Στη Ρωσία με τα πόδια για να λάβω Θεία Κοινωνία

  Ο Γέροντας Γαβριήλ και ο Οτάρ Νικολαïσβίλι

Αναμνήσεις για τον Όσιο Γαβριήλ (Urgebadze), τον δια Χριστόν Σαλό

Η αγάπη προς τον Όσιο Γαβριήλ, τα θαύματα που έγιναν όχι μόνο κοντά στα ιερά λείψανά του, αλλά και μπροστά σε πολλές εικόνες του Γέροντος ... δεν θα έχουμε άδικο εάν πούμε ότι κάθε μέρα αυτή η αγάπη, σαν χιονόμπαλα, αυξάνεται και κερδίζει δύναμη. Η δύναμη της προσευχής και της αγάπης! Ένα θαύμα, ένα πραγματικό θαύμα που συμβαίνει σήμερα μπροστά στα μάτια μας – πώς αλλιώς μπορούμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι στις διχασμένες μέρες μας ο Γέροντας Γαβριήλ έχει γίνει ένα ισχυρό ενωτικό νήμα για τους Ορθόδοξους λαούς μας;

Προτείνουμε στους αναγνώστες μας να γνωρίσουν και να πάρουν μια ιδέα από αναμνήσεις και μαρτυρίες για τον Γέροντα Γαβριήλ, οι οποίες δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό και έτσι θα μπορούσαν να αποκαλύψουν στον καθένα μας την ουσία για τις πράξεις του, που πηγάζουν από την καρδιά του γεμάτη πάντα με αγάπη.

– Μπλεγμένος σε πάθη του κόσμου τούτου, έψαχνα την αγαπημένη μου, η οποία κρυβόταν στο γυναικείο μοναστήρι του Samtavro. Ήμουν τόσο εξοργισμένος (ας με συγχωρήσει ο Θεός!) που ήμουν έτοιμος για οποιαδήποτε βιαστική πράξη, ακόμη και για έγκλημα. Πώς λοιπόν θα μπορούσα να ακούσω κάποιες νουθεσίες; Και σε αυτή την κατάσταση που ήμουν, συνάντησα τον π. Γαβριήλ. Μου φάνηκε ότι αυτός ήταν ένας αμαρτωλός μοναχός, πεινασμένος, προσβεβλημένος και εγκαταλειμμένος από όλους. Αυτοί οι λογισμοί επιβεβαιώθηκαν από την απρόσεκτη εμφάνισή του. Αφού είχε μάθει τον λόγο της επισκέψεώς μου στο μοναστήρι, μου είπε: «Φαίνεται ότι ο Θεός σε αγαπά πολύ, που σε έφερε κατευθείαν σε μένα: Θα σε βοηθήσω να λύσεις τα προβλήματά σου, μην στεναχωριέσαι. Εγώ, ο μοναχός Γαβριήλ, είμαι «ειδικός» στην οργάνωση τέτοιων πραγμάτων. Να εμπιστευτείς αυτό το θέμα σε μένα και θα σου επιστρέψω την αγαπημένη σου. Υπάρχουν ήδη αρκετές ευχέτες στο μοναστήρι. Σε λίγο καιρό όλα θα πάνε καλά, αλλά τώρα πάμε στο κελί μου να φάμε ένα μικρό γεύμα, αν δεν σε πειράζει να μοιραστείς το ψωμί σου με έναν τόσο αμαρτωλό σαν εμένα!».

Ευχαριστώντας τον Κύριο μέσα μου, σκέφτηκα: «Φαίνεται ότι ο Θεός με αγαπά πραγματικά, αφού με έφερε κοντά σε έναν τόσο αμαρτωλό και λίγο τρελό μοναχό που, χωρίς περιττή αναστάτωση, σύντομα θα λύσει ήρεμα και ωραία όλα τα προβλήματά μου». Τότε δεν μπορούσα καν να φανταστώ ότι σε «λίγο καιρό», όπως υποσχέθηκε ο Γέροντας, θα βρεθώ κάτω από την επιρροή αυτού του «τρελού μοναχού» τόσο πολύ που θα αποφασίσω να χωρίσω ειρηνικά όχι μόνο την αγαπημένη μου γυναίκα, αλλά και παμπόλλες αμαρτίες μου!

Με το πέρασμα του χρόνου συνειδητοποίησα ότι ο Γέροντας Γαβριήλ ήταν ένας εξαιρετικά καλός πνευματικός. Έπρεπε να ζήσει κανείς δίπλα του για αρκετούς μήνες για να καταλάβει κατά πόσο οι εξωτερική του συμπεριφορά και οι πράξεις του διέφεραν από τον εσωτερικό πνευματικό του κόσμο: απείχαν τόσο πολύ, όσο ο ουρανός απέχει από τη γη. Σιγά σιγά, βλέποντας τον Γέροντα από κοντά, άρχισα να αλλάζω τη γνώμη μου για αυτόν – έτσι ώστε με την πάροδο του χρόνου οι απόψεις μου για τον Γέροντα άλλαξαν ριζικά. Στην αρχή τον λυπήθηκα ως έναν φτωχό μοναχό που τα είχε χαμένα, μετά άρχισα να χαίρομαι, και βρήκα τη συμπάθεια και την κατανόηση του ίδιου. Μετά από λίγο καιρό, με εξέπληξε το γεγονός ότι αυτός ο αμαρτωλός Γέροντας ήξερε την Παλαιά και την Νέα Διαθήκη σχεδόν απ’έξω. Έχοντας αυτοπεποίθηση ότι ένα άτομο μπορεί να χάσει το μυαλό του και από υπερβολικές γνώσεις, άρχισα να συμπεροφέρομαι στον Γέροντα με ακόμη μεγαλύτερη συμπόνια. Σύντομα με εξέπληξε και πάλι, έδινε απαντήσεις στις ερωτήσεις που με ανησυχούσαν και με ενδιέφεραν, αν και δεν τις εξέφραζα ποτέ φωναχτά. Μπορούσε να διαβάσει τις σκέψεις μου! Αυτό με μπέρδεψε πάρα πολύ και σε κάποιο βαθμό με τρόμαξε: με τι δύναμη είχα να κάνω; Και μόνο μετά από κάποιο χρονικό διάστημα κατάλαβα ότι ήταν ακριβώς αυτή η δύναμη στην οποία υποκλίνονται όλοι. Η δύναμη που μπορεί να ηρεμήσει όχι μόνο έναν αμαρτωλό άνθρωπο, αλλά ακόμη και το πιο άγριο λιοντάρι: ήταν η δύναμη της προσευχής και της αγάπης.

Ο Κύριος έδωσε στον Γέροντα Γαβριήλ μεγάλη σοφία και δύναμη, ενώ έκρυβε αριστοτεχνικά τα χαρίσματά του και δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί το έκανε. Ο Γέροντας έκρυβε τόσο καλά τα εξαιρετικά χαρίσματά του υπό το πρόσχημα της τρέλας που δεν είχε νόημα να αποδείξω στους πλησίους μου τη σοφία, την διορατικότητα και την προορατικότητά του: κανένας δεν θα με πίστευε ούτως ή άλλως! Όσον αφορά εμένα, έχω πειστεί επανειλημμένα ότι βρίσκομαι κοντά σε έναν μεγάλο Ιερέα, ο οποίος εχώρεσε μέσα μια θάλασσα αγάπης, σοφίας και ταπεινότητας. Ήμουν έτοιμος να υπακούσω σε οποιαδήποτε από τις ευλογίες του χωρίς παράπονο. Το σημαντικότερο για μένα ήταν να είμαι κοντά του. Μια φορά όταν πήγαμε στην αγορά, μου είπε να γονατίσω και να ακουμπήσω το κεφάλι μου σε ένα δοχείο απορριμμάτων γεμάτο από ένα μάτσο φλούδες καρπουζιού και να μην σηκωθώ χωρίς την ευλογία του. Είδα τα πόδια των περαστικών που είχαν σταματήσει γύρω μου – ήταν οι άνθρωποι που ενδιαφέρθηκαν πιθανώς να μάθουν τι τρελός γονάτισε μπροστά από τα σκουπίδια.

Μια φορά στην Τιφλίδα ο Γέροντας Γαβριήλ βγήκε στο δρόμο. Έκατσε σε μια καρέκλα στη μέση του δρόμου και άρχισε να κηρύττει τα λόγια αγάπης προς τον λαό και να μιλάει σε περαστικούς. Συνήθως, ο δρόμος αυτός είχε πολλή κίνηση και τα αυτοκίνητα έτρεχαν ασταμάτητα, για αυτό ήταν περίεργο ότι ενώ ο Γέροντας Γαβριήλ καθόταν στην καρέκλα, εκείνο το διάστημα δεν είχε περάσει ούτε ένα αυτοκίνητο, ενώ μόλις είχε σηκωθεί, τα αυτοκίνητα συνέχισαν να κυκλοφορούν αμέσως ξανά.

Όλοι γνωρίζουν ότι το 1965 ο Γέροντας Γαβριήλ μπροστά σε χίλια άτομα κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης της Πρωτομαγιάς έβαλε φωτιά σε ένα πορτρέτο του Λένιν. Τότε ήταν μόνο 36 ετών, αλλά, παρ΄όλα αυτά, έμοιαζε με έναν γέρο. Ως αποτέλεσμα αυτής της πρωτάκουστής πράξης, έπρεπε να υπομείνει πολλές κακουχίες, δυσκολίες και κιόλας βασανιστήρια. Μερικοί ιεράρχες αρνήθηκαν από τον Γέροντα, αλλά αυτός δεν είχε καταδικάσει ποτέ κανέναν. Τα μεσάνυχτα πήγαινε (ανέβαινε) με τα πόδια στον Όρο Δαβίδ στον Ιερό ναό, και εκεί το πρωί συνέβαινε να τον κοινωνούσαν κρυφά.

Το πνευματικό τέκνο του Γέροντος Γαβριήλ ο Οτάρ Νικολαïσβίλι αναθυμάται:

– Συχνά έλεγε ότι κατά τη διάρκεια πολλών ετών καταπιέστηκε με κάθε δυνατό τρόπο «ένεκεν της αλήθειας και της αγάπης προς τον Κύριο» και δεν του επιτράπηκε να μετέχει στο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. «Είχα συνηθίσει να πηγαίνω στη Ρωσία με τα πόδια για να κοινωνήσω», αναθυμόταν ο Γέροντας Γαβριήλ. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσα χιλιόμετρα έπρεπε να περπατήσει και πόσο δύσκολο μονοπάτι περνούσε πριν φτάσει στη Ρωσία και πόσες δοκιμές και πειρασμούς υπέφερε – μόνο ο Θεός το ξέρει!

Με τη χάρη της Υπεραγίας Θεοτόκου και τη μεσολάβησή της, στον Γέροντα επέτρεψαν επιτέλους να μετέχει στο Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Όπως αναθυμάται ο Αρχιεπίσκοπος Αρτσίλ Μοντιασβίλι (Archil Mindiashvili), το πνευματικό παιδί του Γέροντος Γαβριήλ, στον τότε Πατριάρχη Εφραΐμ, πριν από την Θεία λειτουργία στη γιορτή του Χιτώνα του Κυρίου (στα Γεωργιανά Svetitskhovloba), εμφανίστηκε η Υπεραγία Θεοτόκος και του είπε: «Δεν θα δεχτώ τη θυσία από εσάς, αλλά μόνο από τον Γαβριήλ».

Αργότερα ο ίδιος ο Γέροντας διηγήθηκε:

«Εκείνη την ημέρα έμεινα στο Σβετιτσχοβέλι. Την αυγή, ένιωσα σαν κάποια άγνωστη δύναμη να με οδηγεί στο ιερό. Ο Πατριάρχης Εφραίμ και οι κληρικοί ήταν εκεί, έπρεπε να ξεκινήσουν την εορταστική λειτουργία – καθώς ο Κύριος και η Υπεραγία Θεοτόκος εμφανίστηκαν στην εκκλησία, σταμάτησαν τον Πατριάρχη και του είπαν: «Δεν θα δεχτούμε τη θυσία χωρίς τον Γαβριήλ!». Όταν άνοιξα τα μάτια μου, ένιωσα ότι ο Χριστός και η Μητέρα του Θεού με παρηγορούσαν! Ήμουν σίγουρος ότι θα γινόμουν δεκτός στην Θεία Κοινωνία.

Ο Κύριος και η Υπεραγία Θεοτόκος εμφανίστηκαν στην εκκλησία, σταμάτησαν τον Πατριάρχη και του είπαν: «Δεν θα δεχτούμε τη θυσία χωρίς τον Γαβριήλ!».

Σε λίγο καιρό, ο Πατριάρχης έστειλε τους ιερείς να με βρουν και μετά με κάλεσε στο ιερό. Ρώτησε αν ήμουν έτοιμος για την Θεία Κοινωνία. Του απάντησα ότι ήμουν έτοιμος. Τότε ο Πατριάρχης κάλεσε τους ιερείς και τους ευλόγησε να με ντύσουν για να λειτουργήσω μαζί του».

Και έτσι έγινε. Εκείνη την ημέρα ο Πατριάρχης Εφραίμ και ο μοναχός Γαβριήλ λειτούργησαν μαζί. Βλέποντας τον Γέροντα Γαβριήλ, όλοι οι ενορίτες έκλαψαν από χαρά. Όλο το ποίμνιο ήταν χαρούμενο.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Γέροντας Γαβριήλ δίδαξε πρακτικά μαθήματα ταπεινότητας, υπακοής και αγάπης. Έλεγε συχνά ότι η αγάπη δεν είναι μόνο ένα έμφυτο ταλέντο: η αγάπη μπορεί να διδαχθεί, διαβεβαίωσε ο Γέροντας και πρέπει να αγωνιστούμε για να την αποκτήσουμε. Ο Γέροντας Γαβριήλ είχε μια ιδιαίτερη προσέγγιση σε εκείνους που ήθελαν να γίνουν μοναχοί. Με κάποιους επικοινωνούσε σκληρά (το έκανε σκόπιμα για να τους ταπεινώσει), ενώ με άλλους μιλούσε με έμπνευση και με έπαινο. Η στάση του απέναντι στους ανθρώπους ήταν ατομική και μεταβλητή. Ήταν εύκολο να τον πλησιάσει κανείς για να ζητήσει την ευλογία ή την υποστήριξή του, και δεν υπήρχε περίπτωση να αφήσει κανέναν χωρίς προσοχή και παρηγοριά.

Η Ηγουμένη Μαρία (Μικελάντζε) αναθυμάται:

– Λόγω της αμαρτωλότητάς μου, η στάση μου απέναντί του ήταν διφορούμενη: μερικές φορές ήμουν αδιάφορη και τον κατέκρινα, ακούγοντας τις απόψεις άλλων ανθρώπων. Και παρόλο που δεν του έδειχνα τον δέοντα σεβασμό, πάντα ένιωθα τη μεγάλη του αγάπη για μένα. Ήταν εύκολο να τον πλησιάσετε, να ζητήσετε συγχώρεση διότι πάντα συγχωρούσε όλους, ακόμα κι αν δεν το ζητούσαν. Σε ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές, μόνο ο Γέροντας Γαβριήλ μπορούσε να με καταλάβει και να με παρηγορήσει: ήταν γεμάτος θυσιαστική αγάπη, δεν ήταν ποτέ αδιάφορος. Το πιο σημαντικό πράγμα που μου προσέφερε ο Γέροντας ήταν ότι κατέστρεψε τις συγκεκριμένες ψεύτικες ιδέες που βρήκα στα βιβλία και τα «πλαίσια» μου για τη μοναστική ζωή. Οι ιδέες μου για το μοναχισμό είχαν στη βάση τους τις «ξηρές» θεωρίες και δημιουργούσαν μια συγκεκριμένη πνευματική άνεση για μένα – αυτό με κολάκευε πολύ. Αλλά ο Γέροντας σιγά σιγά τα κατέστρεψε όλα αυτά. Μερικές φορές η αγανάκτησή μου δεν είχε όρια:·ένιωθα έντονη οργή όταν ο Γέροντας Γαβριήλ παρενέβη στα σχέδιά μου. Για παράδειγμα, τη στιγμή που ήθελα να μείνω εντελώς μόνος με τις σκέψεις μου, στο κελλί μου, ξέσπαγε από μέσα και φώναζε δυνατά: «Έλα, μάτουσκα, η ιντελλιγκέντσια έφτασε στο μοναστήρι, φτιάξτε στα γρήγορα κάποια σούπα!».

Μια μέρα ενώ προσευχόταν, άρπαξε το προσευχητάριο από τα χέρια μου. Τότε αντιστάθηκα και μάλιστα τον καταδίκασα για τέτοια ενέργεια. Μόνο αργότερα κατάλαβα γιατί τότε είχε πει: «Γιατί ενοχλείς τον Κύριο!». Άλλωστε, εκείνο το διάστημα η προσευχή μου και οι πράξεις μου ήταν εντελώς τυπικές. Δεν είχαν αυτή την ειλικρίνεια που οδηγεί στη σωτηρία. Και ο Γέροντας Γαβριήλ αγωνίστηκε για τη σωτηρία κάθε ψυχής.

Οι γονείς μου ήταν κατά της παραμονής μου στο μοναστήρι. Ο πατέρας μου ερχόταν εκεί σχεδόν κάθε μέρα, προσπαθώντας να με πείσει για να αλλάξω την πορεία, αλλά εγώ – φυσικά, με τη βοήθεια του Θεού – υπερασπιζόμουν την επιλογή μου. Για αυτό ο πατέρας μου και εγώ είχαμε πολύ τεταμένες σχέσεις. Μια μέρα που με είχαν καλέσει και πάλι, είπαν ότι ο πατέρας μου με περίμενε στην εκκλησία. Πήγα και τι βρήκα μπροστά μου; – Ο Γέροντας Γαβριήλ να στέκεται με έναν πολύ εκφραστικό τρόπο, και ο πατέρας μου να είναι γονατισμένος μπροστά του. Τότε ο Γέροντας ζήτησε από τον πατέρα μου να τον προσκαλέσει σε ένα εστιατόριο. Ο πατέρας μου δέχτηκε την πρόταση με χαρά. Πέρασαν τόσο καλά το βράδυ που δεν έδωσαν καμία σημασία σε εμένα. Αργότερα έμαθα ότι στο εστιατόριο ο Γέροντας Γαβριήλ τραγούδησε το αγαπημένο τραγούδι του πατέρα μου «Κρασί του Καχέτι» και με αυτό το τραγούδι κέρδισε για πάντα την καρδιά του. Μετά από εκείνη την ημέρα, έγιναν φίλοι και σταμάτησα να ανησυχώ. Ο πατέρας μου και εγώ δεν είχαμε πλέον προβλήματα.

Κάθε λεπτό της ζωής του Γέροντος Γαβριήλ ήταν γεμάτο με αυτοθυσία και με τον Θεό. Μας βοηθά όλους και σήμερα, βρίσκεται αόρατος ανάμεσά μας.

Η παρουσία του Γέροντα Γαβριήλ ανάμεσα σε αυτούς που το έχουν ανάγκη είναι και πέρα μακριά εκτός των συνόρων της Γεωργίας. Στην Ορθοδοξία δεν υπάρχουν χωρικά και χρονικά όρια, και εγώ, ένας συνηθισμένος Γεωργιανός, συγκλονίζομαι με μεγάλη χαρά όταν βλέπω τον μεγάλο σεβασμό προς τον Άγιο μας στη Ρωσία. «Όταν δεν θα με περιμένετε, τότε θα έρθω σε εσάς…» – είναι η προφητεία του Γέροντος Γαβριήλ.

Μια άλλη επιβεβαίωση των λόγιων του ήταν η ανάμνηση ενός πνευματικού αδελφού μας Σεργίου από τη Λευκορωσία, ο οποίος το μοιράζεται με μεγάλη χαρά:

– Σκοτισμένος από τις αμαρτίες, έχω αφήσει επανειλημμένα τον Κύριο! Αλλά ο Κύριος δεν με άφησε! Στη ζωή μου υπήρχε μια περίοδος όταν γύρισα το βλέμμα μου μόνο προς τη γη. Χαμένος και κουρασμένος από πνευματική σύγχυση, ήρθα με έναν θαυμαστό τρόπο στην εκκλησία, όπου με κοίταξε από την εικόνα ένας Άγιος που φαινόταν να στέκεται μπροστά μου και να κοιτάει μέσα στην ψυχή μου. Αυτός ο Άγιος, το μαντέψατε, ήταν ο Γέροντας Γαβριήλ. Από εκείνη την ημέρα ξεκίνησε η φιλία μας μαζί του. Έφερα την εικόνα του στο σπίτι μου και προσευχόμουν συχνά μπροστά της. Αυτή ήταν η περίοδος που έμεινα μόνος μου, σχεδόν όλοι απομακρύνθηκαν από μένα. Έτσι, στα γενέθλιά μου, βρέθηκα με τον εαυτό μου στο σπίτι εντελώς μόνος, κανείς δεν με θυμήθηκε και, για να είμαι ειλικρινής, γι’αυτό το λόγο, ένιωσα εγκαταλειμμένος και καταθλιμμένος.

Έτσι όπως αισθανόμουν εντελώς μοναχός, κοιμήθηκα και είδα τον Γέροντα Γαβριήλ στο όνειρό μου. Μπήκε, λέγοντας: «Λοιπόν, Σέργιε, νόμισες ότι θα σε αφήσω και δεν θα έρθω;». Με έκπληξη, μετάνιωσα την ίδια στιγμή και ζήτησα την ευλογία του. Με ευλόγησε και επανέλαβε: «Σκέφτηκες ότι δεν θα έρθω σε εσένα; Θα έρθω, Σέργιέ μου, σύντομα. Θα έρθω!».

Με ευλόγησε και επανέλαβε: «Σκέφτηκες ότι δεν θα έρθω σε εσένα; Θα έρθω, Σέργιέ μου, σύντομα. Θα έρθω!».

Και έφυγε. Άνοιξα τα μάτια μου, και ένιωσα να με γεμίζει αγάπη και θλίψη, μεγάλη χαρά και παρηγοριά... Ήμουν χαρούμενος που ο Γέροντας Γαβριήλ με επισκέφτηκε, αλλά δεν μπορούσα να ξεχάσω τα λόγια του: «Θα έρθω σύντομα σε εσένα».

Την επόμενη μέρα οι συγγενείς μου – ένα ανδρόγυνο – ήρθαν σε εμένα για να μου ευχηθούν χρόνια πολλά. Έφεραν ένα δώρο σε μία μαύρη σακούλα, μου την έδωσαν, και εκείνη τη στιγμή σαν να με έσπρωξε κάποια δύναμη και τους είπα: «Ξέρω τι βρίσκεται στην τσάντα! Ξέρω τι δώρο είναι εκεί!». Χαμογέλασαν και με ρώτησαν: «Λοιπόν, τι δώρο είναι μέσα;». «Εκεί βρίσκεται κάτι που έχει σχέση με τον Όσιο Γαβριήλ (Urgebadze)...».

Έκπληκτοι και φοβισμένοι, κοιτάχτηκαν με περιέργεια μεταξύ τους και μου έδωσαν τη σακούλα. Την άνοιξα και είδα μέσα το βιβλίο «Το διάδημα του Γέροντα Γαβριήλ».

Έτσι ο Γέροντας Γαβριήλ με επισκέφτηκε! Οι προσευχές, η χάρη και η ειλικρίνεια του με έσωσαν και μου άνοιξαν το δρόμο της αλήθειας. Πιστεύω η αγάπη του Γέροντα Γαβριήλ, με το έλεος του Θεού, να είναι ικανή να σώσει ακόμα πολλούς ανθρώπους από την αμαρτωλή ζωή και θα τους επαναφέρει στο δρόμο της σωτηρίας.

Кωνσταντίνος Τσερτσβάντζε

Pravoslavie