Άγιος Θεόδωρος Ουσακώφ: Ένας μεγάλος φιλέλληνας
Μια προσωπικότητα που είναι σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα και για να είμαστε ακριβέστεροι είναι γνωστός ίσως μονάχα στα Επτάνησα. Πρόκειται για τον θρυλικό Ρώσο ναύαρχο Θεόδωρο Ουσακώφ.
Ηταν ένας Ρώσος ναύαρχος με εξαιρετική ναυτική, στρατιωτική ιδιοφυΐα και προσωπικότητα, που γεννήθηκε το 1787 και είναι πλέον γνωστός ως Άγιος Θεόδωρος Ουσακώφ όπου Ουσακώφ, ήταν το όνομά του.
Ο Θεόδωρος Ουσακώφ θεωρεῖται ὁ θεμελιωτὴς τοῦ πρώτου ελεύθερου Ἑλληνικοῦ Κράτους, το οποίο ήταν η Επτάνησος Πολιτεία, αφού ήταν ο στρατιωτικός εκείνος που απελευθέρωσε τα Επτάνησα και τα οποία συνεκρότησαν ανεξάρτητο κράτος το 1800, δηλαή πριν καν από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821! Ο Άγιος Θεόδωρος ο ναύαρχος, ήταν φυσικά διάσημος στη Ρωσία πριν ακόμη αγιοποιηθεί.
Ήταν ένας εκλεκτός πολεμιστής και ήρωας του τριετούς ρωσοτουρκικού πολέμου (1787-1791) ενώ πολέμησε και απέναντι στους Γάλλους. Ήταν φημισμένος, επειδή υπήρξε σε όλη του τη ζωή γενναίος, μια ναυτική και στρατηγική ιδιοφυία, ένας βαθειά φιλέλληνας που παρέμεινε όλη του τη ζωή στρατιωτικά αήττητος και όχι μόνον! Γιατί επί πλέον,έζησε χωρίς ποτέ να πληγωθεί !
Ανακηρύχθηκε άγιος από την Εκκλησία όχι μόνο επειδή ήταν ήρωας,αλλά και επειδή έκανε πολλές αγαθοεργίες και ελεημοσύνες, ενώ το 1807 αποτραβήχθηκε στην Μονή Σαναξάρ όπου επιδόθηκε σε ασκητικούς αγώνες και σαν αποτέλεσμα ήταν ότι αγιοκατατάχθηκε το 2004.
Ὁ Ναύαρχος Θεόδωρος Οὐσακώφ λοιπόν, έπαιξε σημαντικὸ ρόλο στὴν σύγχρονη Ἑλληνική Ἱστορία, ἀφοῦ εἶναι ὁ ἐλευθερωτὴς τῆς Ἑπτανήσου ἀπὸ τοὺς Γάλλους κατακτητὲς καὶ θεμελιωτὴς τοῦ πρώτου Ελεύθερου Ἑλληνικοῦ κράτους που ίσως πολλοί Ελληνες δεν γνωρίζουν καν πότε υπήρξε,τῆς Ἑπτανήσου Πολιτείας δηλαδή, που υπήρξε από το 1800 ως το 1807.
Δηλαδή αυτό που ήταν το πρώτο ελεύθερο Ελληνικό κράτος 347 χρόνια μετὰ τὴν ἅλωση τοῦ 1453 της Κωνσταντινούπολης!
Ο Ρώσος ναύαρχος-άγιος, ένας άγιος-στρατιωτικός δηλαδή, γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1745, στο χωριό Μπουρακόβο, κοντά στη πόλη Γιαροσλάβ της Ρωσίας, από ευσεβή και αριστοκρατική οικογένεια και μικρός ακόμα είδε το θείο του Θεόδωρο, αξιωματικό της τσαρικής φρουράς, να εγκαταλείπει τη καριέρα του και να γίνεται μοναχός στη Μονή του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι, στη Μόσχα, πράγμα που επηρέασε πολύ τη μετέπειτα ζωή και πορεία του. Από τη Ναυτική Σχολή της Αγίας Πετρούπολης αποφοίτησε το 1766, με βαθμό "άριστα" και ξεκίνησε τη καριέρα του στο στόλο της Μαύρης Θάλασσας, που τότε, 1775, άρχισε να δημιουργείται από τον πρίγκιπα Ποτέμκιν.
Το 1783 διακρίθηκε στη πόλη Χερσόνησο, κοντά στο Δνείπερο ποταμό, όπου ιδρύθηκαν τα πρώτα ναυπηγεία, και έλαβε το βαθμό του Κυβερνήτη μαζί και το παράσημο του Αγίου Βλαδιμήρου, για την ανθρωπιστική του δράση κατά την επιδημία της πανούκλας που έπληξε τη περιοχή. Με την κήρυξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1787 ο ρωσικός στόλος με την αρχηγία του νεαρού τότε Ουσακώφ κατάφερε βαρύτατα πλήγματα κατά του υπέρτερου αριθμητικά τουρκικού στόλου που συχνά τον κατατρόπωνε και τον καταδίωκε.
Ο Ουσακώφ με τη βαθιά ρωσική θρησκευτική πίστη απέδιδε τις νίκες του στο Θεό και ο ρωσικός λαός μαζί με τα πληρώματα του στόλου ζητωκραύγαζαν με αυτοπεποίθηση και ενθουσιασμό: «όπου είναι ο Ουσακώφ εκεί είναι και η νίκη»! Ο Αντιναύαρχος πλέον Ουσακώφ δεν παρέλειπε από τη θέση του αυτή να κάνει πολλές φιλανθρωπίες και μετά από κάθε πολεμική νίκη του να καλεί τους άνδρες του σε ευχαριστήρια προσευχή και δοξολογία προς το Θεό για τη βοήθειά του. Όπως έκανε και μετά τη νικηφόρα ναυμαχία της 25ης Αυγούστου 1790 κατά των Τούρκων όταν κάλεσε τους άνδρες του σε ευχαριστήρια αγρυπνία στο ναό του Αγίου Νικολάου Σεβαστουπόλεως, ενώ τα κανόνια των πλοίων χτυπούσαν θριαμβευτικά.
Όταν οι Ρώσοι χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν τον επεκτατισμό των Γάλλων προς την Ανατολή και συμμάχησαν για το σκοπό αυτό με τους Τούρκους, ο Ουσακώφ ηγήθηκε του ρωσοτουρκικού στόλου και το φθινόπωρο του 1798 προχώρησε στην απελευθέρωση των Ιονίων νήσων από τους Γάλλους. Η υποδοχή που έτυχε από τους κατοίκους των νησιών στο Ιόνιο ήταν ενθουσιώδης, λόγω και των βιαιοτήτων στις οποίες είχαν εν τω μεταξύ προβεί οι Γάλλοι. Ρωσικές σημαίες ανέμιζαν παντού και συνθήματα υπέρ της Ρωσίας και της Ορθοδοξίας επικρατούσαν.
Στα Κύθηρα (7 Οκτωβρίου 1798) αλλά και στα άλλα νησιά όπου διεξήχθησαν επιχειρήσεις κατά των Γάλλων η συμπεριφορά των Ρώσων προς τους ηττημένους Γάλλους διακρινόταν από ξεχωριστή ευγένεια και πολλές φορές πλήρωναν σημαντικά ποσά για να εμποδίσουν τους Τούρκους από σφαγές των Γάλλων αιχμαλώτων και για να περιορίσουν τις τουρκικές λεηλασίες και βαρβαρότητες. Στη Ζάκυνθο, όπου οι κάτοικοι είχαν εξεγερθεί και ανάγκασαν τους Γάλλους να παραδοθούν (25 Οκτωβρίου 1798) ο Ουσακώφ προσήλθε και ασπάστηκε με πολλή ευλάβεια το λείψανο του Αγίου Διονυσίου αρχιεπισκόπου Αιγίνης που φυλάσσεται στο νησί. Στο Αργοστόλι μόνοι τους οι κάτοικοι κατέβασαν τη Γαλλική σημαία και ύψωσαν τη Ρωσική και στην Ιθάκη φρόντισαν από πριν, να πείσουν τους Γάλλους που σαν φρουρά ήσαν εκεί, σε συνθηκολόγηση και αποχώρηση.
Στη Κέρκυρα με τα ισχυρά τείχη οι Γάλλοι αντιστάθηκαν περισσότερο και όπως έγραψε ο Έλληνας Κεφαλονίτης πλοίαρχος Γεώργιος Μεταξάς στα Απομνημονεύματά του, κατά την πολιορκία: «οι Ρώσοι έδειξαν ότι η πολεμική τόλμη μπορεί να συνοδεύει και την ανθρωπιά».
Στις 19 Φεβρουαρίου του 1799 οι Γάλλοι παραδόθηκαν και οι Ρώσοι ναύτες που έμπαιναν στο λιμάνι της Κέρκυρας χαιρετούσαν τους Κερκυραίους λέγοντας:
«Γεια σας Ορθόδοξοι αδελφοί μας !». Στις 27 Μαρτίου 1799, με παρότρυνση του Ναυάρχου Ουσακώφ, έγινε περιφορά του λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνα. Οι Ρώσοι ναύτες είχαν παραταχθεί στις δύο πλευρές του δρόμου, όπου περνούσε η πομπή, και τη λάρνακα του Αγίου κρατούσαν οι άρχοντες του νησιού και ο ίδιος ο Ναύαρχος Ουσακώφ.
Πριν φύγει από την Κέρκυρα ο Ουσακώφ φρόντισε να εδραιωθεί η ειρήνη και η ασφάλεια στα Επτάνησα, να συνταχθεί το σχέδιο του νέου συντάγματος και να μπουν τα θεμέλια του επί τέλους πρώτου ελεύθερου ελληνικού κράτους, δηλαδή της «Πολιτείας των Επτά Ηνωμένων Νήσων».
Φρόντισε δε και για την ανασύσταση της ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής και την εκλογή, μετά από αιώνες ενετοκρατίας, του πρώτου ορθόδοξου Αρχιεπισκόπου Κερκύρας.
Η Γερουσία της Κέρκυρας αποχαιρετώντας τον Ουσακώφ του προσέφερε ως δώρο ένα χρυσό σπαθί με την επιγραφή «Από το νησί της Κέρκυρας στο Ναύαρχο Ουσακώφ» και από την Ιθάκη του απένειμαν χρυσό μεταλλείο με την επιγραφή «Στον Θεόδωρο Ουσακώφ, απελευθερωτή της Ιθάκης».
Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία ο Θεόδωρος Ουσακώφ παραιτήθηκε από την υπηρεσία του στο στόλο και εγκαταστάθηκε στο χωριό Αλεξέγιεφκα, κοντά στο Μοναστήρι Sanaxarsky, όπου ασκήτευε ο θείος του Θεόδωρος.
Κατά τον πόλεμο του 1812 με τον Ναπολέοντα άρρωστος πια, δεν μπορούσε να συμμετάσχει στον επικό αυτό αγώνα των Ρώσων, προσέφερε όμως πολλά χρήματα για να κτισθεί ένα στρατιωτικό νοσοκομείο, στην πόλη Ταμπώφ, για να ανακουφίσει τα θύματα του πολέμου. Εκοιμήθη στις 2 Οκτωβρίου του 1817 και ενταφιάστηκε στο μοναστήρι Sanaxarsky, δίπλα στον τάφο του θείου του Θεοδώρου,επίσης αξιωματικού και ιδρυτή της Μονής αποδεικνύοντας πως η φιλοπατρία και η γενναιότητα και ανδρεία άριστα συνδυάζεται με το θρησκευτικό συναίσθημα του κάθε πολίτη.
Το 1930 η Μονή Sanaxarsky κλείστηκε από το σοβιετικό κομμουνιστικό κράτος και ο τάφος του ναυάρχου παραμελήθηκε.
Όταν όμως το 1941-45 χρειάστηκε να επιστρατεύσει κάθε τρόπο για να ξυπνήσει τη ρωσική ευσέβεια και φιλοπατρία και να καλέσει όλους τους Ρώσους σε αγώνα μέχρις εσχάτων κατά των Γερμανικών στρατευμάτων ο Θεόδωρος Ουσακώφ επιστρατεύτηκε, έκαναν μάλιστα και παράσημο με το όνομα του μεγάλου Ναυάρχου «Ουσακώφ», το οποίο και αποτέλεσε το ανώτατο παράσημο για τους Ρώσους ναυτικούς. Η Ρωσική Εκκλησία, με την ανακήρυξη του μεγάλου αυτού φιλάνθρωπου και ευσεβούς χριστιανού ως αγίου εξέφρασε τα αισθήματα του Ρωσικού λαού, αλλά και πρόβαλε το πρόσωπό του ως παράδειγμα προς μίμηση, προσέφερε δηλαδή στους Δοκίμους και στους νέους Αξιωματικούς των ορθόδοξων χριστιανικών λαών τη διαβεβαίωση ότι μπορούν άριστα να συνδυάσουν τη καριέρα του χριστιανού αξιωματικού του πολεμικού ναυτικού και την αγάπη προς την πατρίδα με την ευσέβεια, τη φιλανθρωπία και τέλος την αγιότητα.
πηγή Από Χάρη Καρολίδη
