Η αφορμή ήταν η κύρωση από την Ελλάδα της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (Ν. 2321/1995) και η ρητή δήλωσή της ότι επιφυλάσσεται να ασκήσει σε οιοδήποτε χρόνο το δικαίωμά της να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της μέχρι τα 12 ν.μ.
Από τότε το κυρίαρχο ζήτημα για την Τουρκία δεν ήταν η ΑΟΖ αλλά η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια.
Ο λόγος; Το δικαίωμα επέκτασης του ορίου της αιγιαλίτιδας ζώνης μέχρι τα 12 ν.μ. είναι κυριαρχικό και ασκείται μονομερώς και κατά συνέπεια δεν υπόκειται σε κανενός είδους περιορισμό ή εξαίρεση και δεν επιδέχεται αμφισβητήσεως από τρίτα κράτη (το άρθρο 3 της Σύμβασης, που ενσωματώνει κανόνα εθιμικού δικαίου, ουδένα περιορισμό ή εξαίρεση ως προς το δικαίωμα αυτό θέτει).
Αν η Ελλάδα ανακηρύξει μόνη της ΑΟΖ η Τουρκία έχει δικαίωμα να την αμφισβητήσει.
Σε αντίθεση όμως με την υφαλοκρηπίδα, που υφίσταται ως «φυσικό δικαίωμα», η ΑΟΖ για να ισχύει πρέπει να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των όμορων κρατών όταν υπάρχει απόσταση μικρότερη των 400 μιλίων όπως η περίπτωση της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης όμως δεν μπορεί να το αμφισβητήσει.
Παρά μόνο να το αποδεχθεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που ίσχυε και ισχύει.
Έτσι η Τουρκία ξαναπήρε το νήμα του casus belli από το 1995 και απειλεί εκ νέου με πόλεμο μια χώρα της ΕΕ επειδή θα εφαρμόσει το νόμιμο δικαίωμά της.
Το Σάββατο λοιπόν βγήκαν ταυτόχρονα ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και ο υπουργός Εξωτερικών και απείλησαν με πόλεμο αν η Ελλάδα προχωρήσει σε επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης σε 12 μίλια στο Αιγαίο.
Το ζήτημα είναι τι θα κάνει η Τουρκία.
Ποια θα είναι τα επόμενα βήματά της.
Αν βασιστούμε στις πληροφορίες που διαρρέονται στον τουρκικό Τύπο αλλά και τις αναλύσεις στρατιωτικών και διπλωματών στην γειτονική χώρα όλα είναι πιθανά.
Από το Καστελλόριζο έως τα Χανιά, κι από την Κάσο έως τη Θράκη όλα τα σενάρια έχουν πέσει στο τραπέζι.
«Θα χάσουν νησιά και τη Δυτική Θράκη» αν τολμήσουν οι Έλληνες έλεγε στρατιωτικός αναλυτής στην YeniSafak τις προηγούμενες ημέρες.
Το 1996, έξι μήνες μετά την ψήφιση του casus belli η Τουρκία με το θερμό επεισόδιο στα Ίμια επέβαλε την λογική της γκριζοποίησης του καθεστώτος των βραχονησίδων του Αιγαίου.
Σε αυτή την φάση που η κατάσταση είναι πολύ πιο τεταμένη και με την Τουρκία να έχει βγει εκτός ελέγχου και οικονομικά και γεωπολιτικά, όλοι εκτιμούν ότι αν αποφασίσει να κλιμακώσει την κατάσταση υπάρχουν 3 πιθανά σενάρια.
Τα τρία σενάρια
Στο πρώτο σενάριο οι έρευνες του «Oruc Reis» ή και των επιπλέον σκαφών που μπορεί να αποφασίσει να στείλει και οι Navtex που θα το συνοδεύουν θα φτάσουν στα 6 μίλια της Ρόδου, της Κάσου και της Καρπάθου.
Με αυτό θα επιδιώξει να στείλει το μήνυμα της κόκκινης γραμμής ως προς τα 12 μίλια.
Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο οι έρευνες και τα πολεμικά πλοία της Τουρκίας πηγαίνουν έως τα 6 μίλα της Κρήτης.
Και το τρίτο σενάριο είναι ο ναυτικός αποκλεισμός του Καστελλόριζου.
Σύμφωνα με αυτό το σενάριο η Τουρκία βγάζει μια Navtex για έρευνες και στρατιωτικές ασκήσεις ταυτόχρονα γύρω από το Καστελλόριζο.
Με βάση αυτό το σενάριο θα επιχειρήσει να κάνει επίδειξη δύναμης τόσο στο ζήτημα των 12 μιλίων όσο και στο ζήτημα της ΑΟΖ και να πατήσει στα δικαιώματα του Καστελλόριζου χωρίς να πατήσει στο νησί.
Η Τουρκία μέχρι το 1995 διεκδικούσε τα πάντα στα χαρτιά.
Το 1996 με τα Ίμια διεκδίκησε χώμα και θάλασσα.
Τώρα που η ένταση έχει κορυφωθεί όσο ποτέ είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιχειρήσει να κάνει το επόμενο βήμα.
Πρόκληση σε κατοικημένο νησί. Και το τρίτο σενάριο του «άτυπου-τυπικού» ή «μερικού- ολοκληρωτικού» αποκλεισμού μοιάζει το πιο πιθανό.
Γιατί να το κάνει;
Σύμφωνα με όλους τους αναλυτές που γνωρίζουν την Τουρκία, η Άγκυρα και η κυβέρνηση Ερντογάν βρίσκεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στο εσωτερικό της.
Η οικονομία της είχε τεράστια προβλήματα ήδη από την νομισματική κρίση του 2018.
Ο Ερντογάν μετά το χαστούκι που έφαγε στις δημοτικές εκλογές, χάνοντας και τους τρεις μεγάλους δήμους (Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Σμύρνη) έκανε μια τεράστια προσπάθεια να ελέγξει την κρίση.
Ο κορωνοϊός δεν του άφησε κανένα περιθώριο.
Η κυβέρνηση του ΑΚΡ δέχεται σκληρή κριτική για το ζήτημα της οικονομίας και ουσιαστικά μετά και από την μετατροπή της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τζαμιά έχουν κάψει όλα τα καλά χαρτιά του ισλαμικού εθνικισμού που διέθεταν.
Την ίδια ώρα ο Ερντογάν έχει ξαναγράψει επικοινωνιακά όλη την ιστορία.
Από τον Κεμάλ Ατατούρκ και τον Αμπντουλχαμίτ, έως τον Σουλεϊμάν, τον Μωάμεθ και τον Αλπ Αρσλάν.
Όλα αυτά κάνουν την Άγκυρα πιο επικίνδυνη από ποτέ.
