Για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό οι Φάκελοι αποκάλυψαν μια ιστορία που έμενε άγνωστη στους περισσοτέρους Έλληνες καθ'ολη σχεδόν τη διάρκεια του 20ου αιώνα: την ιστορία των Ποντίων που άφησε πίσω της η ανταλλαγή πληθυσμών του 1922.
Με την κάμερα του Χρόνη Τσιχλάκη επισκεφθήκαμε τα αμιγώς ελληνόφωνα χωριά, συναντήσαμε τους φιλόξενους κατοίκους τους, ακούσαμε μαζί τους τη λύρα. Τα βράδια μας μίλησαν για τους χριστιανούς συμπατριώτες τους που το 1922 πήραν το δρόμο για την Ελλάδα, και για τον πολιτισμό τους που απειλείται από το κεμαλικό κράτος.
Ακόμα, στην κάμερα των Φακέλων μίλησε ο Πόντιος διανοούμενος Ομέρ Ασάν, ο οποίος πριν από 10 χρόνια δικάστηκε στην Τουρκία για το βιβλίο του «ο Πολιτισμός του Πόντου», ένα βιβλίο που έγραψε αναζητώντας τις ρίζες του. Δύο Τούρκοι ιστορικοί μας μίλησαν για την επίσημη τουρκική άποψη για τους πληθυσμούς αυτούς. Η ιστορική επιστήμη στην Τουρκία αρνείται την ύπαρξη ενός ελληνικού πολιτισμού στη Μαύρη Θάλασσα, την ώρα που και η ελληνική διπλωματία αντιμετωπίζει τους ελληνόφωνους μουσουλμάνους σαν ένα εμπόδιο στις διμερείς σχέσεις.
Αλλά οι Πόντιοι στις δύο πλευρές του Αιγαίου έχουν προ πολλού ανοίξει διαύλους επικοινωνίας στο ίντερνετ και την πραγματική ζωή . Τα καλοκαίρια συναντιόνται στα «παρχάρια» (υψίπεδα) της Τραπεζούντας και το χειμώνα σε ταβερνάκια της Θεσσαλονίκης, γιατί όπως μας είχε πει ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης στην κάμερα των Φακέλων «φταίει το DNA που μας τραβάει».
Ακόμα στην ίδια εκπομπή, οι Φάκελοι παρουσίασαν για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα της Σοφίας Παπαϊωάννου στους διωγμούς που υπέστησαν οι χριστιανοί Πόντιοι από το 1916 μέχρι το 1922 ακολουθώντας την πορεία των πληθυσμών που διώχτηκαν τότε και ταξίδευσαν στη Μακεδονία για να βρουν τους υπέργηρους σήμερα μάρτυρες μιας από τις πιο συγκλονιστικές ιστορίες του νεότερου ελληνισμού.
http://epontos.blogspot.gr/2013/09/trapezounta.html
http://trelogiannis.blogspot.gr/2013/09/blog-post_7018.html
http://synodoiporia.blogspot.gr/2013/09/video_7007.html
