Η Ορθόδοξη Εκκλησία θέσπισε, κατά τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους, την εορτή «προσκυνήσεως της τιμίας αλύσεως του αγίου και πανευφήμου αποστόλου Πέτρου» και όρισε να τελείται αυτή στις 16 Ιανουαρίου. Η υπόθεση της εν λόγω σημαντικής εορτής παρουσιάζεται εν συντομία και ως ακολούθως στο λειτουργικό βιβλίο «Ωρολόγιον το Μέγα» (εδώ σε νεοελληνική παράφραση):
«Ο Ηρώδης Αγρίπας, εγγονός του Ηρώδη του Μεγάλου και βασιλεύς των Ιουδαίων, καταληφθείς από μανία εναντίον της Εκκλησίας του Χριστού, κατέσφαξε στην Ιερουσαλήμ το έτος 43 μ. Χ. τον Ιάκωβο, τον αδελφό του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Βλέποντας κατόπιν ότι αυτό το έγκλημά του ικανοποίησε πολύ τους Ιουδαίους, συνέλαβε με τον ίδιο τρόπο και τον απόστολο Πέτρο, τον έκλεισε στην φυλακή και τον κρατούσε εκεί αιχμάλωτο μέχρι να περάσει το νομικό Πάσχα, για να τον παραδώσει μετά κι αυτόν στον όχλο ως έτοιμο σφάγιο. Αλλ’ όμως, ένας άγγελος Κυρίου ελευθέρωσε τον Απόστολο με θαυματουργικό τρόπο από την αλυσίδα που τον κρατούσε δεμένο και τον διέσωσε (Πράξ. ιβ΄, 1-19). Η αλυσίδα αυτή, με την οποία ήταν δεμένος ο απόστολος Πέτρος, είχε λάβει από το πανίερο σώμα του αγιαστική και ιαματική χάρη, η οποία μεταδιδόταν στους Χριστανούς που την προσκυνούσαν με πίστη».
Η φυλακή του αποστόλου Πέτρου
στα Ιεροσόλυμα.
Η προσκύνηση των αλυσίδων.
Ρώσικη εικόνα έτ. 1558.
Η αλυσίδα του αποστόλου Πέτρου φυλασσόταν στα Ιεροσόλυμα έως το έτος 439 μ. Χ.. Τότε ο πατριάρχης των Ιεροσολύμων Ιουβενάλιος τη δώρισε στην αυτοκράτειρα Ευδοκία, την ευσεβέστατη σύζυγο του Θεοδοσίου του Μικρού, που ήταν εκεί εξόριστη. Η Ευδοκία μετέφερε την αλυσίδα στην Κωνσταντινούπολη, και το μεν ένα τμήμα της το εναπόθεσε μέσα στον ναό της Αγίας Σοφίας, ενώ το άλλο το έστειλε ως πολύτιμο δώρο στη Ρώμη, όπου βρίσκεται και τιμάται έως σήμερα.
Οι αλυσίδες σήμερα σε ναό της Ρώμης
Ο ναός του αγίου Πέτρου στη Ρώμη,
όπου και οι αλυσίδες.
Στίχοι εορτής.
Σην προσκυνούντα Πέτρε σειράν τιμίαν,
Σειράς μακράς λύσόν με των εγκλημάτων.
Σειρήν προσκυνέω Πέτρου δεκάτη ενί έκτη
(Εμένα, Απόστολε Πέτρε, που προσκυνώ την τίμια αλυσίδα σου,
λύσε με απ’ τη μεγάλη αλυσίδα των φοβερών αμαρτιών μου.
Την αλυσίδα προσκυνώ του Αποστόλου Πέτρου, σήμερα δεκάτη έκτη Ιανουαρίου).
Απολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ήχος δ΄.
Την Ρώμην μη λιπών, προς ημάς επεδήμησας,
δι’ ων εφόρεσας τιμίων Αλύσεων,
των Αποστόλων Πρωτόθρονε,
ας εν πίστει προσκυνούντες δεόμεθα,
ταις προς Θεόν πρεσβείαις σου,
δώρησαι ημίν το μέγα έλεος.
