1. Ἡ σημερινή Κυριακή, ἀδελφοί μου χριστιανοί, στήν ἐκκλησαστική μας
γλῶσσα λέγεται «Κυριακή τῶν Βαΐων».
Ἑορτάζουμε τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στά Ἱεροσόλυμα. Εἶναι μία Δεσποτική ἑορτή αὐτή. Γι᾽ αὐτό καί δέν λέγεται, ὅπως οἱ προηγούμενες Κυριακές, ὡς «Κυριακή τῶν Νηστειῶν», οὔτε τελεῖται σήμερα ἡ Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἀλλά ἡ συνήθισμένη συντομότερη Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου. Καί στήν νηστεία γίνεται διάλειμμα, γιατί ἄλλο νόημα ἔχει ἡ νηστεία τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί ἄλλο νόημα ἔχει ἡ νηστεία τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἡ νηστεία γίνεται γιά τά ἁμαρτήματά μας. Τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα ὅμως ἡ νηστεία γίνεται ὡς μία συμμετοχή στό Πάθος τοῦ Χριστοῦ μας. Γι᾽ αὐτό εἶναι καί πιό αὐστηρή. Ἔτσι, γιά τήν ἐναλλαγή αὐτή τοῦ νοήματος τῶν νηστειῶν, γίνεται τήν Κυριακή τῶν Βαΐων ἕνα διάλειμμα καί καταλύεται τό ψάρι, ἀφοῦ μάλιστα τελείωσε καί ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, προχθές τήν Παρασκευή τοῦ Λαζάρου μέ τόν ὕμνο, «τήν ψυχοφελῆ
πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν». Ἔχουμε καί προφορική παράδοση γι᾽ αὐτό πού σᾶς λέγω. Τέτοια ἡμέρα, χριστιανοί μου, Κυριακή τῶν Βαΐων, τό πρῶτο ἔτος τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ ´21, εἶπε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Ε´, ὁ Δημητσανίτης, στήν τράπεζα τοῦ φαγητοῦ τό μεσημέρι: «Σήμερα τρῶμε ψάρια, τήν ἄλλη Κυριακή θά μᾶς φᾶνε τά ψάρια»! Πραγματικά, τήν ἄλλη Κυριακή, Κυριακή τοῦ Πάσχα, κρέμασαν τόν Δημητσανίτη Πατριάρχη καί τόν ἔρριψαν ἔπειτα στήν θάλασσα, γιά νά τόν φᾶνε τά ψάρια. Ἀλλά τόν σεβάστηκαν τά ψάρια καί δέν τόν ἔφαγαν καί φανερώθηκε θαυματουργικά τό λείψανό του. Ἦταν ἡ 10η Ἀπριλίου τό Πάσχα ἐκεῖνο, ἡμέρα τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου τοῦ ἐθνομάρτυρος Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε´, τοῦ δικοῦ μας, τοῦ Δημητσανίτου.
Τά εὐλογημένα ὅμως Μοναστήρια μας, ἀκολουθοῦν τό αὐστηρό Τυπικό καί δέν καταλύουν τό ψάρι τήν Κυριακή τῶν Βαΐων. Παρακαλοῦμε τούς ὁσιωτάτους Μοναχούς καί τίς ὁσιώτατες Μοναχές νά μήν ἀλλάξουν τό Τυπικό τους αὐτό, γιατί ἐκπροσωπεῖ μία ἄλλη πατερική παράδοση, πού δέν θέλουμε νά χαθεῖ, ἀφοῦ μάλιστα τήν ὑπερμαχεῖ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, πού εἶναι ἡ συνισταμένη ὅλων τῶν ἁγίων Πατέρων. Καί τίς δύο παραδόσεις, καί τήν κατάλυση τοῦ ψαριοῦ τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, ἀλλά καί τήν νηστεία μέ λαδερό μόνο τήν ἡμέρα αὐτή, τίς ἐκφράζει ὁ εὐσεβής λαός μας μέ αὐτό τόν λαϊκό του στίχο: «Μακάριος ὅποιος φάει ψάρι τῶν Βαΐων (γιατί τό κάνει ἀπό τιμή στήν Δεσποτική ἑορτή)· ἀλλά τρισμακάριος ὅποιος δέν φάει»! Οἱ Μοναχοί καί οἱ Μοναχές μας καί γιά ἄλλα πολλά, ἀλλά καί γιά τήν νηστεία τοῦ ψαριοῦ τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, εἶναι πραγματικά τρισμακάριοι!
2. Ἀλλά θά σᾶς πῶ τώρα, χριστιανοί μου, ἕνα περίεργο σχετικά μέ τήν σημερινή ἑορτή. Τήν ἡμέρα πού εἰσῆλθε ὁ Χριστός στά Ἱεροσόλυμα, ὅπως μᾶς εἶπε σήμερα τό ἱερό Εὐαγγέλιο, τόν ὑποδέχθηκε πολύς κόσμος. Καί ὅλοι αὐτοί πῆραν κλαδιά ἀπό φοίνικες καί βγῆκαν νά τόν προϋπαντήσουν φωνάζοντας καί λέγοντας: «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου»! Ἀκόμη ἔστρωναν καί τά ροῦχα τους νά τά πατήσει ὁ Χριστός! Αὐτός ὁ λαός ὅμως, μετα ἀπό 4-5 μέρες, θά ἀλλάξει στάση ἀπέναντι τοῦ Χριστοῦ καί δέν θά φωνάζει πιά τό «Ὡσαννά», ἀλλά θά λέει «σταυρωθήτω». Γιατί αὐτή ἡ ἀλλαγή τους; Νομίζω σᾶς τό ἐξήγησα καί ἄλλη φορά αὐτό. Αὐτό, χριστιανοί μου, συνέβηκε γιατί ὁ λαός εἶχε λανθασμένη ἔννοια γιά τόν Μεσσία Χριστό. Τόν περίμενε σάν ἕνα κοσμικό ἄρχοντα μέ κρατική δύναμη καί ἐξουσία, πού θά ἐξεγείρει τόν Ἰουδαϊκό λαό σέ ἐπανάσταση κατά τῶν Ρωμαίων, γιά νά ξαναβρεῖ τήν ἐλευθερία του καί γιά νά ἱδρύσει πάλι τό ἔνδοξο κράτος τοῦ Δαυΐδ. Ἀλλά, ὄχι, δέν ἧταν αὐτό τό ἔργο τοῦ Μεσσία. Ὁ Μεσσίας Χριστός ἦλθε νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιό Του καί νά προσ¬φέρει τόν ἑαυτό Του θυσία στόν Γολγοθᾶ γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Καί ἔτσι, λοιπόν, οἱ Ἰουδαῖοι, ἀφοῦ εἶδαν ὅτι ὁ Ἰησοῦς δέ ἀνταποκρίνεται στίς προσδοκίες τοῦ δικοῦ τους κοσμικοῦ Μεσσία, τόν ἐγκατέλειψαν καί τόν σκότωσαν (τόν ἐσταύρωσαν).
Ἑορτάζουμε τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στά Ἱεροσόλυμα. Εἶναι μία Δεσποτική ἑορτή αὐτή. Γι᾽ αὐτό καί δέν λέγεται, ὅπως οἱ προηγούμενες Κυριακές, ὡς «Κυριακή τῶν Νηστειῶν», οὔτε τελεῖται σήμερα ἡ Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἀλλά ἡ συνήθισμένη συντομότερη Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου. Καί στήν νηστεία γίνεται διάλειμμα, γιατί ἄλλο νόημα ἔχει ἡ νηστεία τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί ἄλλο νόημα ἔχει ἡ νηστεία τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἡ νηστεία γίνεται γιά τά ἁμαρτήματά μας. Τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα ὅμως ἡ νηστεία γίνεται ὡς μία συμμετοχή στό Πάθος τοῦ Χριστοῦ μας. Γι᾽ αὐτό εἶναι καί πιό αὐστηρή. Ἔτσι, γιά τήν ἐναλλαγή αὐτή τοῦ νοήματος τῶν νηστειῶν, γίνεται τήν Κυριακή τῶν Βαΐων ἕνα διάλειμμα καί καταλύεται τό ψάρι, ἀφοῦ μάλιστα τελείωσε καί ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, προχθές τήν Παρασκευή τοῦ Λαζάρου μέ τόν ὕμνο, «τήν ψυχοφελῆ
πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν». Ἔχουμε καί προφορική παράδοση γι᾽ αὐτό πού σᾶς λέγω. Τέτοια ἡμέρα, χριστιανοί μου, Κυριακή τῶν Βαΐων, τό πρῶτο ἔτος τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ ´21, εἶπε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Ε´, ὁ Δημητσανίτης, στήν τράπεζα τοῦ φαγητοῦ τό μεσημέρι: «Σήμερα τρῶμε ψάρια, τήν ἄλλη Κυριακή θά μᾶς φᾶνε τά ψάρια»! Πραγματικά, τήν ἄλλη Κυριακή, Κυριακή τοῦ Πάσχα, κρέμασαν τόν Δημητσανίτη Πατριάρχη καί τόν ἔρριψαν ἔπειτα στήν θάλασσα, γιά νά τόν φᾶνε τά ψάρια. Ἀλλά τόν σεβάστηκαν τά ψάρια καί δέν τόν ἔφαγαν καί φανερώθηκε θαυματουργικά τό λείψανό του. Ἦταν ἡ 10η Ἀπριλίου τό Πάσχα ἐκεῖνο, ἡμέρα τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου τοῦ ἐθνομάρτυρος Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε´, τοῦ δικοῦ μας, τοῦ Δημητσανίτου.
Τά εὐλογημένα ὅμως Μοναστήρια μας, ἀκολουθοῦν τό αὐστηρό Τυπικό καί δέν καταλύουν τό ψάρι τήν Κυριακή τῶν Βαΐων. Παρακαλοῦμε τούς ὁσιωτάτους Μοναχούς καί τίς ὁσιώτατες Μοναχές νά μήν ἀλλάξουν τό Τυπικό τους αὐτό, γιατί ἐκπροσωπεῖ μία ἄλλη πατερική παράδοση, πού δέν θέλουμε νά χαθεῖ, ἀφοῦ μάλιστα τήν ὑπερμαχεῖ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, πού εἶναι ἡ συνισταμένη ὅλων τῶν ἁγίων Πατέρων. Καί τίς δύο παραδόσεις, καί τήν κατάλυση τοῦ ψαριοῦ τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, ἀλλά καί τήν νηστεία μέ λαδερό μόνο τήν ἡμέρα αὐτή, τίς ἐκφράζει ὁ εὐσεβής λαός μας μέ αὐτό τόν λαϊκό του στίχο: «Μακάριος ὅποιος φάει ψάρι τῶν Βαΐων (γιατί τό κάνει ἀπό τιμή στήν Δεσποτική ἑορτή)· ἀλλά τρισμακάριος ὅποιος δέν φάει»! Οἱ Μοναχοί καί οἱ Μοναχές μας καί γιά ἄλλα πολλά, ἀλλά καί γιά τήν νηστεία τοῦ ψαριοῦ τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, εἶναι πραγματικά τρισμακάριοι!
2. Ἀλλά θά σᾶς πῶ τώρα, χριστιανοί μου, ἕνα περίεργο σχετικά μέ τήν σημερινή ἑορτή. Τήν ἡμέρα πού εἰσῆλθε ὁ Χριστός στά Ἱεροσόλυμα, ὅπως μᾶς εἶπε σήμερα τό ἱερό Εὐαγγέλιο, τόν ὑποδέχθηκε πολύς κόσμος. Καί ὅλοι αὐτοί πῆραν κλαδιά ἀπό φοίνικες καί βγῆκαν νά τόν προϋπαντήσουν φωνάζοντας καί λέγοντας: «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου»! Ἀκόμη ἔστρωναν καί τά ροῦχα τους νά τά πατήσει ὁ Χριστός! Αὐτός ὁ λαός ὅμως, μετα ἀπό 4-5 μέρες, θά ἀλλάξει στάση ἀπέναντι τοῦ Χριστοῦ καί δέν θά φωνάζει πιά τό «Ὡσαννά», ἀλλά θά λέει «σταυρωθήτω». Γιατί αὐτή ἡ ἀλλαγή τους; Νομίζω σᾶς τό ἐξήγησα καί ἄλλη φορά αὐτό. Αὐτό, χριστιανοί μου, συνέβηκε γιατί ὁ λαός εἶχε λανθασμένη ἔννοια γιά τόν Μεσσία Χριστό. Τόν περίμενε σάν ἕνα κοσμικό ἄρχοντα μέ κρατική δύναμη καί ἐξουσία, πού θά ἐξεγείρει τόν Ἰουδαϊκό λαό σέ ἐπανάσταση κατά τῶν Ρωμαίων, γιά νά ξαναβρεῖ τήν ἐλευθερία του καί γιά νά ἱδρύσει πάλι τό ἔνδοξο κράτος τοῦ Δαυΐδ. Ἀλλά, ὄχι, δέν ἧταν αὐτό τό ἔργο τοῦ Μεσσία. Ὁ Μεσσίας Χριστός ἦλθε νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιό Του καί νά προσ¬φέρει τόν ἑαυτό Του θυσία στόν Γολγοθᾶ γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Καί ἔτσι, λοιπόν, οἱ Ἰουδαῖοι, ἀφοῦ εἶδαν ὅτι ὁ Ἰησοῦς δέ ἀνταποκρίνεται στίς προσδοκίες τοῦ δικοῦ τους κοσμικοῦ Μεσσία, τόν ἐγκατέλειψαν καί τόν σκότωσαν (τόν ἐσταύρωσαν).