Τού π. Νίκωνα, Νέα Σκήτη
Οι άνθρωποι
σκέπτονται περισσότερο από όσο αναπνέουν. Σε μια αναπνοή μπορούμε να
κάνουμε χίλιες σκέψεις, και αυτό είναι κάτι που δεν το σκεπτόμαστε.
Δε σκεπτόμαστε ότι οι σκέψεις που κάνουμε σχηματίζουν τον χαρακτήρα
μας, διαμορφώνουν την προσωπικότητά μας, οι σκέψεις που κάνουμε μας
δίνουν την ταυτότητά μας και παρουσιάζουν αυτό που είμαστε, σε
τέτοιο σημείο που ένας Αμερικανός φιλόσοφος λέει: “είστε αυτό που
σκέπτεστε”.
Ολόκληρη η ζωή
μας είναι αποτέλεσμα των σκέψεών μας,
μπορούμε με τις σκέψεις μας για παράδειγμα να αλλάξουμε το μέλλον
μας,
το μέλλον μας δεν
είναι δεδομένο,
δεν υπάρχει γραφτό, δεν υπάρχει κισμέτ, εμείς θα αποφασίσουμε ποιο
θα είναι το μέλλον μας. Με τις σκέψεις μας μπορούμε να κάνουμε
και τον Θεό να αλλάξει το μέλλον που είχε κατά νου Του για μας.
Όσο απίστευτο και
να ακούγεται αυτό, όσο εξωφρενικό και να ακούγεται, είναι η ίδια η
διδασκαλία της Αγίας Γραφής. Το βλέπουμε για παράδειγμα στην ιστορία
του Ιωνά και της Νινευί. Μια πόλη μεγάλη αμάρτησε, ο Θεός αποφασίζει
να καταστρέψει τον λαό αυτό. “Νινευί καταστραφήσεται”.
Πήρε μία απόφαση,
αυτό θα είναι το μέλλον της Νινευί. Πηγαίνει ο Ιωνάς κηρύσσει
μετάνοια και μετανοούν οι Νινευίτες κι αλλάζει και ο Θεός την γνώμη
Του. “Και μετενόησεν ο Θεός” λέει επί λέξη η Αγία Γραφή και όλος ο
κόσμος σώθηκε. Τι μπορεί να κάνει μια αλλαγή στις σκέψεις μας, πώς
προετοιμάζει το μέλλον μας.
Να κάνουμε μία
διάκριση: Άλλο είναι η σκέψη, άλλο είναι ο λογισμός. Πολλές φορές
ταυτίζονται λέμε μου 'ρθε μια σκέψη έχω έναν λογισμό. Το ίδιο είναι,
αλλά στην κυριολεξία ο λογισμός είναι η σκέψη που επιμένει, όχι μια
σκέψη που πέρασε απλώς και έφυγε.
Είναι μια σκέψη που
έρχεται, ξανάρχεται, μας ενοχλεί, επιμένει, αυτή την σκέψη την λέμε
λογισμό. Και είναι φοβερή η δύναμή τους αυτών των λογισμών, αυτών
των σκέψεων, όχι μόνο στη ζωή μας στο παρόν ή στο μέλλον, αλλά ακόμη
και στο σώμα μας. Για παράδειγμα πώς μπορεί μια σκέψη να επηρεάσει
το σώμα μας:
Μια σκέψη, ήμουνα σε
ένα μοναστήρι, ένας πατέρας δεν μπορούσε με τίποτα να φάει ταχίνι,
του άρεσε όμως ο χαλβάς. Και έτρωγε και ξετρελαινόταν. Και ένας
άλλος απόρησε και λέει: “καλά πώς γίνεται εσένα που δε σου αρέσει το
ταχίνι να σου αρέσει ο χαλβάς”; Και λέει ο πατέρας αυτός: “Γιατί, τι
σχέση έχει ο χαλβάς με το ταχίνι;” “Μα ο χαλβάς από το ταχίνι
φιάχνεται!” Μόλις το άκουσε αυτό, άρχισε να κάνει εμετό. Πώς η σκέψη
επέδρασε στο σώμα!
Είναι ένας ψυχίατρος
στην Αθήνα, πολύ καλός, πνευματικοπαίδι ενός πολύ γνωστού
αρχιμανδίτου, ο οποίος είχε μία κυρία με ένα τρομερό ψυχολογικό
πρόβλημα. Χάριν εκείνης φέρνει κάτι δύσκολα χάπια, σπάνια,
πανάκριβα από την Ολλανδία, της το εξήγησε: “Πρόσεξέ τα, εφάρμοσε
ακριβώς αυτά που θα σου πω. Δεν είναι εύκολο να ξαναβρούμε, δεν
είναι θέμα χρημάτων, δεν είναι εύκολο να ξαναβρούμε, θα τα πάρεις
έτσι κι έτσι κι έτσι.”
Εκείνη τον
ευχαρίστησε συγκινημένη από την αγάπη του ιατρού που ενδιαφέρθηκε
για εκείνη τόσο πολύ, ειδικά για την περίπτωσή της, πήρε τα χάπια
ακριβώς όπως της είπε ο γιατρός, και έγινε καλά. Έγινε καλά και
δόξασε και τον Θεό και πήγε να ευχαριστήσει και τον γιατρό γιατί η
ασθένεια αυτή την βασάνιζε πάνω από 10 χρόνια, και χάρις σε αυτά τα
χάπια έγινε καλά.
Ποιο είναι το θέμα;
Ότι αυτά τα χάπια ήτανε απλές καραμέλες. Δεν ήτανε χάπια, βλέπετε τι
κάνει η σκέψη;
Βλέπετε πόσο επιδρά
στο σώμα η σκέψη; Το ατύχημα είναι ότι δεν επιδρά πάντα θετικά σαν
την περίπτωση αυτήν. Να σας πω ένα άλλο περιστατικό, πέρα για πέρα
εξωφρενικό και πέρα για πέρα αληθινό, μετά αν θέλετε να σας πω και
το όνομα του γιατρού. Λέει ο γιατρός: Κάποιος συγγενής μου πήγε σε
μία κρυσταλλοσκόπο, η οποία του είπε ότι η καρδιά του έχει πρόβλημα,
και θα πέθαινε στην επόμενη πανσέληνο.
Ο συγγενής μου ήταν
ευτυχισμένος, υγιής, γεμάτος ζωντάνια. Αλλά είχε μεγάλη εμπιστοσύνη
σε αυτή την κρυσταλλοσκόπο η οποία είχε μεγάλη φήμη. Έβλεπε ένα
κρύσταλλο και έλεγε τι επρόκειτο να συμβεί στον κάθε άνθρωπο. Και
πολλά από αυτά βγαίνανε αληθινά κι είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη
του. Η τελευταία τώρα του έκανε μία τελευταία υποβολή και εκείνος
δέχθηκε τον λογισμό.
Τρομοκρατήθηκε και το
μυαλό του
κόλλησε σε μία σκέψη ότι πρόκειτο να πεθάνει κατά την επόμενη
Πανσέληνο,
άρχισε μάλιστα λέει να μιλά σε όλους, ετοίμασε τα κληρονομικά του,
έκανε και την διαθήκη του κι η φοβερή αυτή υποβολή πραγματοποιήθηκε
επειδή την πίστεψε απόλυτα. Πέθανε, πέθανε χωρίς να έχει τίποτα!
Αυτή είναι η δύναμη των λογισμών και για το καλό και για το κακό.
Οι λογισμοί είναι
τριών ειδών να τους ξεχωρίσουμε: Είναι οι λογισμοί οι δικοί μας,
οι σκέψεις οι δικές μας, αυτές που κάνει το ανθρώπινο μυαλό.
Είναι οι λογισμοί, οι σκέψεις που μας φέρνει ο διάβολος. Λέμε
για παράδειγμα: “Μου 'ρθε μια σκέψη” Δεν φαντάζεται κανείς πόσο
κυριολεκτεί πολλές φορές όταν λέει αυτή την φράση. Πραγματικά σου 'ρθε,
πραγματικά κάποιος στην έφερε.
Ο διάβολος είναι
πνεύμα και σαν πνεύμα που είναι, μπορεί και ακουμπάει μέσα στο μυαλό
μας σκέψεις. Είναι λοιπόν σκέψεις δικές μας που μπορούμε και τις
κάνουμε εμείς, σκέψεις που τις κάνει ο διάβολος, και σκέψεις -
λογισμοί που τους στέλνει ο καλός Θεός. Πώς θα μπορέσουμε τώρα
να τους ξεχωρίσουμε, ώστε να μπορούμε να ασχοληθούμε με τις δικές
μας σκέψεις και τις σκέψεις που μας στέλνει ο Θεός και να
απορρίψουμε τις σκέψεις που μας στέλνει ο διάβολος;
Πώς θα κάνουμε αυτή
τη διάκριση στους συλλογισμούς; Είναι πολύ απλό, δε μπορούμε να την
κάνουμε, με τίποτα δε μπορούμε να ξεχωρίσουμε ποιες είναι οι
σκέψεις οι δικές μας, ποιές είναι του Θεού και ποιές είναι από τον
διάβολο. Χρειάζεται μεγάλη εξάσκηση, χρειάζεται μεγάλος αγώνας,
οι Πατέρες της εκκλησίας λένε ότι το χάρισμα της διακρίσεως των
λογισμών είναι η μεγαλύτερη αρετή.
Τότε λοιπόν πώς θα
δεχθούμε τους λογισμούς του Θεού για να ζήσουμε και πώς θα
απορρίψουμε τους λογισμούς τους κακούς τους δικούς μας ή του
διαβόλου για να μη χαθούμε; Γενικά δεχόμαστε τους καλούς λογισμούς
και απορρίπτουμε τους κακούς.
Φαίνεται απλό, δεν
είναι. Διότι αμέσως προκύπτουν δύο προβλήματα:
Πρώτον,
πώς αντιμετωπίζεται και απορρίπτεται ένας κακός λογισμός, και
Δεύτερον
όταν έναν καλό λογισμό μας τον φέρνει ο διάβολος; Πώς θα ξέρουμε ότι
είναι από τον διάβολο για να τον απορρίψουμε;
Γιατί όλοι ξέρουμε,
πέρασε ο καιρός που ο διάβολος ερχότανε με κέρατα και ουρά, τώρα
έχει μεταλλαχθεί, ξέρει να μεταμφιέζεται, έρχεται σαν μία ωραία ιδέα,
σαν ένας άνθρωπος με χαρίσματα, σαν πολιτικός με ευγλωττία, σαν ένας
εκκλησιαστικός
που θα σε συναρπάσει με τις ομιλίες του.
Πώς θα καταλάβουμε
ότι πίσω του σε μια τέτοια περίπτωση βρίσκεται ο διάβολος. Όταν ο
λογισμός είναι κακός εντάξει τον απορρίπτουμε, όταν όμως έρχεται
έτσι σαν καλή σκέψη; Και είναι από τον διάβολο; Τι θα κάνουμε; Γιατί
λέει και η Αγία Γραφή: (έστιν
οδός, ή δοκεί παρά ανθρώποις ορθή είναι, τα δε τελευταία αυτής
έρχεται εις πυθμένα άδου )“
Εστίν οδαί έτι δοκούσαι αγαθαί τα δε έσχατα αυτών εις πυθμένα Άδου”.
Φαίνονται δρόμοι που
τους ξεκινάς και είναι ωραίο και καλό και στο τέλος σε περιμένει ο
θάνατος. Πώς θα το καταλάβουμε αυτό ώστε να μην ξεκινήσουμε αυτόν
τον καλό δρόμο, που θα μας οδηγήσει στον θάνατο; Για το πρώτο, πώς
θα αντιμετωπίσουμε και θα απορρίψουμε έναν κακό λογισμό, θα σας δώσω
ένα μικρό σχέδιο, ένα σχέδιο εξέλιξης του λογισμού, που είναι απλό
για να μπορείτε να το θυμάστε.
Ο κάθε λογισμός
έχει μία εξέλιξη.
Για παράδειγμα, περνάμε έξω από ένα πορνείο, ή βλέπουμε ένα
πορτοφόλι, μας έρχεται ο λογισμός, έμπα ή παρ' το. Αυτό το στάδιο
της σκέψης του λογισμού λέγεται προσβολή. Μας προσβάλει, επιτίθεται,
μας χτυπάει. Εσύ την απορρίπτεις την σκέψη, λες: όχι δεν θα μπω. Δε
θα το βάλω στην τσέπη μου το πορτοφόλι που βρήκα. Ο λογισμός ξανά
επιμένει, έμπα να δεις πώς είναι, μπορεί να 'ναι καμιά καλή. Το
πορτοφόλι φαίνεται φουσκωμένο, δε θα έχασε και πολλά αυτός που το
έχασε. Φαίνεται να τα 'χει. Ξαναδιώχνεις το λογισμό, θα πεις: όχι.
Ξανάρχεται ο λογισμός. Το πρώτο ήταν η προσβολή. Δεν έχουμε ενώπιον
του Θεού ευθύνη για αυτή την άσχημη σκέψη όσο αμαρτωλή και να είναι
για αυτόν τον άσχημο λογισμό. Ενώπιον του Θεού είμαστε αθώοι. Μετά ο
λογισμός έρχεται - τον διώχνουμε, έρχεται - τον διώχνουμε.
Το δεύτερο στάδιο,
είναι η πάλη.
Παλεύουμε με τον λογισμό, για το πρώτο δεν είμαστε υπεύθυνοι για την
προσβολή, για την πάλη όχι μόνο δεν είμαστε υπεύθυνοι αλλά θα
στεφανωθούμε από τον Θεό. Θα πάρουμε μισθό από τον Θεό, επειδή
παλεύουμε διώχνουμε τον λογισμό, κάτι που πολλές φορές είναι επώδυνο
για μάς, γιατί θέλουμε να κάνουμε αυτό που μας σπρώχνει η επιθυμία
μας και μας τραβάει ο λογισμός και εμείς για την αγάπη του Χριστού
δεν θα το κάνουμε. Θα 'χουμε μισθό από το Θεό. Από αυτή την πάλη θα
σωθούμε.
Εάν τώρα αρχίσουμε
μέσα στο μυαλό μας να το συζητάμε και να λέμε: Εντάξει θα μπω, να
την δω μπορεί να 'ναι καμιά καλή, δε θα κάνω τίποτα να δω απλώς πώς
είναι και θα βγω, ή θα πάρω το πορτοφόλι και θα κάνω και καμιά
ελεημοσύνη, πολλά έχει μέσα, θα κρατήσω κάτι λίγα, θα κάνω και ένα
καλό.
Προσέξετε από αυτό
το στάδιο και μετά αρχίζει η ενοχή μας. Δεν είμαστε ακόμα ένοχοι,
αρχίζει η ενοχή, λέγεται συνδυασμός, προσπαθούμε να μπαλώσουμε τα
πράγματα, προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τα πράγματα, από εκεί
αρχίζει η ενοχή μας.
Η αρχή, από την στιγμή που θα πούμε: “Θα μπω”, από την στιγμή που θα
πούμε: “Το πήρα και το έβαλα στην τσέπη”, τελείωσε η ιστορία.
Ενώπιον του Θεού είμαστε ένοχοι.
Δεν έχει σημασία αν
δεν μπούμε μέσα αν μπούμε ή αν θα το πάρουμε ή όχι. Αυτό πια
εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες. Μπορεί να περάσει κάποιος, να
μας δει, μας βλέπει, να ντραπούμε και να φύγουμε. Να μη μπούμε στο
πορνείο. Δεν έχει σημασία, το κακό μέσα στο μυαλό μας έχει γίνει.
Αυτά είναι
τα τέσσερα στάδια του λογισμού, η προσβολή, η πάλη, ο συνδυασμός και
η συγκατάθεση.
Από την συγκατάθεση
ξεκινάνε όλα, δεν υπάρχει κακό που κάνετε, που κάνουμε, εάν δεν
έχουμε συμφωνήσει πρώτα μέσα στο μυαλό μας να το κάνουμε, αν δεν
έχουμε συγκατατεθεί να το κάνουμε. Λίγα είναι τα κακά, λίγα είναι τα
εγκλήματα, λίγες είναι οι αμαρτίες που κάνουμε από απροσεξία
επειδή ήμασταν αφηρημένοι, επειδή μας βρήκε ο διάβολος απρόσεκτους.
Τις περισσότερες φορές έχουμε συμφωνήσει μέσα μας να κάνουμε το κακό
και το κάνουμε.
Εάν λοιπόν δεν
γίνει μέσα μας το κακό δε θα γίνει ποτέ ούτε έξω μας.
Αυτό εννοούσε ο
Χριστός όταν έλεγε, ότι όποιος δει γυναίκα και “επιθυμήσαι αυτήν,
ήδη εμοίχευσε αυτήν εν τη καρδίαν του”. Γι αυτό λέει στη Γραφή το
Πνεύμα του Θεού: “ο μισών τον αδελφόν αυτού, ανθρωποκτόνος εστί”
αυτός που μισεί τον αδελφό του τον έχει σκοτώσει μέσα του. Θα κριθεί
σα δολοφόνος, και μιλάνε οι πατέρες της εκκλησίας περί του φθόνου
του δυνάμει φόνου.
Όταν φθονείς
κάποιον, όταν ζηλεύεις κάποιον, ήδη μέσα σου τον έχεις σκοτώσει,
είναι εν δυνάμει
φόνος. Γι
αυτό επέμενε ο Χριστός, καθαρίστε πρώτα το μέσα του ποτηριού και θα
'ναι καθαρό και το απέξω. Διαφορετικά όσο καλοί και να φαινόμαστε
απέξω λέει, θα 'σαστε σα τους τάφους, που λάμπουνε,αστράφτουν από τα
μάρμαρα απ' έξω και από μέσα είναι σκουλήκια κόκκαλα και αράχνες.
Γι αυτό δίνουμε
τόση μεγάλη σημασία στους λογισμούς. Είπαμε τα στάδια του λογισμού,
είναι τέσσερα. Θα πούμε και τέσσερις τρόπους αντιμετώπισης.
Αυτά όλα μπορεί να διανθιστούνε και να διακλαδωθούνε. Μένουμε απλώς
σε ένα σκελετό και αυτά που λέμε είναι εντελώς τηλεγραφικά. Απλώς
ένα σχεδιάγραμμα για να μπορούμε να το θυμόμαστε, πώς θα
αντιμετωπίσουμε τον λογισμό. Τον αποκρούουμε μιας εξ αρχής. Να
μην αφήνουμε ευκαιρία να πιάσει ρίζα μέσα μας. Μόλις μας έλθει ο
λογισμός τον διώχνουμε αμέσως όταν φαίνεται ότι είναι κακός. Όταν
ξέρεις ότι είναι κακός, διώχτον αμέσως. Πριν δυναμώσει μέσα σου.
Είναι σαν να ξέρεις ότι έρχεται τώρα κάποιος δολοφόνος να σε
σκοτώσει και χτυπά την εξώπορτα του κήπου, την εξώπορτα του σπιτιού.
Εάν δεν του ανοίξεις, είναι πολύ μακρυά. Είσαι ασφαλισμένος. Αν τον
αφήσεις να περάσει την εξώπορτα και αρχίσει να χτυπά την πόρτα του
σπιτιού, έχει πλησιάσει πιο πολύ.
Τώρα για να τον
διώξεις πρέπει να τον βγάλεις και από την αυλή. Αν του ανοίξεις και
την πόρτα κι ανέβει επάνω κι αρχίσει να χτυπά την πόρτα του δωματίου
που είσαι, από κει και μετά είναι ακόμα πιο δύσκολο να τον βγάλεις
έξω. Αν του ανοίξεις και την πόρτα και αρχίσεις να παλεύεις ακόμα
πιο δύσκολο.
Το ίδιο γίνεται και
με μια αρρώστια. Σού λέει ο γιατρός: Είσαι στην αρχή της αρρώστιας
σου, πάρε αυτά τα χάπια, μια μικρή θεραπεία”. Κάνεις υπακοή
σώζεσαι. Δεν κάνεις; Χειροτερεύεις, θα χρειαστείς περισσότερα χάπια,
περισσότερη αντιβίωση περισσότερη θεραπεία. Δε θα την κάνεις και
αυτή; Θα φτάσεις στην εγχείρηση. Δεν ξέρεις αν θα ζήσεις στο
τέλος. Γι' αυτό μιας εξ αρχής όταν ξέρουμε ότι κάτι είναι κακό δεν
έχουμε δικαιολογία, το διώχνουμε αμέσως. Δεν σκεπτόμαστε άσχημα, δεν
δεχόμαστε κακούς συλλογισμούς, κακές σκέψεις.
συνεχίζεται...
http://www.pigizois.net/arxodariki/omilies_diaf3/G_Nikwn_N_Skiti-O_Diabolos_sto_Myalo.mp3
http://www.oodegr.com/oode/psyxotherap/psyxotherap/pali_logismwn_1.htm
Απομαγνητοφώνηση: Μ. Ο.
