Τα Χιλιάρμενα της Ρωμανίας.

"Απεχθάνομαι τους ανθρώπους της πένας και του μελανιού. Ο καλύτερος διαπραγματευτής της Ρωμανίας είναι ο ισχυρός πολεμικός στόλος. Οι Σαρακηνοί θα πρέπει να βλέπουν την σημαία μας να κυματίζει κάθε φορά που θα σηκώνουν το κεφάλι τους".

Νικήτας Ωορύφας Β΄(9ος αι. μ.Χ).
Μέγας Ναύαρχος της Ρωμιοσύνης

Στο στόλο των Βυζαντινών ανήκαν οι δρόμωνες, οι πάμφυλοι, που ήταν μικρότεροι των δρομώνων, οι μονήρεις ελάσσονες δρόμωνες για ανιχνεύσεις, οι γαλέες (γαλέρες), τα βοηθητικά σανδάλια, τα ιππαγωγά χελάνδια (βενετσιάνικα: chelandio), τα μεταγωγικά καματηρά καράβια κ.ά.

Το κατ' εξοχήν πολεμικό πλοίο των Βυζαντινών ήταν ο δρόμων ένα ελαφρύ και ευκίνητο πλοίο, το οποίο συχνά διέφερε ως προς τον τύπο και τις διαστάσεις του. Οι δρόμωνες ήταν εξοπλισμένοι με διαφόρων ειδών πολεμικές μηχανές και κατασκευές (ξυλόκαστρα, τοξοβολίστρες, κ.α.) και τους περίφημους σίφωνες (περί τα τέλη του 7ου αιώνα), με τους οποίους εκτόξευαν το υγρό πυρ που έκαιγε τα εχθρικά πλοία. Τα πλοία αυτά αναφέρονται ως σιφωνοφόροι δρόμωνες ή κακκαβοπυρφόροι.

Ο δρόμων έφερε δύο σειρές κουπιών ανά πλευρά, με δυο κωπηλάτες ανά κουπί (ήταν δηλαδή σύμφωνα με την αρχαία ναυτική ορολογία δίκροτη τετριήρης) με πλήρωμα περίπου 200 ερέτες (κωπηλάτες). Έφερε επίσης ιστίο (πανί) στον κύριο ιστό του (κατάρτι). Στο κατάστρωμά του επέβαιναν πολεμιστές που επεδίωκαν όμως την από κοντά μάχη με τον εχθρό.
Το χελάνδιον ήταν Βυζαντινό πολεμικό πλοίο με δύο ιστούς. Υπήρχαν δύο βασικές παραλλαγές: το «ουσιακόν χελάνδιον» με πλήρωμα περ. 110 ατόμων (δηλ. μία «ουσία»), και το μεγαλύτερο «πάμφυλον χελάνδιον» με πλήρωμα 120 έως 160 ατόμων (το όνομα δηλώνει είτε προέλευση από την Παμφυλία είτε επάνδρωση με διαλεχτά πληρώματα, από το πάν+φύλον). Εκινείτο με κουπιά αλλά και με τη βοήθεια δύο τετράγωνων ιστίων, ένα σε κάθε ιστό. Στην πλώρη του έφερε ειδική κατασκευή για να εξακοντίζεται το υγρό πυρ.

Αν και τον 9ο αι. πρόκειται για ένα ιδιαίτερο τύπο πλοίου στο β΄μισό του 10ου αι. κατέληξε να ταυτισθεί με τον δρόμωνα. Στο κατάστρωμά του επέβαιναν πολεμιστές που επεδίωκαν την από κοντά μάχη με τον εχθρό. Συχνά χρησιμοποιήθηκε σαν ιππαγωγό.


www.hellinon.net



Γαλέρα


Χελάνδιον (10ος αιώνας)

Βυζαντινά πολεμικά πλοία

Υγρό πυρ

Η χημική αυτή ουσία όπως φαίνεται, ήταν διαφόρων ειδών και την χρησιμοποιούσαν με διάφορους τρόπους. Συνήθως το πετούσαν με χειροβομβίδες που έσκαγαν και έπιαναν φωτιά μόλις χτυπούσαν στο εχθρικό πλοίο ή τίναζαν από μακριά δοχεία ολόκληρα με καταπέλτες. Και φαίνεται επίσης πως χρησιμοποιούσαν κάπως και την πυρίτιδα, για να εκτοξεύσουν εμπρηστικές ύλες μέσα από σωλήνες, σε στόχους που βρίσκονταν σε κάποια απόσταση. Η συνταγή του υγρού πυρός ήταν μυστικό που το φύλαγαν με μεγάλη προσοχή και δεν έπρεπε ποτέ να το φανερώσουν. Στις μεγάλες παράλιες πόλεις υπήρχαν μεγάλα αποθέματα υγρού πυρός

Η άλωση της Μεσημβρίας απ' τον Κρούμο το 812 ήταν μεγάλη συμφορά, γιατί έτσι μια ποσότητα υγρού πυρός βρέθηκε στα χέρια του Βούλγαρου χάνη. Λέγεται ότι την εφεύρεση την είχε κάνει κάποιος Καλλίνικος από την Ηλιούπολη, τον 7ο αιώνα και ένα είδος υγρού πυρός είχε χρησιμοποιηθεί για να αποκρουστούν οι Άραβες στις μεγάλες πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης. Πιθανώς όμως οι διάφορες μορφές του να μην είχαν τελειοποιηθεί ως τον 9ο αιώνα. Ο Λέων ΣΤ΄ μιλάει γι' αυτό σαν να ήταν ανακάλυψη καινούργια. Τον 10ο αιώνα ο Μάρκος ο Γραικός δίνει την συνταγή κάπως αόριστα και φαίνεται ότι οι Άραβες είχαν μάθει να το φτιάχνουν πριν απ' τις σταυροφορίες. Σταμάτησαν να το χρησιμοποιούν μόνο τον 14ο αιώνα, όταν αχρηστεύτηκε απ' την πυρίτιδα και τα κανόνια.

www.hellinon.net


Απεικόνιση χρήσης του υγρού πυρός, στο χειρόγραφο Σκυλίτζη

Σχέδιο: Χρήστος Γιαννόπουλος




Χειροβομβίδες που γεμίζονταν με υγρό πυρ
Φρούριο των Χανίων, 10ος και 12ος αι. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα


"Πήραν τα μυαλά του αέρα"

Την ελληνική ιδιωματική φράση "πήραν τα μυαλά του αέρα" την λέμε και στις μέρες μας. Εκείνη την εποχή όμως αυτό σήμαινε κάτι άλλο. Το υγρό πυρ εξαπολυόταν με διαφόρους μηχανισμούς. Στην πλώρη των πλοίων των βυζαντινών υπήρχε ένα μπρούτζινο λιοντάρι μέσα από το ανοιχτό στόμα του οποίου εξακοντίζονταν μακριά το φονικό υγρό. Για να γίνει αυτό δυνατό, στο κεφάλι του λιονταριού κατέληγαν δύο σωλήνες, ο ένας εξόδου του υγρού πυρός και ο άλλος εισόδου του αέρα όπου με χειροκίνητη αντλία γινόταν κατάθλιψη αυτού. Επομένως, για να εξακοντιστεί μακριά το υγρό πυρ, έπρεπε προηγουμένως τα "μυαλά" (κεφάλι) του λιονταριού να πάρουν αέρα.
el.wikipedia.org

http://eclass31.weebly.com/betaupsilonzetaalphanutauiotanu972sigmaf-sigmatau972lambdaomicronsigmaf---upsilongammarho972-piupsilonrho.html#.UZ-ewkp6ryr