁμιλεῖ καὶ ἡμεῖς ὁμιλοῦμε, δηλαδὴ συνομιλοῦμε.Ἡ προσευχὴ εἶναι μία συνομιλία, δὲν εἶναι μία μονολογία. Δὲν
ὁμιλεῖ κανεὶς μόνος του· ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Χριστὸ
καὶ Ἐκεῖνος ἀπαντᾶ. Καὶ ἀντιστρόφως· μᾶς ὁμιλεῖ ὁΧριστὸς καὶ ἀπαντοῦμε ἐμεῖς.
