7η ΜΑΡΤΙΟΥ 1948 - 7η Μαρτίου 2018! 70 χρόνια ελεύθερα Δωδεκάνησα!
Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας
Η Δωδεκάνησος, προτού ενσωματωθεί με τη Μητέρα-Πατρίδα, γνώρισε ξενική κατοχή 638 χρόνων. Από το γεωγραφικό χώρο του δωδεκανησιακού συμπλέγματος πέρασαν η ιπποτική κυριαρχία (1309-1522), η τουρκοκρατία (1522-1912) και στη χρονική περίοδο 1912-1945 η ιταλική τυραννία.
Παρόλες, όμως, αυτές τις διαδοχικές ξένες επικυριαρχίες, ο δωδεκανησιακός λαός διατήρησε την ελληνική γλώσσα, την ορθοδοξία και γενικά τα ελληνικά ήθη και έθιμα.
Και επί αιώνες αγωνίστηκε κατά της ξένης καταπίεσης, επιδιώκοντας την Ενωση-στην κυριολεξία την επανένωση-με την Ελλάδα. Ο διακαής αυτός πόθος άρχισε να παίρνει πιο συγκεκριμένη μορφή από τις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα.
Ειδικότερα, η Εθνική αυτή επιταγή των Δωδεκανησίων, αμέσως με την έναρξη της ιταλοκρατίας, εκφραζόταν στο αίτημα της Αυτοδιάθεσης-Ενωσης και έκτοτε οι κάθε είδους εκδηλώσεις ήταν συνεχείς, τόσο σε τοπικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο.
* * *
Περιοριζόμαστε στην περιληπτική διαχρονική πορεία από την τούρκικη κατοχή. Είναι γνωστό, ότι στη διάρκεια της τουρκοκρατίας τα Δωδεκάνησα ήταν στο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αυτόνομη και αυτοδιοίκηση περιοχή. Ωστόσο, κατά τον διακανονισμό των συνόρων του 1830, τα Δωδεκάνησα περιήλθαν στην Τουρκία μαζί με τη Σάμο, με αντάλλαγμα την Εύβοια, την οποία κρατούσαν ακόμη οι Τούρκοι.
Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1911 η Ιταλία, προκειμένου να καταστήσει την Τριπολίτιδα και την Κυρηναϊκή (τη σημερινή Λιβύη) αποικία της, κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, καθόσον η τελευταία είχε υπό την κυριαρχία της τα προαναφερθέντα εδάφη.
Και για να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός των Αράβων πολεμιστών από τους Τούρκους, με τη δικαιολογία, ότι οι εκεί παράκτιες αραβικές φυλές πρόβαλλαν αντίσταση στα ιταλικά στρατεύματα, οι Ιταλοί κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα το Μάιο του 1912, εκτός του Καστελορίζου, υπό τύπον, καθώς έλεγαν, της προσωρινότητας.
Όταν ο ιταλοτουρκικός πόλεμος τελείωσε, η συνθήκη ειρήνης πρόβλεπε και μεν να παραχωρηθούν στους Ιταλούς τα οθωμανικά εδάφη στην Αφρική, όπου υπήρχαν ιταλικά εμπορικά και άλλα ζωτικά συμφέροντα, οι ιταλοί, όμως, θα έπρεπε να εκκενώσουν τα Δωδεκάνησα, που είχαν καταλάβει, ως προαναφέρεται.
Έτσι, ενώ οι Ιταλοί πήραν αυτό που ήθελαν, ωστόσο, δεν έφυγαν από τα δωδεκανησιακά εδάφη.
• Στις 29 Ιουλίου 1919 υπογράφεται Συνθήκη μεταξύ των Κυβερνήσεων Ελλάδας-Ιταλίας. Η Συνθήκη αυτή, γνωστή υπό το όνομα Tittoni-Βενιζέλου, αναπτέρωσε τις ελπίδες του δωδεκανησιακού λαού, καθόσον, σύμφωνα με τους όρους της, η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα αμέσως την κυριαρχία της Δωδεκανήσου, εκτός της Ρόδου, η οποία θα παραδιδόταν μετά πενταετία με Δημοψήφισμα. Με την ίδια Συνθήκη η Ιταλία, εκτός από τα Δωδεκάνησα, παραχωρούσε στην Ελλάδα και τη Βόρειο Ήπειρο.
Ένα χρόνο αργότερα, στις 22 Ιουλίου 1920, καταγγέλλεται από την Ιταλία η προαναφερθείσα Συνθήκη. Τον Αύγουστο, όμως, του ίδιου έτους υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών και με τη συμφωνία Bonino-Βενιζέλου επικυρώνεται, σχεδόν, η προηγούμενη Tittoni-Βενιζέλου, με τη διαφορά ότι το Δημοψήφισμα για τη Ρόδο θα διενεργείτο μετά 15 χρόνια.
Η ζηλότυπη, όμως, μοίρα του δωδεκανησιακού λαού θέλησε άλλη τροπή των πραγμάτων. Με την πτώση του Ελευθερίου Βενιζέλου, το Νοέμβριο του 1920 και αφού εν τω μεταξύ μεσολάβησε η Μικρασιατική καταστροφή του 1922, η Ιταλία καταγγέλλει τη Συνθήκη των Σεβρών και αθετεί, εκ νέου, την υπογραφή της.
Με τη Συνθήκη της Λωζάνης, 24 Ιουλίου 1923, η Τουρκία παραχωρεί στην Ιταλία τα δικαιώματά της στα Δωδεκάνησα, κι έτσι μονιμοποιείται η ιταλική κατοχή.
Εν τω μεταξύ, με την άνοδο στην εξουσία του φασισμού στην Ιταλία τον Οκτώβριο του 1922, ο Μουσολίνι αντιμετώπιζε το δωδεκανησιακό σύμπλεγμα, ως ιταλική, πλέον, κτήση και με διάφορα μέτρα προσπαθούσε να καταπνίξει το ελληνικό φρόνημα, ενισχύοντας και το καθολικό στοιχείο σε βάρος των ορθόδοξων.
Ο διορισμός του ΝτεΒέκκι, το Δεκέμβριο του 1936, ως πολιτικού και στρατιωτικού διοικητή της Δωδεκανήσου επιδεινώνει την κατάσταση. Κλείνουν τα ελληνικά σχολεία και η Παιδεία προσαρμόζεται, ως προς τη διδακτέα ύλη, με εκείνη της Μητροπολιτικής Ιταλίας.
Πολλοί Δωδεκανήσιοι, με πρώτη ευκαιρία εγκαταλείπουν την πατρώα γη, κι έτσι ο πληθυσμός των νησιών από 143.080 που ανερχόταν το 1912, μειώθηκε στις 100.180.
Αρχές, δε, του 1939 ο Μουσολίνι με τους συνεργάτες εκπονεί σχέδιο εγκατάστασης στη Δωδεκάνησο εντός μιας πενταετίας 100.000 φασιστών. Λόγω, όμως, κήρυξης του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου αρχές Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου, το σχέδιο δεν υλοποιείται.
Η Ελλάδα ποτέ δεν έπαψε να ζητά από την Ιταλία τα Δωδεκάνησα. Ωστόσο, η Ιταλία με παρελκυστική τακτική, λόγω και των συγκυριών του Μεσοπολέμου κατά τον 20ό αιώνα, κατάφερε να κρατήσει το όλο θέμα σε εκκρεμότητα μέχρι το 1940, οπότε κήρυξε τον Οκτώβριο τον πόλεμο στην Ελλάδα.
Η νικηφόρα, όμως, λήξη του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου ανέτρεψε τις προβλέψεις και τα σχέδια των φασιστών και ήδη από το 1944 άρχισε η Απελευθέρωση ορισμένων μικρών νησιών.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 η Ιταλία γονατίζει υπό το βάρος της ήττας της και την αυγή της επόμενης ημέρας αποβιβάζονται στην ευλίμενη περιοχή του Καστελλορίζου ικανός αριθμός από βρετανικά μητροπολιτικά και αυτοκρατορικά στρατεύματα.
Στις 13 του αυτού μήνα εισπλέει το ελληνικό αντιτορπιλικό Παύλος Κουντουριώτης έμφορτο στρατού. Από τότε, οι Καστελλορίζιοι και η Πολιτεία, αναγνωρίζουν την ημέρα αυτή, ως χρονικό σταθμό της Απελευθέρωσης του πρώτου ελληνικού εδάφους.
Την 8η Μαΐου 1945 ο Γερμανός Στρατηγός Wagener, Αρχηγός των κατοχικών δυνάμεων του δωδεκανησιακού συμπλέγματος, υπογράφει στη Σύμη την άνευ όρων παράδοση της Δωδεκανήσου, παρουσία του Αγγλου Ταξίαρχη Moffat, του Συνταγματάρχη Acland και του Διοικητή του Ιερού Λόχου Ελληνα Συνταγματάρχη Χρήστου Τσιγάντε.
Με την πράξη αυτή ολοκληρώθηκε η αγγλική κατοχή της Δωδεκανήσου. Η διαδικασία που προηγήθηκε, καθώς και η υπογραφή του Πρακτικού της παράδοσης έγιναν σε ένα παλιό αρχοντικό της Σύμης, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι Σύμμαχοι, ως έδρα Διοίκησης και στο οποίο υπάρχει σήμερα εντοιχισμένη αναμνηστική πλάκα.
Στις 9 Μαΐου αγγλικές Δυνάμεις με άνδρες του Ιερού Λόχου αποβιβάζονται στη Ρόδο. Εγκαθίσταται η αγγλική Διοίκηση Δωδεκανήσου, οπότε τερματίζεται και η τελευταία κατοχή, την οποία εκπροσωπούσαν οι Γερμανοφασίστες.
Στις 15 Μαΐου 1945, ο Αντιβασιλέας-Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνός, πριν ακόμη εκδηλωθούν επίσημα οι αποφάσεις των νικητών του Πολέμου για την παραχώρηση του δωδεκανησιακού συμπλέγματος, κηρύσσει στη Ρόδο τον αρραβώνα της Δωδεκανήσου με τη Μητέρα-Πατρίδα.
Η ομόφωνη, κατ’ αρχήν, Συμφωνία για την παραχώρηση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα αποφασίστηκε στις 27 Ιουνίου 1946 στο Παρίσι, από το Συμβούλιο των Υπουργών των Εξωτερικών των νικητριών Μεγάλων Δυνάμεων. Η απόφαση, όμως, αυτή δεν έτυχε άμεσης εφαρμογής, γιατί έπρεπε να προηγηθεί η επικύρωση της Συνθήκης μεταξύ της Ελλάδας και Ιταλίας.
Στις 2 Φεβρουαρίου 1947, υπογράφεται Συνθήκη Ειρήνης Ιταλίας και Συμμάχων και στο άρθρο 14 αναφέρεται: Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρη κυριαρχία τας νήσους της Δωδ/σου: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο, ως και τας παρακειμένας νησίδας».
Την 31 Μαρτίου 1947 ο Αγγλος Ταξίαρχος Parker υπογράφει στη Ρόδο το πρωτόκολλο παράδοσης της Δωδεκανήσου στον Ελληνα Στρατιωτικό Διοικητή Αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.
Στο πρωτόκολλο αυτό αναφέρονται τα εξής: «Η κατοχή της Δωδεκανήσου την μεσημβρίαν από την Βρετανική Στρατιωτική Διοίκησιν εις την Ελληνικήν τοιαύτην, συμφώνως προς τους όρους της Συμφωνίας της υπογραφείσης εν Αθήναις υπό των Αντιπροσώπων των Κυβερνήσεων Μεγάλης Βρετανίας και Ελλάδος».
Η Στρατιωτική Ελληνική Διοίκηση ήταν μεταβατική περίοδος μέχρι την Ενσωμάτωση.
Στις 22 Οκτωβρίου 1947 επικυρώνεται η Συνθήκη Ελλάδας-Ιταλίας και στις 28 του ίδιου μήνα γίνεται η προσάρτηση και η Δωδεκάνησος αποτελεί, πλέον, ελληνικό έδαφος. Δεν έμενε, παρά να οριστεί η επίσημη, τυπική τελετή της Ενσωμάτωσης.
Στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως 7/9.1.1948 δημοσιεύεται ο Νόμος 518/48 «περί ποσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα», ο οποίος στην πρώτη παράγραφο του μόνου άρθρου αναφέρει: «Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Τήλος,Σύμη, Κως, Λέρος και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947».
Στις 7 Μαρτίου 1948, με την παρουσία του επίσημου Ελληνικού Κράτους, ήτοι του Ανώτατου Άρχοντα, των Μελών της Κυβέρνησης και της Στρατιωτικής Ηγεσίας επισφραγίζεται σε επίσημη τελετή η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Ήταν η ημέρα της δικαίωση των αγώνων και της ανταμοιβής των θυσιών του δωδεκανησιακού λαού.
Υστερα από 638 χρόνια σκλαβιάς...
Πηγή : rodiaki.efimerida
http://www.enosirodion.gr
http://agiosmakariospatmios.blogspot.com
