Έκτακτο Παράρτημα: Μύρα της Λυκίας: Ο τόπος ασκήσεως του Αγίου Νικολάου

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2020

Μύρα της Λυκίας: Ο τόπος ασκήσεως του Αγίου Νικολάου

Η πόλη Μύρα, στην οποία έζησε, ποίμανε και θάφτηκε ο Άγιος Νικόλαος, είναι γνωστή από την Αρχαιότητα. Ο ξακουστός ιστορικός Πλίνιος ο Πρεσβύτερος χαρακτήρισε τα Μύρα ως "το παραθαλάσσιο μαργαριτάρι της Χώρας του Ήλιου", δηλαδή της Λυκίας. Σε απόσταση 5 χλμ. από την ακτή της Μεσογείου, στις όχθες του ποταμού Αντράκ (Δέμρε), βρίσκονται ερείπια αμφιθεάτρων και λαξευμένοι τάφοι πάνω σε ψηλά βράχια. Σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, στα Μύρα της Λυκίας ήταν εκεί όπου σταμάτησε ο Απόστολος Παύλος, στον δρόμο προς τη Ρώμη: «Τό τε πέλαγος τὸ κατὰ τὴν Κιλικίαν καὶ Παμφυλίαν διαπλεύσαντες κατήλθομεν εἰς Μύρα τῆς Λυκίας» (Πράξεις 27:5). Μετά την κατάκτηση της Μικράς Ασίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η πόλη έλαβε νέο όνομα -Δέμρε. Τα πιο γνωστά αξιοθέατα του Δέμρε είναι το αρχαίο ελληνορωμαϊκό αμφιθέατρο και, φυσικά, ο ναός του Αγίου Νικολάου.

Μύρα της Λυκίας. Θέα προς τους σκαλιστούς τάφους

Αρχαίος τάφος

Αρχαίο αμφιθέατρο

Ναός Αγίου Νικολάου

Ο Ναός του Αγίου Νικολάου χτίστηκε τον 4ο αι. μ.Χ., αμέσως μετά την κοίμηση του. Τα οικοδομήματα καταστράφηκαν από σεισμό. Επάνω στα ερείπια χτίστηκε μια βασιλική, την οποία κατέστρεψαν οι Άραβες τον 7ο αι. Ο σημερινός ναός ανεγέρθηκε γύρω στο 8ο αιώνα. Τον 11ο αιώνα ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ΄ ο Μονομάχος μετέτρεψε τον ναό σε μοναστήρι και τον περιέβαλε με τείχος, με σκοπό να τον προστατέψει από τις συνεχείς επιδρομές των Αράβων.

Μετά την κατάκτηση των Μύρων από τους Σελτζούκους Τούρκους, το 1087, Ιταλοί έμποροι από την πόλη Μπάρι έκλεψαν τα λείψανα του Αγίου Νικολάου και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους. Εν συνεχεία, η εκκλησία κατακλύστηκε από τα λασπώδη νερά του ποταμού Μυρ. Η εκκλησία ήταν πλήρως καλυμμένη με λάσπη και χώμα. Φανερό ήταν μόνο ένα μικρό τμήμα του καμπαναριού (σήμερα το ψηλότερο μέρος του ναού είναι 7 μέτρα κάτω από το επίπεδο του εδάφους). Η ανασκαφή του ναού έγινε στα τέλη 18ου – αρχές 19ου αιώνα. Στα μέσα του 19ου αιώνα τα ερείπια του ναού επισκέφτηκε ο Ρώσος ταξιδιώτης Α. Ν. Μουραβιόβ, ο οποίος άρχισε να συγκεντρώνει χρήματα για την αποκατάστασή του. Ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος Β΄ αγόρασε τα ερείπια του ναού και το παρακείμενο οικόπεδο. Στις αρχές του 1858 άρχισαν οι εργασίες αναστήλωσης. Προκάλεσαν, όμως, την ανησυχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των τουρκικών αρχών. Οι Τούρκοι απαγόρευσαν οποιαδήποτε εργασία αποκατάστασης του ναού και, ως εκ τούτου, τα συγκεντρωμένα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά οικοπέδου στο Μπάρι και την ανέγερση εκεί εκκλησίας προς τιμήν του Αγίου Νικολάου.

Αρχαιολογικά έργα στο έδαφος του μοναστηριού ξανάρχισαν το 1963. Ανακαλύφθηκαν μωσαϊκά από πολύχρωμο μάρμαρο και απομεινάρια βυζαντινών ψηφιδωτών του 11ου – 12ου αιώνα και πολλά άλλα τεχνουργήματα, μεταξύ των οποίων και αρχαίων χρόνων. Σήμερα, στο έδαφος του ναού, στους τουρίστες παρουσιάζουν μία μαρμάρινη λάρνακα με μια σπασμένη πλευρά, στην οποία, σύμφωνα με τους ξεναγούς, μέχρι το 1087 βρίσκονταν τα λείψανα του Αγίου Νικολάου.