Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Thierry Breton, προφανώς ενοχλήθηκε που ο Elon Musk απέσυρε το Twitter από τον «εθελοντικό κώδικα πρακτικής της ΕΕ κατά της παραπληροφόρησης». Η απόσυρση του Twitter από τον «εθελοντικό κώδικα» τον δυσαρέστησε τόσο που ένιωσε την ανάγκη να επιπλήξει δημόσια το Twitter επειδή δεν υποτάχθηκε με ευγνωμοσύνη στην καθοδήγηση των ειδικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Μπορείς να τρέξεις, αλλά δεν μπορείς να κρυφτείς… Πέραν των εθελούσιων δεσμεύσεων, από τις 25 Αυγούστου η μάχη κατά της παραπληροφόρησης θα αποτελέσει νομική υποχρέωση βάσει του Κανονισμού για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act**)».
Ο δεδηλωμένος στόχος του νέου Κανονισμού για τις ψηφιακές υπηρεσίες είναι «να συμβάλει στην εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς υπηρεσιών διαμεσολάβησης (intermediary services)*** με τον καθορισμό εναρμονισμένων κανόνων για ένα ασφαλές, προβλέψιμο και αξιόπιστο διαδικτυακό περιβάλλον που διευκολύνει την καινοτομία και στο οποίο τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Καταστατικό Χάρτη, συμπεριλαμβανομένης της αρχής προστασίας των καταναλωτών, προστατεύονται αποτελεσματικά».
Ποιος μπορεί να επιχειρηματολογήσει ενάντια σε ένα «ασφαλές, προβλέψιμο και αξιόπιστο διαδικτυακό περιβάλλον;» Ποιος θα αντιτείνει κάτι στην «προστασία των καταναλωτών»; Και ποιος θα υποστηρίξει κάτι ενάντια στη δέσμευση του κ. Breton για την καταπολέμηση της «παραπληροφόρησης;» Σίγουρα εγώ θα το έκανα, γιατί όταν ένα άτομο ή ένα ίδρυμα σε υψηλή θέση εξουσίας στηρίζει αξίες όπως η «προβλεψιμότητα», τάσσεται κατά της «παραπληροφόρησης» και υπόσχεται να μας κρατήσει όλους «ασφαλείς» στο διαδίκτυο, μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι θα είναι «ασφάλεια», «προβλεψιμότητα» και «παραπληροφόρηση», όπως φαίνεται από την ιδιοτελή ιδεολογική και πολιτική του σκοπιά.
Ανησυχώ εξίσου με τον κ. Breton για την «παραπληροφόρηση», αλλά η κύρια ανησυχία μου είναι η παραπληροφόρηση που προέρχεται από επίσημες πηγές, η οποία μπορεί να κάνει εξαιρετικά μεγάλη ζημιά λόγω της εξαιρετικής έκτασης στην οποία μπορούν να διαδοθούν οι θέσεις των επίσημων οργανισμών και λόγω του κύρους που έχουν. Είναι αυτοί οι ίδιοι οργανισμοί που ο κ. Breton θα ήθελε να θέσει υπεύθυνους για την αστυνόμευση της «παραπληροφόρησης»: όπως είναι οι εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες υπήρξαν από τους πιο συχνούς αυτουργούς διασποράς ψευδών και παραπλανητικών πληροφοριών, για θέματα που δεν είναι καθόλου μικρά, από την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων Covid, τις μάσκες και τους εγκλεισμούς (lockdowns), μέχρι την προέλευση του ιού SARS-CoV-2, την πραγματική θέση της «επιστήμης» του κλίματος και τις ενδεχόμενες βλάβες για την οικονομία και την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων από επιθετικές κλιματικές παρεμβάσεις, όπως η απαλλοτρίωση γεωργικής γης.
Ο Κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες είναι ένας ατελείωτος λαβύρινθος περίπλοκων κανονισμών που χρειάζεται να ασχοληθεί μαζί του μια ολόκληρη ομάδα δικηγόρων. Βλέποντας ότι δεν έχω τον προϋπολογισμό να προσλάβω μια ομάδα δικηγόρων, αποφάσισα να ρίξω μια ματιά στον νόμο από μόνος μου. Δεν αποτελεί ευχάριστο διάβασμα πριν τον ύπνο, όχι μόνο επειδή είναι ένα τέλμα περίπλοκων νομικών όρων, αλλά και επειδή αυτό που κρύβεται πίσω από αυτή τη νομική ορολογία είναι μια προσπάθεια των πολιτικών της ΕΕ να θέσουν τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης υπό τον έλεγχό τους, μέσω:
- της υποχρέωσης εκ μέρους των εταιρειών μέσων κοινωνικής δικτύωσης να υποβάλλουν περιοδικά αναφορές ελέγχου περιεχομένου και “μετριασμού των κινδύνων” στους γραφειοκράτες της ΕΕ
- εποπτείας, από μέρους της ΕΕ, της αστυνόμευσης των «επιβλαβών» πληροφοριών από τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες θα μπορούσαν δυνητικά να περιλαμβάνουν παραπληροφόρηση για την υγεία καθώς και «παράνομη ρητορική μίσους»
- τη δημιουργία νέων εξουσιών έκτακτης ανάγκης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με αρμοδιότητα να «απαιτούν» από τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να λαμβάνουν μέτρα για να «αποτρέπουν, να εξαλείφουν ή να περιορίζουν» οποιαδήποτε χρήση των υπηρεσιών τους που θα μπορούσε να «συμβάλει» σε κάποιας μορφής «απειλή» για τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία
…και όλα αυτά υποστηρίζονται από πρόστιμα που πραγματικά σακατεύουν, έως και 6 τοις εκατό του κύκλου εργασιών μιας εταιρείας σε όλο τον κόσμο για μη συμμόρφωση. Ναι, καλά ακούσατε: έως και έξι τοις εκατό επί του συνόλου του παγκόσμιου τζίρου μιας εταιρείας.
Κατ’ ουσία, ο Κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες είναι μια προσπάθεια να αυξηθεί το επίπεδο ελέγχου που έχουν οι γραφειοκράτες της ΕΕ στη ροή της πληροφορίας που φιλοξενείται και διακινείται στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Θα έπρεπε να διαθέτετε πολύ σύντομη ιστορική μνήμη για να σκεφτείτε ότι οι ευρείες δυνάμεις λογοκρισίας θα χρησιμοποιηθούν γενικά για την προώθηση των αγαθών σκοπών της αλήθειας και της δικαιοσύνης. Ανεξάρτητα από το εάν ο κ. Thierry Breton και οι συνάδελφοί του θα καταφέρουν να εξαναγκάσουν τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να εκτελέσουν τα προστάγματά τους, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: ο Κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες δημιουργεί ένα ευρωπαϊκό νομοθετικό περιβάλλον που είναι ολοένα και πιο εχθρικό προς την ελευθερία του λόγου.
[Αναδημοσιεύτηκε από το λογαριασμό του συγγραφέα στο Substack]
* Ο David Thunder είναι ερευνητής και λέκτορας στο Ινστιτούτο Πολιτισμού και Κοινωνίας του Πανεπιστημίου της Ναβάρα στην Παμπλόνα της Ισπανίας και αποδέκτης της ερευνητικής υποτροφίας υψηλού κύρους Ramón y Cajal (2017-2021, επέκταση έως το 2023), που απονέμεται από την ισπανική κυβέρνηση για υποστήριξη σε εξαιρετικές ερευνητικές δραστηριότητες. Πριν από το διορισμό του στο Πανεπιστήμιο της Ναβάρα, κατείχε πολλές ερευνητικές και διδακτικές θέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένου του (επισκέπτη) επίκουρου καθηγητή στο Bucknell και Villanova και του μεταδιδακτορικού ερευνητή στο Πρόγραμμα James Madison του Πανεπιστημίου Princeton. Ο δρ. Thunder απέκτησε το πτυχίο και το μεταπτυχιακό του στη φιλοσοφία στο University College του Δουβλίνου και το διδακτορικό του στις πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Notre Dame.
** Το νομοθετικό Θέσπισμα για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act) είναι ένας σχετικά νέος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης με (δεδηλωμένο τουλάχιστον) στόχο την προστασία του ψηφιακού χώρου από τη διάδοση παράνομου περιεχομένου και την «παραπληροφόρηση» καθώς και για την διαφύλαξη των θεμελιωδών δικαιωμάτων των χρηστών. Δημιουργήθηκε για να ελέγχει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις διαδικτυακές αγορές, τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης. Υπάρχει έντονος προβληματισμός, όπως υποστηρίζεται και από όλο το άρθρο, για το ότι μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει το νομοθετικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί ένα ανεξέλεγκτο κύμα λογοκρισίας κάθε αντίθετης άποψης με οποιοδήποτε κυβερνητικό ή άλλο αφήγημα και γενικότερα οι κάθε λογής αναίσχυντες παραβιάσεις της ελευθερίας λόγου, σε έναν χώρο μάλιστα όπως το διαδίκτυο όπου η ελευθερία λόγου αποτέλεσε για δεκαετίες θεμελιώδη αρχή πάνω στην οποία αυτό αναπτύχθηκε, και με αυτό τον τρόπο θα αποτελέσει τελικά ένα βαρύτατο πλήγμα για τη δημοκρατία.
*** Με τον όρο internet intermediary services (διαδικτυακές υπηρεσίες διαμεσολάβησης) νοούνται οι υπηρεσίες που παρέχουν οι διαδικτυακοί μεσολαβητές (internet intermediaries), στους οποίους γενικά περιλαμβάνονται οι πάροχοι “του μέσου” (πάροχοι διαδικτύου, υπηρεσιών σύνδεσης, τεχνολογικής υποδομής κλπ.) και οι πάροχοι του περιεχομένου (μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαδικτυακές πλατφόρμες και ιστοσελίδες, διαδικτυακές αγορές και διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης). Με απλά λόγια λοιπόν και συμπερασματικά, ο στόχος του Κανονισμού είναι ο έλεγχος των εταιρειών που παρέχουν πρόσβαση στους χρήστες στο διαδίκτυο και των εταιρειών που φιλοξενούν περιεχόμενο των χρηστών, με απώτερο στόχο την λογοκρισία της πληροφορίας που διακινείται στο διαδίκτυο από τους αξιωματούχους της ΕΕ.
