Η
ρωσική στρατιωτική διοίκηση ξεκίνησε τη Δευτέρα με σαρωτικές
στρατιωτικές ασκήσεις στην Αρκτική και σε άλλους γεωγραφικούς τομείς,
μια επίδειξη δύναμης που ζήτησε ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, εν μέσω των
αυξανόμενων εντάσεων με τη Δύση πάνω από την Ουκρανία και ως απάντηση
στην άσκηση Joint Viking που διεξάγει η Νορβηγία στον Αρκτικό Κύκλο με το 1/5 των ενόπλων δυνάμεών της.
Στις
πενταήμερες ρωσικές ασκήσεις στην Αρκτική συμμετέχουν 38.000
στρατιώτες, 41 πλοία επιφανείας και 15 υποβρύχια, όπως και 110 αεροσκάφη
και ελικόπτερα, και προορίζονται για να ελεγχθεί η ετοιμότητα του
βορείου στόλου της Ρωσίας και η ικανότητα του ρωσικού στρατού να
αναπτύξει πρόσθετες δυνάμεις από την κεντρική Ρωσία.
Ο
υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού είπε ότι «οι νέες προκλήσεις και
στρατιωτικές απειλές απαιτούν περαιτέρω αύξηση των δυνατοτήτων των
ενόπλων δυνάμεων». Στο πλαίσιο της άσκησης θα ελεγχθεί η ικανότητα να
ενισχυθούν οι ρωσικές δυνάμεις στα αρχιπελάγη Arctic Novaya Zemlya και
Franz Josef Land και η προστασία των κρατικών συνόρων στην ξηρά, στον
αέρα και στη θάλασσα, δήλωσε ο Σοϊγκού σε ομιλία του που μεταδόθηκε
τηλεοπτικά. Ο Σοϊγκού είπε ότι η διαταγή ήρθε από τον Πούτιν, ο οποίος
έχει υποσχεθεί να δαπανήσει περισσότερα από 21 τρισεκατομμύρια ρούβλια
(340 δισεκατομμύρια δολάρια) μέχρι το τέλος της δεκαετίας για να
αναμορφώσει ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας.
Τα
στρατιωτικά γυμνάσια είναι σε γενικές γραμμές απαραίτητα για να
ελεγχθούν οι εγκαταστάσεις της άμυνας, να δοκιμαστεί η ετοιμότητα, η
ικανότητα ανάπτυξης, καθώς και η υλικοτεχνική και η μάχιμη επάρκεια των
στρατιωτικών δυνάμεων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επίδειξη δύναμης
για να υπογραμμίσουν την αποφασιστικότητα της υπεράσπισης της εθνικής
επικράτειας/συμφέροντα και αυτά των συμμάχων και εταίρων. Μπορούν επίσης
να χρησιμοποιηθούν για να εκφοβίσουν και να αποκρύψουν επιθετικές
επιχειρήσεις. Όσον αφορά το τελευταίο, το Φεβρουάριο του 2014 η Ρωσία
κινητοποίησε 150.000 στρατεύματα υπό το πρόσχημα μιας προσομοίωσης μιας
επιχείρησης κατά της τρομοκρατίας. Πολλές από τις μονάδες στην άσκηση
αυτή αναπτύχθηκαν κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας, όπως η Ρωσία
εισέβαλε στην Κριμαία και στη συνέχεια στην ανατολική Ουκρανία.
Ενώ
οι στρατιωτικές ασκήσεις δεν είναι ο μόνος δείκτης της στρατιωτικής
ετοιμότητας και ικανότητας, τουλάχιστον αντικατοπτρίζουν τη σοβαρότητα
των προθέσεων. Στην περίπτωση αυτή, η σύγκριση των ασκήσεων του ΝΑΤΟ και
εκείνων της Ρωσίας αποκαλύπτει μια ανησυχητική διαφορά στο μέγεθος. Με
λίγα λόγια σύμφωνα με το Νικόλα Βαράγκη από την Πρωτοβουλία Διατλαντικής
Ασφάλειας του Κέντρου Scowcroft, υπάρχει ένα «χάσμα στρατιωτικών
γυμνασίων» ΝΑΤΟ-Ρωσίας, που είναι η πιο κραυγαλέο όταν κάποιος σκεφτεί
ότι θα ήταν πιο εύκολο για μια ομάδα εθνών να διεξάγουν μεγαλύτερες
ασκήσεις από αυτές που πραγματοποιούνται από ένα μόνο έθνος.
Ο
παρακάτω πίνακας δείχνει ότι από το 2013, η Ρωσία έχει πραγματοποιήσει
τουλάχιστον έξι στρατιωτικές ασκήσεις που περιλαμβάνουν 65.000 έως
160.000 ή και περισσότερο προσωπικό. Σε αντίθεση, κατά την ίδια περίοδο,
στις σημαντικότερες ασκήσεις του ΝΑΤΟ συμπεριλαμβάνονται η STEADFAST
JAZZ που διεξήχθη στην Πολωνία και τη Λετονία το Νοέμβριο του 2013 με
6.000 προσωπικό (εκ των οποίων οι μισοί ήταν προσωπικό των διοικήσεων)
και η NOBLE LEDGER, μια άσκηση ετοιμότητας της Δύναμης Αντίδρασης του
ΝΑΤΟ (NRF), με 6.500 στρατιώτες. Μεμονωμένοι συμμάχοι του ΝΑΤΟ έχουν
φιλοξενήσει μεγαλύτερες πολυεθνικές ασκήσεις στο Βόρειο Ατλαντικό Χώρο.
Αυτές περιλαμβάνουν την COLD RESPONSE της Νορβηγίας με περίπου 16.000
στρατιώτες, την BOLD ALLIGATOR των Ηνωμένων Πολιτειών με τη συμμετοχή
15.000 στρατιωτών και την ANAKONDA της Πολωνίας τον Οκτώβριο του 2014 με
13.250 προσωπικό.
Οι
ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν στη σύνοδο κορυφής τον Σεπτέμβριο του 2014
στην Ουαλία να επιταχύνουν και να ενισχύσουν το καθεστώς των
στρατιωτικών γυμνασίων της Συμμαχίας. Αργότερα αυτό το έτος το ΝΑΤΟ θα
πραγματοποιήσει την TRIDENT JUNCTURE στην Ισπανία, την Πορτογαλία και
την Ιταλία με 25.000 στρατιώτες. Η Νορβηγία πρότεινε να φιλοξενήσει μια
άσκηση παρόμοιου μεγέθους το 2018. Αν και αυτά είναι για τους
στρατιωτικούς του ΝΑΤΟ χρήσιμες ενέργειες, δεν θα πρέπει οι ασκήσεις
αυτές να πραγματοποιηθούν στην Πολωνία, τα κράτη της Βαλτικής και τη
Ρουμανία, που είναι πιο κοντά στη Ρωσία και απειλούνται πιο άμεσα από το
πολεμικό θέατρο της Ουκρανίας; Επιπλέον, αυτές οι προγραμματισμένες
ασκήσεις του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να επισκιάζονται από αυτές της Ρωσίας,
όπως η ZAPAD 2013, μια άσκηση που διενεργήθηκε στα δυτικά σύνορα της
Ρωσίας με περίπου 90.000 στρατιώτες (υπνεθυμίζεται ότι η ZAPAD 2009
περιλάμβανε μια προσομοιωμένη πυρηνική επίθεση στην Πολωνία.)
Μια
άλλη ανησυχητική διάσταση είναι η χρήση των ρωσικών ασκήσεων ως μέτρο
εκφοφισμού των γειτόνων της Ρωσίας. Για παράδειγμα, στις 5 Δεκεμβρίου
2014 η Μόσχα ξεκίνησε χωρίς καμία απολύτως προειδοποίηση προς τους
συμμάχους του ΝΑΤΟ μια άσκηση στο Καλίνινγκραντ, ο ρωσικός θύλακας στην
Βαλτική, μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας. Σύμφωνα με το Γενικό Επιτελείο
στην Μόσχα, στην άσκηση συμμετείχαν 55 πλοία, 9.000 στρατιώτες, 250
άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, πάνω από
100 μονάδες πυροβολικού, αεροσκάφη και ελικόπτερα, ενώ έλαβε χώρα η
ανάπτυξη των βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς του συστήματος
Iskander (SS-26).
Επιδεικνύοντας
την ικανότητα να κινητοποιήσει τόσο γρήγορα και τότες πολλές δυνάμεις
στο Καλίνινγκραντ, η Μόσχα ενίσχυσε περαιτέρω τις ανησυχίες της
Κεντρικής Ευρώπης για το ενδεχόμενο η Ρωσία να ξεκινήσει μια ξαφνική
στρατιωτική επιχείρησης για περιορισμένο εδαφικό κέρδος. Μια τέτοια
ταχεία επίθεση θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα τετελεσμένο γεγονός πριν
ιθύνοντες του ΝΑΤΟ συμφωνήσουν σχετικά με το τι έχει συμβεί και πώς
πρέπει να αντιδράσουν.
Η
επίδειξη δύναμης Το Καλίνινγκραντ θέτει το ερώτημα: Πότε ήταν η
τελευταία φορά που οι διοικητές του ΝΑΤΟ πραγματοποίησαν μια άσκηση
τέτοιου μεγέθους; Η ταχύτητα με την οποία η Ρωσία κινητοποιεί τις
δυνάμεις της στις στρατιωτικές ασκήσεις, μπορεί να είναι ακόμη πιο
ανησυχητικό από το μέγεθός τους. Προκειμένου να αποκατασταθεί η αποτροπή
της Ευρώπης, το ΝΑΤΟ θα έπρεπε να ισορροπήσει και τα δύο.
