Συγκλονιστικό: Οι επιγραφές των Βίκινγκ στην Αγία Σοφία!

Σύμφωνα με τον μύθο, εμφανίστηκαν κάποτε στην Κωνσταντινούπολη...
άνδρες ρωμαλέοι, σκληροί πολεμιστές με έφεση στους καυγάδες και το ποτό (μερικές πηγές τους αποκαλούν «κρασοκανάτες») για να υπηρετήσουν «τον μεγάλο αυτοκράτορα του Βυζαντίου».
Μεταξύ αυτών των ανδρών, τους οποίους οι Βυζαντινοί προσέλαβαν ως μισθοφόρους, ξεχωρίζει η περίφημη Φρουρά των Βαράγγων.
Το όνομα Βάραγγοι δόθηκε από τους Βυζαντινούς και τους ανατολικούς Σλάβους στον λαό των Βίκινγκ που κατευθύνθηκε ανατολικά. Έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ρωσίας αφού μεταξύ 9ου και 12ου αιώνα δημιούργησαν και εξουσίαζαν το πρώτο μεσαιωνικό κράτος των Ρως και συγκρότησαν τη βυζαντινή αυτοκρατορική φρουρά με σημαντική ισχύ μέχρι τον 13ο αιώνα. Ο ρόλος των Βαράγγων στη ρωσική ιστορία υπήρξε τόσο κομβικός, που ακόμα και το όνομα «Ρωσία» είναι βαραγγικό και όχι σλαβικό.

Το 988 ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β” ο Βουλγαροκτόνος ζήτησε βοήθεια από το Βάραγγο ηγεμόνα Βλαδίμηρο για να υπερασπισθεί το θρόνο του από το σφετεριστή Βάρδα Φωκά. Ο Βλαδίμηρος έστειλε ένα σώμα 6.000 ανδρών. Το εκστρατευτικό σώμα αποβιβάσθηκε στη Χρυσούπολη και συνέτριψε τα στρατεύματα των στασιαστών. Η δυσπιστία του Βασιλείου προς τους ντόπιους στρατιώτες, οι δεσμοί που δημιούργησε με το Κίεβο, αλλά και η αποδεδειγμένη αξιοπιστία των Βαράγγων μισθοφόρων, οδήγησε τον αυτοκράτορα στη δημιουργία ειδικού τάγματος σωματοφυλάκων που αποκαλέστηκε Τάγμα των Βαραγγίων και Βαραγγική Φρουρά. Με το πέρασμα των χρόνων, οι επόμενοι αυτοκράτορες στρατολογούσαν νέους μισθοφόρους και από άλλους βίκινγκ λαούς – Νορβηγοί, Σουηδοί, Δανοί. Σε αντίθεση με τους βυζαντινούς στρατιώτες, που ήταν συνήθως επιρρεπείς σε πραξικοπήματα βάσει προσωπικών φιλοδοξιών των στρατηγών, η Βαραγγική Φρουρά είχε το χαρακτηριστικό της απόλυτης πίστης στο θρόνο και όχι στα πρόσωπα.
Ίσως οι αναφορές στη μέχρι θανάτου πίστη της Βαραγγικής Φρουράς στο θρόνο να είναι υπερβολικές (έχει καταγραφεί μέχρι και συμμετοχή της σε πραξικόπημα το 1071). Πέρα από την προστασία του αυτοκράτορα σε καιρό ειρήνης, η Φρουρά συμμετείχε ενεργά ως επίλεκτο σώμα και στους πολέμους. Ήταν παρόντες στη μάχη της Βέρροιας υπό τον Ιωάννη Β” Κομνηνό, ενώ κατά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1204, ήταν το μόνο τμήμα του στρατού που κατάφερε να νικήσει τους Φράγκους στη ζώνη ευθύνης του.
 
Η επιγραφή «Halfdan»

Στην Αγια-Σοφιά, στα μαρμάρινα θωράκια της, υπάρχουν τουλάχιστον δύο ρουνικές επιγραφές, πιθανώς χαραγμένες κατά τη διάρκεια της εποχής των Βαράγγων στην Κωνσταντινούπολη.
Το 1964 ανακαλύφτηκε, σε ένα στηθαίο στον τελευταίο όροφο της νότιας στοάς, η πρώτη επιγραφή. Η επιγραφή είναι φθαρμένη και το μόνο ευανάγνωστο μέρος αναφέρει «-alftan», μια συναίρεση του νορβηγικού ονόματος «Halfdan».
Η υπόλοιπη επιγραφή είναι δυσανάγνωστη, αλλά μερικοί λένε ότι είναι πιθανό ότι ακολουθηθεί η τυπική φράση «[ο τάδε] σκάλισε αυτούς τους ρούνους».
Ο Folke Högberg από την Ουψάλα της Σουηδίας, ανακάλυψε τη δεύτερη επιγραφή, το 1975, σε ένα μέρος στο δυτικό τμήμα, αλλά στην ίδια στο στοά με την πρώτη επιγραφή.

Ο Högberg ανέφερε την ανακάλυψή του στο Τμήμα Ρουνών στη Στοκχόλμη το 1984, αλλά ποτέ δε δόθηκε στη δημοσιότητα. Το 1988, ο αρχαιολόγος Mats G. Larsson, ανακάλυψε την ίδια επιγραφή και δημοσίευσε το εύρημα του στο «Nyfunna runor i Hagia Sofia».
Οι ρούνοι γράφουν «ari:k» που ερμηνεύεται -πιθανόν- ως «Ári m(ade)» (ο Ári έκανε) ή «Ári m(ade the runes)» (ο Ári έκανες τους ρούνους). Η επιγραφή δεν είχε καταχωρήθηκε σε μια λίστα σχετική με ρούνους λόγω της αβεβαιότητας στην ανάγνωση της.
Σύμφωνα με κάποιους ισχυρισμούς, στο εσωτερικό της Αγια-Σοφιάς ίσως υπάρχουν και άλλες ρουνικές επιγραφές από την εποχή των Βίκινγκ που περιμένουν να ανακαλυφθούν…

Πηγή