Μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από το ετήσιο report του Reuters Institute for the Study of Journalism, το οποίο δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, 15 Ιουνίου.
Μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά για ψηφιακό κατακερματισμό, έλλειψη εμπιστοσύνης στις ειδήσεις, χαμηλή εκτίμηση για την ανεξαρτησία των Μέσων, αλλά και υψηλή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ειδήσεις.
Είναι χαρακτηριστικό πως η χώρα μας έχει το χαμηλότερο ποσοστό πολιτών που πιστεύουν ότι ο Τύπος είναι απαλλαγμένος από αδικαιολόγητη πολιτική (7%) ή επιχειρηματική (8%) επιρροή σε 46 χώρες.
Η αναφορά στη… λίστα Πέτσα
Σύμφωνα με την έκθεση του Reuters Institute Digital News Report για την κατάσταση στην Ελλάδα, οι αντιλήψεις περί μεροληψίας των μέσων ενημέρωσης ήταν κεντρικής σημασίας στην πολιτική συζήτηση τη χρονιά που πέρασε. Το Reuters κάνει αναφορά στη “λίστα Πέτσα”, καθώς όπως αναφέρει, η όλη διαμάχη εστίαση στο πώς δόθηκαν ενισχύσεις σε συγκεκριμένα media για τη μετάδοση των ειδήσεων σχετικά με τη Covid-19. Αναφορά γίνεται και στην έκθεση του Vouliwatch και στα αιτήματα περί διαφάνειας, σχετικά με τα κριτήρια πάνω στα οποία βασίστηκαν οι οικονομικές ενισχύσεις.
Το Reuters Institute for the Study of Journalism αναφέρει πως η κατάσταση έρχεται ως συνέχεια των ασαφών κριτηρίων για τις κρατικές επιχορηγήσεις στους ειδησεογραφικούς οργανισμούς της χώρας. Παράλληλα, αναφορά γίνεται και στην υπόθεση Καλογρίτσα και στις τηλεοπτικές άδειες. Όπως σημειώνει το Ινστιτούτο, σε αυτό το περιβάλλον δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως η Ελλάδα έχει το μικρότερο ποσοστό αναγνωστών που εκτιμούν πως ο Τύπος είναι απαλλαγμένος από πολιτικές μοχλεύσεις (7%) ή επιχειρηματικά συμφέροντα (8%), ανάμεσα σε 46 χώρες που ερευνήθηκαν.
Η αγορά διαδικτυακών ειδήσεων στην Ελλάδα είναι επίσης κατακερματισμένη. Το ενδιαφέρον του κοινού μοιράζεται μεταξύ πολλαπλών πηγών ειδήσεων. Το Ινστιτούτο σημειώνει πως πολλά ενημερωτικά site της χώρας δημιουργήθηκαν από δημοσιογράφους που εργάζονταν σε “παραδοσιακά” Μέσα και πέρασαν στον τομέα των επιχειρήσεων. Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμη κουλτούρα συνδρομής για λήψη ειδήσεων – ενημερωτικού υλικού. Παράλληλα, το περασμένο έτος το ενδιαφέρον για ειδήσεις στην Ελλάδα μειώθηκε κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες, όπως βέβαια συνέβη στις περισσότερες εξεταζόμενες χώρες εν μέρει λόγω αιτιολογημένης κόπωσης λόγω της συνεχούς κυκλοφορίας πληροφοριών που σχετίζονταν με τη πανδημία και τη διαχείρισή της.
Το Ινστιτούτο υπογραμμίζει πως οι Έλληνες εκδότες σταδιακά επενδύουν περισσότερο στα Podcast.
Πόσοι ενημερώνονται από τα social media
Ακόμη, στην Ελλάδα υψηλά παραμένει η χρήση των social media. Περίπου επτά στους δέκα (71%) των διαδικτυακών χρηστών της χώρας λαμβάνουν νέα με αυτόν τον τρόπο κάθε εβδομάδα, κάτι που έρχεται ως συνέπεια του κατακερματισμού στη διαδικτυακή αγορά Μέσων. Οι εκδότες κατανέμουν σημαντικό χρόνο και πόρους στις στρατηγικές ανάπτυξης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που διαθέτουν, καθώς οι πλατφόρμες αυτές φέρνουν μεγάλο μερίδιο επισκεψιμότητας προς τις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. TikTok, Instagram και Facebook, εξακολουθούν να έρχονται στις πρώτες θέσεις χρήσης, με το 53% του “ψηφιακού” πληθυσμού να τα χρησιμοποιεί για ενημέρωση.
Το Ινστιτούτο παρατηρεί πως κατά τη διάρκεια των εμβολιαστικών περιόδων, η συζήτηση για τον ρόλο των social media εντάθηκε στη χώρα μας ιδιαίτερα λόγω των αντιεμβολιαστών στο Facebook. Το Reuters Institute for the Study of Journalism στέκεται και στην αναφορά του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος είχε αποκαλέσει τα social media ως “απειλή για τη δημοκρατία”, ενώ αναφορά γίνεται και στον Νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή ο οποίος καθιστά τη διάδοση των fake news, ποινικό αδίκημα.
Παράλληλα, η αγορά των τηλεοπτικών ειδήσεων, παραμένει ισχυρή στη χώρα. Στα “highlights” της περιόδου της πανδημίας αναφέρεται η επαναλειτουργία του MEGA το οποίο ανέκτησε μια ηγετική θέση στη λίστα των μη digital ειδησεογραφικών πηγών.
Όπως αναφέρει ακόμη το Reuters Institute Digital News Report, η διάδοση του διαδικτύου στη χώρα, είναι στο 73% σε πληθυσμό 11,1 εκ. ανθρώπων. Μόλις το 11% πληρώνει για να λαμβάνει ενημέρωση.
Σε ό,τι αφορά τα devices που χρησιμοποιούνται, τα Smartphones εκτόπισαν τους υπολογιστές. Η χρήση της τηλεόρασης έπεσε επίσης κατά 7 μονάδες, πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η χρήση των social media, δεν επηρεάστηκε. Η digital ενημέρωση έρχεται στη πρώτη θέση.
Τι δείχνει η έρευνα για την εμπιστοσύνη στα Μέσα
Σύμφωνα με το Reuters, το περασμένο έτος το ενδιαφέρον για ειδήσεις στην Ελλάδα μειώθηκε κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες.
Συνολικά, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία έχει να κάνει με το γεγονός πως μόνο μια μικρή μειοψηφία πιστεύει ότι οι ειδήσεις είναι απαλλαγμένες από αδικαιολόγητη πολιτική επιρροή: στην Ελλάδα (7%), στην Ουγγαρία (15%), στη Βουλγαρία (15%), στη Σλοβακία (16%), στην Τσεχία (17%), στην Κροατία (18%) και την Πολωνία (19%). Βλέπουμε παρόμοια χαμηλά επίπεδα σε ορισμένες χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία (13%) και η Ισπανία (13%), όπου υπάρχει επίσης μια ισχυρή παράδοση κομματικής-πολιτικής επιρροής στα μέσα ενημέρωσης. Στη Φινλανδία το 50% πιστεύει πως τα ΜΜΕ είναι ανεξάρτητα.
Είναι χαρακτηριστικό πως η χώρα μας έχει το χαμηλότερο ποσοστό πολιτών που πιστεύουν ότι ο Τύπος είναι απαλλαγμένος από αδικαιολόγητη πολιτική (7%) ή επιχειρηματική (8%) επιρροή σε 46 χώρες.
