Το
θέμα του προορισμού της ζωής μας είναι πολύ σοβαρό, διότι αφορά το σπουδαιότερο
ζήτημα δια τον άνθρωπο : Για ποιό σκοπό ευρισκόμαστε πάνω στη γη. Αν ο άνθρωπος
τοποθετηθεί σωστά στο θέμα αυτό, αν εύρη το πραγματικό του προορισμό, τότε
μπορεί να τοποθετηθεί σωστά και στα επί μέρους και καθημερινά ζητήματα της ζωής
του, όπως είναι οι σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους, οι σπουδές του, το
επάγγελμά του, ο γάμος, η απόκτησις και ανατροφή των παιδιών. Αν όμως δεν
τοποθετηθεί σωστά σ΄ αυτό το βασικό θέμα, τότε θα αποτύχει και στους επί μέρους
σκοπούς της ζωής. Διότι τι νόημα μπορούν να έχουν οι επί μέρους σκοποί, όταν
στο σύνολό της η ανθρωπίνη ζωή δεν έχει νόημα ;
Ήδη
από το πρώτο κεφάλαιο της Αγίας Γραφής δηλώνεται ο σκοπός της ζωής μας, όταν ο
ιερός συγγραφεύς μας λέγει ότι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο «Κατ΄ εικόνα και καθ΄
ομοίωσιν» Του. Διαπιστώνουμε έτσι την μεγάλη αγάπη που έχει ο εν Τριάδι Θεός
για τον άνθρωπο. Δεν τον θέλει απλώς ένα ον με κάποια χαρίσματα, κάποια
προσόντα, κάποια ανωτερότητα από την υπόλοιπη κτίση, αλλά τον θέλει Θεό κατά
χάριν.
Ο
άνθρωπος φαίνεται εξωτερικά ότι είναι μια βιολογική απλώς ύπαρξις όπως τα άλλα
έμβια όντα, τα ζώα. Είναι βέβαια ζώον, αλλά «ζώον…….τη προς Θεόν νεύσει
θεούμενον», όπως χαρακτηριστικά λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Λόγος εις
τα Θεοφάνεια, MPG 36, 324, 13). Είναι το μόνο ον που ξεχωρίζει απ΄ όλη
την δημιουργία, το μόνο που μπορεί να γίνει Θεός.
Το
«κατ΄ εικόνα» σημαίνει τα χαρίσματα που έδωσε ο Θεός μόνο στον άνθρωπο,
ξεχωριστά απ΄ όλα τα πλάσματά Του, ώστε να αποτελεί εικόνα του Θεού. Αυτά τα
χαρίσματα είναι : Ο λογικός νους, η συνείδησις, το αυτεξούσιο, δηλ. η
ελευθερία, η δημιουργικότης, ο έρως και ο πόθος του απολύτου και του Θεού, η
προσωπική αυτοσυνειδησία και ό,τι άλλο κάνει τον άνθρωπο να είναι υπεράνω όλης
της λοιπής δημιουργίας των έμβιων όντων και τον κάνει να είναι άνθρωπος και
προσωπικότης. Ό,τι δηλ. κάνει τον άνθρωπο πρόσωπο, αυτά είναι τα χαρίσματα του
«κατ΄ εικόνα».
Έχοντας
το «κατ΄ εικόνα» καλείται ο άνθρωπος να αποκτήσει το «καθ΄ ομοίωσιν», δηλ. την
θέωση. Ο Δημιουργός, Θεός κατά φύσιν, καλεί τον άνθρωπο να γίνει Θεός κατά Χάριν.
Εδόθησαν
λοιπόν από τον Θεόν τα χαρίσματα του «κατ΄ εικόνα» στον άνθρωπο για να φθάσει πολύ
υψηλά, να πετύχει με αυτά την ομοίωσή του με τον Θεό και Πλάστη του, να έχει μία
όχι εξωτερική, ηθική σχέση μαζί Του, αλλά μία προσωπική ένωση με τον Δημιουργό
του.
Είναι
ίσως πολύ τολμηρό ακόμη και να λέγομαι και να σκεπτόμαστε, ότι σκοπός της ζωής μας
είναι να γίνουμε θεοί κατά Χάριν. Όμως η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας
δεν μας το απέκρυψαν.
Υπάρχει
δυστυχώς άγνοια στους ανθρώπους εκτός της Εκκλησίας, αλλά και σε πολλούς μέσα
στην Εκκλησία. Διότι νομίζουν ότι σκοπός της ζωής μας είναι, στην καλύτερη περίπτωση,
απλώς η ηθική βελτίωσή μας, το να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Ενώ από το Ευαγγέλιο,
από την Παράδοσης της Εκκλησίας και από τους Αγίους Πατέρας, μας παραδίδεται ότι
σκοπός της ζωής μας δεν είναι αυτό. Το να γίνει δηλ. ο άνθρωπος μόνο καλύτερος απ΄
ό,τι είναι, ηθικότερος, δικαιότερος, εγκρατέστερος, προσεκτικότερος. Όλα αυτά
πρέπει να γίνουν, αλλά δεν είναι ο μεγάλος σκοπός, ο τελικός σκοπός, για τον
οποίον ο Πλάστης και Δημιουργός μας έπλασε τον άνθρωπο. Ποιός είναι αυτός ο
σκοπός ; Η Θέωσις. Το να ενωθεί ο άνθρωπος με τον Θεό, όχι με ένα εξωτερικό ή
συναισθηματικό τρόπο, αλλά οντολογικά, πραγματικά.
Τόσο
υψηλά τοποθετεί η ορθόδοξος ανθρωπολογία τον άνθρωπο. Αν συγκρίνουμε τις ανθρωπολογίες
όλων των φιλοσοφικών, κοινωνικών, ψυχολογικών συστημάτων με την ορθόδοξη
ανθρωπολογία, θα διαπιστώσουμε πολύ εύκολα πόσο πτωχές είναι, πόσο δεν ανταποκρίνονται
στο μεγάλο πόθο του ανθρώπου για κάτι πολύ μεγάλο κι αληθινό στην ζωή του.
Επειδή
ο άνθρωπος είναι «κεκελευσμένος θεός», έχει δηλ. πλασθεί για να γίνει Θεός, αν
δεν ευρίσκεται στην πορεία της θεώσεως, αισθάνεται ένα κενό μέσα του, ότι κάτι
δεν πηγαίνει καλά. Δεν χαίρεται, ακόμη και όταν κι όταν προσπαθεί να καλύψει το
κενό με άλλες δραστηριότητες. Μπορεί να ναρκώνει τον εαυτό του, να κατασκευάζει
ένα κόσμο φανταχτερό αλλά ταυτόχρονα πτωχό, μικρό, περιορισμένο, και να εγκλωβίζεται,
να φυλακίζεται μέσα σ΄ αυτόν κι ο ίδιος. Μπορεί να οργανώνει έτσι την ζωή του, ώστε
να μη μένει ποτέ σχεδόν ήσυχος, μόνος με τον εαυτό του. Μπορεί με τους θορύβους,
την ένταση, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, την συνεχή πληροφόρηση για ο,τιδήποτε.,
να προσπαθεί σαν με ναρκωτικά να ξεχάσει, να μη σκέφτεται, να μη ανησυχεί, να
μη θυμάται ότι δεν πορεύεται σωστά, ότι έχει ξεστρατίσει από τον σκοπό του.
Τελικά
όμως δεν αναπαύεται ο ταλαίπωρος σύγχρονος άνθρωπος, έως ότου εύρη αυτό το κάτι
άλλο, το ανώτερο που υπάρχει πράγματι στην ζωή του, το αληθινά όμορφο και
δημιουργικό.
ΠΗΓΗ
: ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΨΑΝΗ (+) ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΗΣ Ι.ΜΟΝΗΣ ΟΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, Η ΘΕΩΣΙΣ
ΩΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2005, σ.
12 κ.ε.
