Η Κάνδανος (ή Κάντανος), ένα μικρό χωριό των Χανίων, έμελλε να μετατραπεί σε ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία της ναζιστικής θηριωδίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το ολοκαύτωμα της Κανδάνου, όπως και η σφαγή στο Κοντομαρί και στο Κακόπετρο, ήταν απάντηση των Γερμανών εισβολέων στην ηρωική αντίσταση του λαού της Κρήτης, στην αντίστασή του κατά των Γερμανών κατακτητών στη Μάχη της Κρήτης.
Η Κάνδανος είχε βομβαρδιστεί ήδη από την πρώτη μέρα της Μάχης της Κρήτης, στις 20 Μαΐου. Στις 24 Μάη, μετά από σφοδρή μάχη στο φαράγγι της Κανδάνου, σκοτώνονται πολλοί Γερμανοί. Παρότι η Μάχη τελειώνει στις 31 Μαΐου, οι Ναζί επιστρέφουν στο χωριό. Τη Δευτέρα 2 Ιούνη μετά από διαταγή του Γκαίρινγκ ξεκινά η ανείπωτη σφαγή, η οποία ολοκληρώνεται την επόμενη μέρα. Αρχίζει ο ανελέητος βομβαρδισμός του χωριού ενώ στη συνέχεια τμήματα του ναζιστικού στρατού μπαίνουν στο χωριό.
Η Κάνδανος γίνεται ολοκαύτωμα. Οι ναζί συγκεντρώνουν κατά ομάδες τους κατοίκους και αρχίζουν οι εκτελέσεις. Οι περίπου 180 κάτοικοι της Κανδάνου δολοφονούνται, τα σπίτια τους πυρπολούνται, ακόμα και τα ζώα τους σφάζονται. Το μένος των ναζί είναι τέτοιο που αφήνουν και γραπτές αποδείξεις της θηριωδίας τους. Η Κάνδανος, όπως σωστά έχει καταγραφεί στην εκπομπή «Η μηχανή του χρόνου», είναι «η μοναδική περίπτωση εγκλήματος πολέμου, όπου ο θύτης όχι μόνον αναγνωρίζει το έγκλημά του, αλλά το προπαγανδίζει προς παραδειγματισμό των υπολοίπων».
«Προς παραδειγματισμό», λοιπόν, τις αμέσως επόμενες ημέρες οι ναζί τοποθετούν δύο πινακίδες – επιγραφές στις εισόδους της Κανδάνου από Χανιά και Παλαιόχωρα, γραμμένες στα γερμανικά και τα ελληνικά.
Η πρώτη πινακίδα έγραφε: «Διά την κτηνώδη δολοφονία Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του μηχανικού από άνδρες, γυναίκες, παιδιά και παπάδες μαζί και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3/6/41 η Κάνδανος εκ θεμελίων διά να μην επανοικοδομηθεί πλέον ΠOTE».
H δεύτερη (ελαφρώς ανορθόγραφη) πινακίδα έγραφε: «Ως αντίποινον των άπω οπλισμένων πολιτών ανδρών και γυναικών εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιωτών κατεστράφη η Κάνδανος».
Όμως το 1943 οι ναζί «φιλοτέχνησαν» και τρίτη – μαρμάρινη αυτή τη φορά – στήλη που ανέφερε: «Εδώ υπήρχε η Κάνδανος κατεστράφη προς εξιλασμόν της δολοφονίας 25 Γερμανών Στρατιωτικών».
http://www.topontiki.gr/article/223743/edo-ypirhe-i-kandanos-76-hronia-apo-ti-nazistiki-sfagi-stin-kriti-photos-video
