ΗΠΑ και Τουρκία βρίσκονται σε κατάσταση άκρως επικίνδυνη. Σε έναν άτυπο «ψυχρό πόλεμο» που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη, αλλά που ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα
Πριν από μερικές ημέρες ο Ταγίπ Ερντογάν, πιεζόμενος από την κατάρρευση της οικονομίας του, υποσχέθηκε στους πολίτες ότι θα αποκαταστήσει τις σχέσεις της χώρας με τους Ευρωπαίους και με τις ΗΠΑ.
Ειδικά το δεύτερο, η αποκατάσταση των σχέσεων με τους Αμερικανικούς, θα ήταν πριν μερικά χρόνια ανέκδοτο αφού οι παραδοσιακοί σύμμαχοι ουδέποτε είχαν φτάσει τις σχέσεις τους στα άκρα.
Κι όμως, στην παρούσα φάση, και με τον Ερντογάν ανεξέλεγκτο, ΗΠΑ και Τουρκία βρίσκονται σε κατάσταση άκρως επικίνδυνη. Σε έναν άτυπο «ψυχρό πόλεμο» που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη, αλλά που ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα.
«Ο εχθρός του εχθρού μου, φίλος μου», λέει ο σοφός λαός σε ένα γεωπολιτικό παιχνίδι που μπορεί να βγάλει τη χώρα μας κερδισμένη.
Μέσα σε λίγο καιρό, η διπλωματία έχει αντικατασταθεί από τις ενέργειες ή τις δηλώσεις οργής, τόσο από την αμερικανική πλευρά όσο και από αυτή της Τουρκίας. Και η προχθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής της Γερουσίας, η οποία πάγωσε το εξοπλιστικό πρόγραμμα, και ειδικά το F-35, μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορική.
Οι βαριές κουβέντες που ακούστηκαν για την Τουρκία δεν έχουν προηγούμενο και ίσως δίνουν τον τόνο ως προς την στρατηγική που θα ακολουθήσει η Ουάσιγκτον απέναντι στην Αγκυρα.
Κάποιοι, μάλιστα, τονίζουν ότι ειδικά για την απόφαση για τα αεροσκάφη F-35 έχουν βάλει το χεράκι τους κορυφαία ονόματα της Ομογένειας.
Αντιδυτική πολιτική
Όμως, εν αναμονή της οριστικής απόφασης για ένα ουσιαστικά εμπάργκο όπλων προς την Τουρκίας, έχει σημασία να καταγράψει κανείς τις αμερικανικές κινήσεις των τελευταίων μηνών.
Κινήσεις που δείχνουν ότι οι σχέσεις (στ)οργής θα συνεχιστούν όσο ο Ταγίπ Ερντογάν απομακρύνεται από τη Δύση και προσεγγίζει τους παραδοσιακούς εχθρούς της, τη Ρωσία και το Ιράν.
Καθόλου τυχαία δεν είναι π.χ. η απόφαση των Αμερικανών να εγκαταστήσουν στη Λάρισα τα υπερσύγχρονα αμερικανικά drones MQ-9 Reaper τα οποία θα ξεκινούν από την αεροπορική βάση και θα κάνουν επιχείρηση στο Αιγαίο. Δεν επελέγη η βάση του Ιντσιρλίκ γι’ αυτή την έστω και προσωρινή εγκατάσταση των αμερικανικών αεροσκαφών στη Λάρισα. Τα drones θα μεταφερθούν σε βάση στην Αφρική, αλλά μέχρι τότε θα επιχειρούν στον ελληνικό εναέριο χώρο.
Και είναι δείγμα των κάκιστων αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Ένα ακόμη επεισόδιο μεταξύ των δύο χωρών είναι το γεγονός ότι στην Ανατολική Μεσόγειο περιπολούν κατά διαστήματα αμερικανικά αεροπλανοφόρα, μεταξύ των οποίων και το «Χάρι Τρούμαν».
Οι Αμερικανοί εμφανίζονται αποφασισμένοι να προστατέψουν τις γεωτρήσεις της Total στην περιοχή και δεν θα διστάσουν να έρθουν σε ρήξη με την Αγκυρα σε μια πιθανή παρενόχληση των ερευνών.
Οι S – 400
Η κατάσταση μεταξύ των δύο χωρών «ξέφυγε» με αφορμή την απόφαση του Ερντογάν να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους S-400, παρά τις προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον ότι ένα τέτοιο όπλο δεν είναι συμβατό με τη φιλοσοφία του ΝΑΤΟ, μέλος του οποίου είναι και η Τουρκία. Θεωρείται σίγουρο ότι το «πάγωμα» για άγνωστο χρονικό διάστημα, της πώλησης των υπερσύγχρονων F-35, συνδέεται άμεσα με τους πυραύλους S-400. Αν και οι ΗΠΑ πρότειναν τους Πάτριοτ, ο Ερντογάν κλείδωσε τη συμφωνία με τη Μόσχα στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Β. Πούτιν.
Η γερουσιαστής Σαχίν δήλωσε προχθές: «Υπάρχουν τεράστιες αμφιβολίες και μεγάλος δισταγμός για τη μεταφορά της ευαίσθητης τεχνολογίας των αεροπλάνων F35 σε ένα έθνος που αγόρασε ένα ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας, το οποίο σχεδιάστηκε για να καταρρίπτει αυτά τα συγκεκριμένα αεροσκάφη».
Άλλοι γερουσιαστές δήλωσαν ξεκάθαρα ότι η Τουρκία δεν είναι πλέον σύμμαχος των ΗΠΑ και θύμισαν την πολυετή κράτηση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον και των υπαλλήλων της αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα και του προξενείου στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Ερντογάν εκβιάζει τις ΗΠΑ για ανταλλαγή του με τον ιμάμη Γκιουλέν, κάτι που έχει εκνευρίσει ιδιαίτερα την κυβέρνηση Τραμπ.
Η αντιδυτική στάση του Ερντογάν, η απομάκρυνση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ και η προσέγγιση με τη Ρωσία, θέτουν νέες βάσεις στα γεωπολιτικά δεδομένα της περιοχής.
Τι είπε στον Πομπέο
Και δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητος ο διάλογος που είχαν Ν. Κοτζιάς και Μ. Πομπέο για την Τουρκία.
Ο κ. Πομπέο άκουσε με προσοχή την ανάλυση του έλληνα υπουργού, ο οποίος διαπίστωσε ότι η αμερικανική πλευρά διακατέχεται από σκεπτικισμό για την πολιτική συμπεριφορά της Τουρκίας.
Μάλιστα, ο κ. Κοτζιάς ρωτήθηκε και για τις εξελίξεις στο θέμα των δύο ελλήνων στρατιωτικών που εξακολουθούν να κρατούνται στις φυλακές της γειτονικής χώρας.
«Είναι και εκείνοι σκεπτικοί (για την Τουρκία). Ερωτηθήκαμε και είπαμε ότι είναι απαράδεκτο ένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ να κρατάει δύο αξιωματικούς του ελληνικού στρατού, αλλά όπως ξέρετε η Τουρκία κρατάει στις φυλακές σειρά και σειρά από πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής».
