Έκπληκτοι έμειναν οι κάτοικοι της περιοχής Sakarya
όπου βρίσκεται η γνωστή λίμνη Sapanca Gölü από την οποία αρδεύεται ο μεγάλος δήμος του Kocaeli στην ασιατική ακτή της Κωνσταντινούπολης στον δόμο Κωνσταντινούπολης Εσκή Σεχήρ και στην τοποθεσία Kartepe, όταν με την απόσυρση των νερών πρόβαλλαν τα ερείπια μιας μεγαλόπρεπης ελληνορθόδοξης εκκλησίας. Η συνεχής άρδευση των νερών της λίμνης για τις ανάγκες του Kocaeli, είχε σαν αποτέλεσμα να πέσει σημαντικά η στάθμη των νερών και κάτω από την επιφάνεια να αναδυθούν τα ερείπια μιας εκκλησίας που όπως φαίνεται είχε κτιστεί την περίοδο που το μέρος εκείνο βρίσκονταν πάνω από την επιφάνεια των νερών στις ακτές της λίμνης.
Η μείωση των νερών της λίμνης είχε σαν αποτέλεσμα να αποσυρθεί η λίμνη σε έκταση 100 περίπου μέτρων από την προηγούμενη ακτή, να αποκαλυφθεί ο πυθμένας της λίμνης και στο μέρος εκείνο αναδύθηκε μια ελληνορθόδοξη εκκλησία με σημαντική ιστορία όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι Τούρκοι.
Το βάθος όπου βρίσκονταν τα θεμέλια της εκκλησίας θα πρέπει να ήταν όπως αναφέρουν τα τουρκικά δημοσιεύματα 2 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της λίμνης .Παράλληλα με τα θεμέλια της εκκλησίας αποκαλύφτηκαν και τα θεμέλια και άλλων κτιριακών εγκαταστάσεων που μαρτυρούν την ύπαρξη εκκλησιαστικού κτιριακού συγκροτήματος.
Πριν από την Μικρασιατική καταστροφή η Σαπάντζα ήταν ένας Οικισμός κοντά στη νότια όχθη της ομώνυμης λίμνης στη σιδηροδρομική γραμμή Κωνσταντινούπολης – Εσκίσεχιρ νοτιοδυτικά του Αντάπαζαρ και νοτιοανατολικά της Νικομήδειας. Η ονομασία του οικισμού ήταν κοινή στο ελληνορθόδοξο και στο μουσουλμανικό στοιχείο και διατηρείται μέχρι σήμερα, (Sapanca).
Η Σαπάντζα είχε περίπου 3.000 κατοίκους, από τους οποίους 60-80 ήταν οικογένειες Ελληνορθοδόξων, 80-90 οικογένειες Αρμενίων, ενώ οι υπόλοιποι ήταν μουσουλμάνοι. Η γλώσσα των ελληνορθοδόξων ήταν η ελληνική. Η λειτουργία στην εκκλησία γινόταν στην ελληνική, ενώ ελληνικά ήταν και τα τραγούδια τους. Στη Σαπάντζα υπήρχε μία εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τημ λειτουργία και τη συντήρηση της εκκλησίας την είχε αναλάβει η αρμόδια εκκλησιαστική επιτροπή. Το σχολείο βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας και ήταν πεντατάξιο μεικτό δημοτικό. Το οίκημα ήταν διώροφο: στον πάνω όροφο έμενε ο ιερέας του χωριού, ενώ το ισόγειο χρησιμοποιούνταν για την παράδοση των μαθημάτων. Ο μοναδικός δάσκαλος του σχολείου έμενε σε ένα δωμάτιο που ήταν προσαρτημένο στο οίκημα του σχολείου. Στο σχολείο διδάσκονταν ελληνικά, αριθμητική, ελληνική ιστορία, θρησκευτικά και φυσική ιστορία. Τα τελευταία χρόνια πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή προστέθηκε ως υποχρεωτική (μετά την τρίτη τάξη) και η διδασκαλία των τουρκικών.
Έτσι για άλλη μια φορά μέσα από απροσδόκητες συνθήκες αποκαλύπτεται άλλο ένα σημάδι της ελληνορθόδοξης παρουσίας στην Αγία γη της Μικράς Ασίας που εντυπωσιάζει τους ίδιους τους Τούρκους.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
http://nikosxeiladakis.gr
