Καθηγητοῦ Ἀντωνίου Μάρκου
Τό κείμενο αὐτό ἀποτελεῖ συνέχεια τοῦ προηγουμένως δημοσιευομένου κειμένου, «Ἅγια Λείψανα - Ἱστορική καί Θεολογική προσέγγιση» καί ἡ μελέτη του προϋποθέτει τήν μελέτη τοῦ προηγουμένου.ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Προλεγόμενα
Βιβλιογραφία
Συγκεντρώσεις Ἁγίων Λειψάνων
Συγκεντρώσεις Κειμηλίων καί Ἁγίων Λειψάνων στήν Ὀρθόδοξη Ἀνατολή.
Συγκεντρώσεις Ἁγίων Λειψάνων στήν Ἑλλάδα.
Συγκεντρώσεις Κειμηλίων καί Ἁγίων Λειψάνων στή Ρωμαιοκαθολική καί Προτεσταντική Δύση.
Προλεγόμενα...
Ὁ Ὁδηγός τοῦ Προσκυνητή καταρτίσθηκε βάσει τῶν σχετικῶν πληροφοριῶν πού ἀναφέρονται:
Στίς Ἰστοσελίδες διαφόρων Ἐκκλησιαστικῶν Δικαιοδοσιῶν, καθώς καί Μονῶν, Ναῶν, κ.λ.π. ἐκκλησιαστικῶν καθιδρυμάτων.
Σέ ἀπαντητικές ἐπιστολές πρός τό ἡμέτερο Κέντρο Ἁγιολογικῶν Μελετῶν.
Σέ ἕνα ἐξαιρετικά μεγάλο ἀριθμό ἐντύπων (Ἐκκλησιαστικῶν Ὁδοιπορικῶν, Προσυνηματικῶν Ὁδηγῶν, Ἀκολουθιῶν, Περιοδικῶν καί Φυλλαδίων).
Ἐξυπακούεται, ὅτι δέν εἶναι δυνατός ὁ ἔλεγχος τῆς ἀκριβείας τῶν πληροφοριῶν αὐτῶν καί κυρίως τῆς γνησιότητος ἤ μή τῶν ἀναφερομένων ἐκεῖ Λειψάνων.
Στόν Ὁδηγό δέν ἀναφέρονται ὅλα τά σημεῖα πού ὑπάρχουν Λείψανα τοῦ ἰδίου Ἁγίου, ἀλλά ἐνδεικτικῶς κάποια ἀπό αὐτά (ἄλλως τό μέγεθος τοῦ κειμένου θά ἦταν ὑπερβολικά μεγάλο), διότι σκοπός τοῦ Ὁδηγοῦ εἶναι ἡ καταχώρηση πληροφοριῶν σχετικά μέ τό "ποιῶν Ἁγίων διασώθηκαν Λείψανα καί πού" καί ὄχι μέ τό "τί σώζεται σέ διάφορες Μονές, ναούς ἤ προσκυνήματα".
Οἱ Ναοί, Μονές καί Προσκυνήματα τοῦ ἐξωτερικοῦ, ὅπου ὑπάρχουν ἅγια Λείψανα καί ὑπάγονται στή Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία, σημειώνονται μέ τήν ἔνδειξη ΡΚ.
Καταβλήθηκε προσπάθεια γιά ὅλους τούς Ἁγίους νά ἀναφέρεται τό ἔτος μαρτυρίου ἤ κοιμήσεως ἤ ὁ αἰῶνας ἀκμῆς, καθώς καί ἡ ἡμερομηνία μνήμης, ἄν ὑπάρχει.
Ἀκόμη, κάποια ὀνόματα Δυτικῶν Ὀρθοδόξων Ἁγίων, ἀγνώστων στό ἑλληνόφωνο κοινό, κρίθηκε σκόπιμο νά παρατεθοῦν καί κατά τήν Λατινική τους γραφή.
Σέ κάποιες περιπτώσεις κρίθηκε σκόπιμη ἡ παράθεση πληροφοριῶν, σχετικῶν μέ Λείψανα ἤ Ἁγίους. Οἱ πληροφορίες αὐτές ἕπονται τῆς ἀρχικῆς ἀναφορᾶς καί σημειώνονται μέ διαφορετική γραμματοσειρά.
Στή συνέχεια καταχωροῦνται οἱ πλέον σημαντικές τῶν βιβλιογραφικῶν πηγῶν. Ἀπό τά Ὁδοιπορικά Μονῶν μνημονεύονται μόνον ἐκείνων στίς ὁποίες παρατηρεῖται συγκέντρωσις ἁγίων Λειψάνων. Δέν μνημονεύονται ἔργα πού ἀναφέρονται σέ μεμονωμένα Λείψανα Ἁγίων, πλήν τῶν ἀδιαφθόρων, διότι ἄλλως ἡ βιβλιογραφία θά ἦταν ὑπερβολικά μεγάλη.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ ἐπ. Φαναρίου, Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ ἐπ. Φαναρίου – Χρύσας Μαλτέζου -Ἐνρῖκο Μορίνι, Ἱερά Λείψανα τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς στή Βενετία, 2005.
Ἅγιοι τῆς Ρωσίας. Ἔκδοσις ΤΗΝΟΣ, 1973.
Ἅγιοι τῆς Γεωργίας. Ἔκδοσις Μονῆς Παρακλήτου.
Ἁγιασμένες μορφές τῆς Ρουμανικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ἔκδοσις ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ.
Ἅγιος Ἰωάννης Μαξίμοβιτς, Ἐπίσκοπος Σαγγάης καί Σάν Φρανσκίσκο. Ἔκδοσις Ἱ. Μ. ἁγ. Νεκταρίου Φωκίδος, 2006.
ΑΕΡΑΚΗ Δανιήλ Ἀρχιμ., Κανών Παρακλητικός εἰς τόν Βασιλέα ἅγ. Ἰωάννην τόν Βατάτζην, 2004.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ἀρχιμ. Ἐσφιγμενίτου, Ἱερά Μονή Ἐσφιγμένου – Περιγραφή καί συνοπτική Ἱστορία αὐτῆς, 1973.
Ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Παταπίου τοῦ Θαυματουργοῦ - Μετά συντόμου Βίου καί μερικῆς διηγήσεως θαυμάτων. Ἔκδοσις ὁμωνύμου Μονῆς Λουτρακίου Κορινθίας, 1991.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Μοναχοῦ Λαυριώτου, Ὁδηγός τοῦ Ἁγίου Ὄρους, 1957.
ΑΝΘΙΜΟΥ Ἱερομ. Ἁγιαννανίτου, Ἁγία Ἄννα – Τό Βῆμα τοῦ Ἁγίου Ὄρους, 1986.
ΑΝΤΙΠΑ Ἀρχιμ., Βίος καί Ἀκολουθία τῶν ἐν Πάτμῳ διαλαμψάντων Ἁγίων, 2006.
ATTWATER D., A Catholic Dictionary, 1958.
ΑΝΤΩΝΑΚΑΤΟΥ Ντ. – ΜΑΥΡΟΥ Τ., Ἑλληνικά Μοναστήρια, 1979.
ΑΝΤΩΝΙΟΥ Ἱερομ., Βίοι Ἀθωνιτῶν τοῦ ΙΘ’ αἰ. τ. 1ος (1995), τ. 2ος (1995).
ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ Χαρ. Ἀρχιμ., Ὁ Μοναχισμός καί τά Ρωσικά Μοναστήρια, 1980.
ΒΑΣΤΑΚΗ Κωνσταντίνου, Πρωτοπρεσβυτέρου, Εὐρυτανικόν Λειμωνάριον, 1978.
Τοῦ ἰδίου, Εὐρυτανικόν Ἁγιολόγιον, 2006.
ΒΙΔΑΛΗ Νικηφόρου Ἱερέως, Τ’ ἀδέλφια μας οἱ Ἅγιοι, 1990.
ΓΑΒΡΙΗΛ Διονυσιάτου Ἀρχιμ., Ἡ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱ. Μονή τοῦ ἁγ. Διονυσίου, 1959.
ΓΑΛΑΝΟΥ Μιχ., Οἱ Βίοι τῶν Ἁγίων, τ. 1- 12, 1907 – 1910.
ΓΕΔΕΩΝ Μανουήλ, Βυζαντινόν Ἑορτολόγιον, 1899.
ΓΕΡΑΖΟΥΝΗ Χρ., Νέον Χιακόν Λειμωνάριον…, 1968.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ Μοναχοῦ, Μικραγιαννανίτου, Ἀκολουθία καί Βίος τοῦ Ὁσιομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Νεαπολίτου.Ἔκδοσις Ἱ. Ν. ἁγ. Εὐσταθίου Νεαπόλεως Ν. Ἰωνίας, 1970.
ΓΕΩΡΓΙΟΥ Χρυσ. Ἀρχιμ., Οἱ Ἅγιοι τῆς Θεσσαλονίκης. Χαριστήριον τῶ Παν. Μητροπ. Θεσσαλονίκης κ. Παντελεήμονι Β’, 1994, σελ. 899 – 995.
ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ Καλλιοπίου Ἀρχιμ., Ὁδηγός τῶν Ἱερῶν Μονῶν καί Ἡσυχαστηρίων τῆς Ἐκκλησίας τῶν Γ.Ο.Χ. Ἑλλάδος, 1976.
ΓΚΑΜΙΛΗ Γαλακτίωνος ἐπ. Περιστερίου. Εἰκονογραφημένον Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Κείμενα Ἀντ. Μάρκου. 2002.
Τοῦ ἰδίου, The Illustrated Synaxarion of the Orthodox Church. Κείμενα Ἀντ. Μάρκου. 2004.
ΓΚΕΛΗ Κωνσταντίνου, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ὁ ἅγ. Γεράσιμος Κεφαλληνίας, 1986.
ΓΚΟΛΙΑ Διονυσίου Ἱεροδιακόνου, Οἱ τοπικοί Ἅγιοι τῆς Πιερίας, 2006.
ΓΛΑΒΙΝΑ Ἀποστ., Οἱ Νεομάρτυρες τῆς Τουρκοκρατίας, 1997.
ΓΟΝΗ Δημ. – ΠΑΤΑΠΙΟΥ μ. Καυσοκαλυβίτου, Ἡ ὁσ. Φιλοθέη τοῦ Ἄρτζες, 2004.
ΓΡΗΓΕΝΤΙΟΥ Μοναχοῦ Ἁγιαννανίτου, Ἱερά Σκήτη Ἁγίας Ἄννης, 1967.
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ Μοναχοῦ, Γρηγοριάτου, Ὁδοιπορικό τῆς Ὀρθοδόξου Ρουμανικῆς Ἐκκλησίας.
Τοῦ ἰδίου, 30 Βίοι Ρουμάνων Ἁγίων, 1992.
ΔΑΡΔΑ Ἀναστ., Τά Μοναστήρια τῆς Ἱ. Μητροπ. Σισανίου καί Σιατίστης, 1993.
ΔΕΣΠΟΤΗ Κων., Οἱ Ἅγιοι τῆς Ἠπείρου, 1986.
DIACONESCU M., Romania – Orthodox Churches and Monasteries, 2000.
Διονυσιατικόν Ἁγιολόγιον, 2004.
Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (ἐτήσια ἔκδοσις).
ΔΟΥΚΑΚΗ Κων., Μέγας Συναξαριστής Πάντων τῶν Ἁγίων, τ. 1 – 12, 1889 – 1896.
ΔΡΟΣΟΥ Νεκταρίου, Ἀρχιμανδρίτου, Ἁγιορεῖται Ὁσιομάρτυρες Ἱ. Μητροπ. Λαρίσης, 1999.
Τοῦ ἰδίου, Σύναξις Ἁγιωτῶν Ἁγίων, 2004.
ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ Ἀρχιμ., Αἰτωλοακαρνάνες Ἅγιοι, 1988.
ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ Χρ., Ἁγία Λαύρα, Ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, 961 – 1961.
Εὐρυτανικόν Λειμωνάριον. Ἔκδοσις Συνδέσμου Μεγαλοχωριτῶν «Ἡ ἁγ. Παρασκευή», 1978.
ΕΥΔΟΚΙΜΟΥ Προηγουμένου Ξηροποταμηνοῦ, Ἡ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει τοῦ Ἄθω Ἱερά…Μονή τοῦ Ξηροποτάμου, 1971.
ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΟΥ Σοφρωνίου, Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, 1995.
Ἡ Παναγία τοῦ Μικροκάστρου καί τά ἄλλα μοναστήρια τοῦ ν. Κοζάνης, 2002.
ΘΕΜΕΛΗ Χρυσοστόμου Μητροπ. Μεσσηνίας, Εὐβοϊκή Ἁγιολογία, 1982.
ΘΕΟΤΕΚΝΗΣ μ., Μετέωρα - Ἱστορία, Τέχνη, Μοναχική παρουσία, 1980.
ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ Ἀνδρέου Μοναχοῦ, Ἅγιον Ὄρος, 1977.
Τοῦ ἰδίου, Γεροντικό τοῦ Ἁγίου Ὄρους, 1980.
ΘΕΟΦΙΛΟΥ Προηγουμένου Βατοπεδινοῦ, Χρονικόν περί τῆς Ἱερᾶς καί Σεβασμίας Μεγίστης Μονῆς Βατοπεδίου Ἁγίου Ὄρους. Μακεδονικά 12/1972, σελ. 71 – 122.
Ἱερά Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου – Παράδοση, Ἱστορία, Τέχνη. Τ. 1 καί 2, 1996.
Ἱερά Μονή Σταυρονικήτα, 1998.
Ἱεραί Ἀκολουθίαι τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Διονυσίου Ἀρχιεπισκόπου Αἰγίνης τοῦ Θαυματουργοῦ τοῦ ἐκ Ζακύνθου. Ἔκδοσις Ἱ. Μ. Στροφάδων καί ἁγ. Διονυσίου, 1993.
ΙΩΣΗΦ ἐπ. Ἀριανζοῦ τοῦ Σητειώτου, Βίος καί Ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου Ἰωσήφ τοῦ Ἡγιασμένου, τοῦ ἐπωνομαζομένου Σαμάκου, τοῦ Κρητός, 1999.
ΚΑΒΑΡΝΟΥ Κων/νου, Τό Ἅγιον Ὄρος, 2000.
ΚΑΔΑ Σωτηρίου, Τό Ἅγιον Ὄρος – Τά Μοναστήρια καί οἱ θησαυροί τους, 1989.
Τοῦ ἰδίου, Ἡ Ἱερά Μονή ἁγ. Διονυσίου – Προσκυνηματικός Ὁδηγός… 2002.
ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ Μοναχοῦ Ἁγιορείτου, Ἁγιορειτικόν Λειμωνάριον, 1980.
ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟΥ Προηγ. Λαυριώτου, Προσκυνητάριον τῆς ἐν Ἄθῳ Ἱ. Μ. Μεγ. Λαύρας τοῦ ὁσ. Ἀθανασίου, 1972.
Τοῦ ἰδίου, Ἱστορικόν Προσκυνητάριον Ἱ. Μ. Μεγ. Λαύρας, 1976.
ΚΑΠΠΑΗ Χ. Δημ., Τά Μοναστήρια τῆς Κύπρου, 1994.
ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ Παντ., Μητροπ. Κορίνθου, Ἁγιολόγιον Κορινθιακόν, 1977.
ΚΑΡΤΣΩΝΑ Χρυσ., Ἱερομονάχου, Ἡ Ἱερά Σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης, 2000.
Κέντρου Νεότητος Θηβῶν, Ταξιδεύοντας στή χώρα τοῦ Δνείπερου – Οὐκρανία, Κριμαῖα, 2002.
Τοῦ ἰδίου, Ρωσία – Φινλανδία, 2004.
Κεφαλληνίας Ἱερᾶς Μητροπόλεως, Σύντομος Προσκυνηματικός Ὁδηγός, 1997.
KERRIGAN Michael, Who lies where: A guide to famous graves.
ΚΟΚΚΙΝΗ Σπ., Τά Μοναστήρια τῆς Ἑλλάδος - Ὁδηγός, Θησαυροί, Βιβλιογραφία, 1976.
ΚΟΚΚΙΝΟΦΤΑ Κων. - ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ Ἰω., Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου Ἐγκόλπιον, 1995.
ΚΟΚΟΤΑ Χρ. Ἀνδρ., Τά Ἱερά μας Προσκυνήματα - Ἱεραί Μοναί, Ἅγια Λείψανα, Θαυματουργοί Εἰκόνες, 1976.
ΚΟΚΟΡΗ Ἀθ. Δημ., Ὀρθόδοξα Ἑλληνικά Μοναστήρια – Προσκυνηματικός Ὁδηγός, 1994.
ΚΟΜΜΟΔΑΤΟΥ Χριστοφόρου ἐπ. Τεκμησοῦ, Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων, 1985.
ΚΟΜΝΗΝΟΥ Ἰω., Προσκυνητάριον τοῦ Ἁγίου Ὄρους τοῦ Ἄθωνος, 1984.
ΚΟΥΡΙΛΑ Εὐλογίου, Ἱστορία τοῦ Ἀσκητισμοῦ - Ἀθωνῖται, τ. 1ος, 1929.
ΚΟΥΤΣΙΑΥΤΗ Ἐμμ., Ἱερός Ναός Κοιμ. Θεοτόκου καί Ἐπίσκοποι Μητροπόλεως Καστορίας – 150 χρόνια (1850 – 2006).
CRUZ Joan Caroll, The Incorruptibles, 1977.
Τῆς ἰδίας, Relics, 1984.
ΚΤΕΝΑ Χριστ., Ἀρχιμ., Ἅπαντα τά ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερά Καθιδρύματα, 1935.
ΚΩΤΗ Γ. Κ., Οἱ Ἅγιοι τῆς Δωδεκανήσου, 2001.
ΛΑΔΙΑ Ἑλένης, Ἐξ Αἰγύπτου - Ἅγιοι τῶν Κοπτῶν.
ΛΕΚΚΟΥ Εὐαγγέλου, Τά Ἑλληνικά Μοναστήρια. τ. 1ος (1995), τ. 2ος (1996).
Τοῦ ἰδίου, Τά Μοναστήρια τῆς Σάμου, 1996.
ΜΑΪΔΩΝΗ Χρυσ. Ἀρχιμ., Οἱ Ἅγιοί μας – Τοπικοί Ἅγιοι τῆς Μητροπόλεως Ἱερισσοῦ.
ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ’ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου, Κύπρος, ἡ Ἁγία Νῆσος, 1968.
ΜΑΚΑΡΙΟΥ Σιμωνοπετρίτου, Ἱερομονάχου, Νέος Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας (ἔκδοσις σέ ἐξέλιξη).
ΜΑΞΙΜΟΥ Ἱερομ. Καυσοκαλυβίτου, Καυσοκαλύβια – Εἰκονογραφημένος Ὁδηγός, 1995.
Τοῦ ἰδίου, Ἀσκητικές μορφές καί διηγήσεις ἀπό τόν Ἄθω, 2001.
ΜΑΡΤΙΝΟΥ Ἀθ., Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαίδεια, τ. 1 – 12, 1962 – 1968.
ΜΑΤΘΑΙΟΥ Βίκτωρος, Μοναχοῦ, Ὁ Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τ. 1 – 14, 1973 – 1987.
MOSS Vladimir, The Saints of the Anglo – Saxon England. τ. 1ος (1992), τ. 2ος (1993), τ. 3ος (1997).
Τοῦ ἰδίου, Saints of Englands Goleden Age, 1997.
Τοῦ ἰδίου, The Russian Golgotha, τ. 1ος, 2006.
ΜΟΤΣΙΟΥ Χ. Χρ., Οἱ Ἅγιοι τῶν Μετεώρων, 2000.
ΜΠΟΤΣΗ Πέτρου, Ἡ Θηβαϊδα τοῦ Βορρᾶ, 1981 (μετάφρασις - ἔκδοσις).
Τοῦ ἰδίου, Πατερικόν τῆς Ὄπτινα, 2002.
Τοῦ ἰδίου, Τό Ἅγιον Ὄρος τοῦ Βορρᾶ - Πατερικόν τοῦ Βαλαάμ, 2007.
ΜΠΟΥΣΙΑ Χαραλάμπους, Δέλτος θαυμάτων τοῦ Ὁσίου καί Θεοφόρου Πατρός ἡμῶν Παταπίου τοῦ Θαυματουργοῦ, 2000.
ΜΩΡΑΪΤΙΔΟΥ Ἀλεξ., Ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Ρίλας. Ἔκδοσις Μονῆς Κεχροβουνίου Τήνου, 1979.
ΜΩΫΣΕΩΣ Μοναχοῦ, Ἁγιορείτου, Προσκυνητάριον τῆς Ἱ. Μονῆς τοῦ ἁγ. Παύλου, 1997.
Τοῦ ἰδίου, Οἱ Ἅγιοι τοῦ Ἁγίου Ὄρους, 2008.
ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ Ἱερομ. Λαυριώτου, Μεγίστη Λαύρα, 1998.
ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ τοῦ Ἁγιορείτου, Ἁγίου, Συναξαριστής τῶν 12 μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ, τ. 1 - 6, 1989.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ Μητροπ. Φθιώτιδος, Ἱστορικά Ἐκκλησιαστικά Μνημεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φθιώτιδος, 2003.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Γ. Α., Σαράντα Ἅγιοι τῆς Ἠπείρου, 1955.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Φ., Ἁγιολόγιον Πάντων τῶν ἐν Ἠπείρῳ Ἁγίων, 1991.
Ὁ ἅγ. Θεωνᾶς Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης – Βίος, Πολιτεία καί Ἀκολουθία αὐτοῦ. Ἔκδοσις Ἀρχιμ. Παρθενίου Κάρδαρη, 1947.
Ὁ ἅγ. Ἰωσήφ ὁ ἐκ Κρήτης – Βίος, Πολιτεία καί Ἀκολουθία αὐτοῦ. Ἔκδοσις Ἀρχιμ. Παρθενίου Κάρδαρη, 1947.
Ὅσιος Νεκτάριος, ὁ τελευταῖος μεγάλος Στάρετς τῆς Ὄπτινα. Ἔκδοσις Ἱ. Μ. ὁσ. Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου, 2003.
Ὅσιος Θεοδόσιος τοῦ Κιέβου. Ἔκδοσις Μονῆς Παρακλήτου.
ΠΑΛΙΟΥΡΑ Ἀθανασίου, Ἱερά Μονή Σινᾶ, 1985.
Τοῦ ἰδίου, Τό Μοναστήρι τῆς Παναγίας στόν Προυσό, 1997.
ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α., Μητρῶον Ἁγιωνυμίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, 2004.
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Κ., Τά Κυπριακά Μοναστήρια, 2007.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Σ. Σ., Ὁδοιπορικό Ἀρμενίας, 1998.
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Συμεών, Ἱ. Μ. Παντοκράτορος – Προσκυνηματικός Ὁδηγός, 2005.
Πατερικόν τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων. Ἔκδοσις Μονῆς Παρακλήτου.
ΠΙΠΕΡΑΚΗ Γ. Ε., Πανάγιον, ἤτοι κατάλογος τῶν ὅπου γῆς ἑορταζομένων Ὀρθοδόξων Ἁγίων, 2006.
ΠΟΜΠΕΝΤΙΜΣΚΑ Σβιτλάνα, Ἱερά Βασιλική καί Σταυροπηγιακή Μονή Κύκκου, 2006.
ΠΟΠΟΒΙΤΣ Ἰουστίνου, Ἀρχιμ., Βίοι Ἁγίων, τ. 1 – 12, 1972 – 1977 (στή Σερβική).
ΠΡΟΒΑΤΑΚΗ Θεοχάρη, Μετέωρα - Ἱστορία τῶν Μονῶν τῶν Μετεώρων, 1982.
Τοῦ ἰδίου, Μετέωρα - Ἱστορία τῶν Μονῶν καί τοῦ Μοναχισμοῦ, 1988.
ΣΑΒΒΑ ἐπ. Edmonton, Blessed John – The Chronicle of the veneration of Archbishop John Maximovich, 1979.
ΣΙΓΑΛΑ Σεργίου Μητροπ. Γρεβενῶν, Οἱ τρεῖς Ἅγιοι τῶν Γρεβενῶν.
ΣΜΥΡΝΑΚΗ Γερασίμου, Ἱερομ., Τό Ἅγιον Ὄρος, 1986.
ΣΟΦΙΑΝΟΥ Ζ. Δημ., Μετέωρα - Ὁδοιπορικό.
ΣΠΑΝΟΥ Φ. Ἀποστ., Ἱερά Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή Λειμῶνος, 2002.
ΣΤΑΜΑΤΗ Μ. Κ., Οἱ Ἅγιοι τῆς Αἴγινας, 1990.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗ Ἐμμ., Πρεσβυτέρου, Συναξάριον Πάντων τῶν Ἁγίων τῶν ἐν Κρήτῃ διαλαμψάντων, 2004.
ΣΥΛΛΙΓΡΑΔΑΚΗ Τίτου, Μητροπ. Ρεθύμνης, Κρῆτες Ἅγιοι, 1983.
Τοῦ ἰδίου, Κρητικόν Λειμωνάριον, 1984.
ΣΩΤΗΡΙΟΥ Γεωργίου, Λεσβιακή Ἁγιολογία, 1958.
Τοῦ ἰδίου, Οἱ Ἅγιοι τῆς Λέσβου, 1990.
ΣΟΦΡΩΝΙΟΥ μ. Ἁγιοπαυλίτου, Θησαυροί τοῦ Ἁγίου Ὄρους, 1959.
St. Herman of Alaska Brotherhood Calendar (ἐτήσια ἔκδοσις).
St. Hilarion Calendar. Ἐτήσια ἔκδοσις Ἱ. Μ. ἁγ. Ἰλαρίωνος Austin,Texas.
Θεσσαλονίκης Ἱ. Μητροπόλεως (ἔκδοσις), Τό Ἁγιολόγιον τῆς Θεσσαλονίκης, τ. 1 καί 2, 1996 – 1997.
ΤΖΑΦΕΡΗ Βασ., Ἅγιοι Τόποι, 1992.
ΤΡΟΥΛΗ Μιχ., Ἱερά Μητρ. Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου - Ἱστορία, Μνημεῖα, Θησαυροί, 2000.
TΣΙΑΚΟΥ Τ. – ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ Σ., Τά Μοναστήρια τῆς Ἀττικῆς, 1995.
ΤΣΟΛΑΚΙΔΗ Χρ., Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδοξίας, 2001.
“The Book of the Saints – A Dictionary of Servants of God canonized by the Catholic Church, extracted from the Roman and other Martyrologies”, by the Benedictine Monks of St. Augustine’s Abbey, Ramsgate, London, 1948.
ΦΟΥΝΤΟΥΛΗ Ἰω., Ἡ τιμή τῶν Λειψάνων καί τῶν τάφων τῶν Ἁγίων τῶν Λεσβίων Ἁγίων, 2001.
ΧΡΗΣΤΟΥ Παν., Τό Ἅγιον Ὄρος - Ἀθωνική Πολιτεία - Ἱστορία, Τέχνη, Ζωή. 1987.
ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ Χρυσ. Ἀρχιμ., Φωκικό Ἁγιολόγιο, 1997.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΑΓΙΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ
Συγκεντρώσεις Κειμηλίων καί Ἁγίων Λειψάνων στήν Ὀρθόδοξη ἈνατολήΣήμερα, κύριοι τόποι συγκεντρώσεως ἁγίων Λειψάνων εἶναι κυρίως οἱ ἱστορικές Μονές τῆς Ὀρθοδοξίας. Πανορθοδόξως τήν πρώτη θέση κατέχει τό Ἁγιώνυμο Ὄρος τοῦ Ἄθω καί ἕπονται τά Ἱερά Προσκυνήματα τῶν Ἁγίων Τόπων καί ἡ παλαίφατη Μονή Σινᾶ, οἱ τρεῖς Λαύρες τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας (τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, τῆς Ἁγίας Τριάδος - ἁγ. Σεργίου Μόσχας καί τοῦ ἁγ. Ἀλεξάνδρου Νέβσκι Ἁγίας Πετρουπόλεως), ἡ Μονή τῆς Ρίλας στή Βουλγαρία, οἱ Μονές Νεάμτς καί Κούρτεα τοῦ Ἄρτζες στή Ρουμανία, ὁ Πατριαρχικός Ναός τοῦ ἁγ. Γεωργίου στό Φανάρι, οἱ Μονές Κύκκου (πλέον τῶν 150 λειψάνων Ἁγίων), Σταυροβουνίου καί ἁγ. Ἡρακλειδίου στήν Κύπρο καί ἡ Μονή τῆς Ντέτσανης Κοσσυφοπεδίου.
Στήν Ἑλλάδα συγκεντρώσεις Ἁγίων Λειψάνων παρατηροῦνται στίς Μονές τῶν Μετεώρων, τήν Μονή ἁγ. Ἰωάννου Θεολόγου Πάτμου, τίς Μονές Ἁγίας Λαύρας καί Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων, τήν Μονή Προυσοῦ, κ.ἀ.
"Στό Ἅγιον Ὄρος σήμερα - γράφει ὁ Πρωτοδίκης Τρικάλων Γ. Πουλάκης - στίς Μονές, στά Κελλιά καί στίς Σκῆτες του, ὑπάρχει ἡ μεγαλύτερη συλλογή τιμίων Λειψάνων στόν κόσμο, πού ἀποτελοῦν ἕναν ἀπό τούς τιμαλφέστερους θησαυρούς του... (Ἀκόμη) ὑπάρχουν σπήλαια, κελλιά, τάφοι μέ Λείψανα πολλῶν Ἁγίων, δέν ὑπάρχει ὅμως κανένα ὁλόκληρο, ἀκέραιο καί ἄφθαρτο Λείψανο. Τοῦτο, κατά μία παράδοση, συμβαίνει ἀπό τήν μεγάλη ταπείνωση τῶν Ἁγίων πού δέν ἤθελαν τήν τιμή, οὔτε μετά θάνατον, ἀλλά καί γιά νά μή ὑπερκερασθεῖ ἡ τιμή τῆς Θεοτόκου, πού στό Περιβόλι Της καταντᾶ μοναδική". (Γ. Πουλάκη, αὐτ., σελ. 99· Σ.Σ. Στό Ἅγιο Ὄρος ὑπάρχει μόνο "ἐν δέρματι" τό Λείψανο τοῦ ὁσ. Σάββα τοῦ διά Χριστόν Σαλοῦ - "Εὐδοκίμου" τοῦ Βατοπεδινοῦ).Στό Λειψανοφυλάκιο τῆς Ὀρθοδοξίας Ἅγιο Ὄρος φυλάσσονται μεταξύ ἄλλων (ἐκτός τῶν πολλῶν ἱστορικῶν καί θαυματουργῶν Εἰκόνων καί ἄλλων ἐκκλησιαστικῶν, καλλιτεχικῶν καί πνευματικῶν κειμηλίων):
Τό μεγαλύτερο τμῆμα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (στή Μονή Ξηροποτάμου)·
Ἡ Τιμία Ζώνη τῆς Παναγίας (στή Μονή Βατοπεδίου)·
Τά Δῶρα τῶν Μάγων (στή Μονή ἁγ. Παύλου)·
Ἡ ἀδιάφθορη δεξιά τοῦ Τιμίου Προδρόμου (στή Μονή Διονυσίου)·
Οἱ ἀδιάφθοροι πόδες τῆς ἁγ. Ἄννης (στήν ὁμώνυμη Σκήτη καί στή Μονή Κουτλουμουσίου)·
Τό ἀδιάφθορο σκήνωμα τοῦ ὁσ. Σάββα τοῦ διά Χριστόν Σαλοῦ ("Εὐδοκίμου", στή Μονή Βατοπεδίου).
Σώζονται ἀκόμη οἱ χαριτόβρυτες Κάρες τῶν Ἁγίων: Ἀλυπίου τοῦ Κιονίτου (Μ. Κουτλουμουσίου), Ἀνδρέου ἐπ. Κρήτης (Μ. Βατοπεδίου), ἀπ. Βαρθολομαίου (Μ. Καρακάλου), Μεγ. Βασιλείου (Μ. Μεγ. Λαύρας), Βλασίου ἐπ. Σεβαστείας (Μ. Κωνσταμονίτου), Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου (τμῆμα Κάρας στή Μ. Βατοπεδίου), Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ (Μ. Γρηγορίου), Γρηγορίου τοῦ Φωτιστοῦ (Μ. Μεγ. Λαύρας), Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου (Μ. Δοχειαρίου), Διονυσίου τοῦ ἐν Ὀλύμπῳ (Μ. Δοχειαρίου), Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου (Μ. Ἐσφιγμένου), Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (Σκήτη ἁγ. Ἀνδρέου), Ἰωάννου τοῦ Κουκουζέλη (Μ. Μεγ. Λαύρας), μ. Κηρύκου (Μ. Γρηγορίου), μ. Κυριακῆς (Μ. Διονυσίου), ὁσιομ. Μακαρίου (Σκήτη ἁγ. Ἄννης), μ. Ματρώνης (Μ. Ζωγράφου), μ. Μερκουρίου (τμῆμα Κάρας στή Μ. Μεγ. Λαύρας), Μιχαήλ ἐπ. Συννάδων (Μ. Μεγ. Λαύρας), Μοδέστου ἐπ. Ἱεροσολύμων (Μ. Βατοπεδίου), Νείλου τοῦ Μυροβλύτου (Μ. Μεγ. Λαύρας), μ. Νικήτα τοῦ Γότθου (Μ. Ἰβήρων), Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου (Κελλί Σκουρταίων), Παντελεήμονος τοῦ Ἰαματικοῦ (τμῆμα Κάρας στή Μ. Παντελεήμονος), Παρθενίου ἐπ. Λαμψάνου (Μ. Ἐσφιγμένου), Στεφάνου τοῦ Ἀρχιδιακόνου (τμῆμα Κάρας καί ἡ σιαγόνα στήν Μ. Παντελεήμονος), μ. Τρύφωνος (Μ. Ξενοφῶντος), Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος (Μ. Σιμωνόπετρας) καί μ. Χριστοφόρου (Μ. Καρακάλου).
Ἐπίσης διαφυλάσσονται: Ἡ σιαγόνα τοῦ ἁγ. Χαραλάμπους (στή Μ. Κουτλουμουσίου), ἡ ἀδιάφθορη δεξιά τοῦ ἁγ. Νικηφόρου ΚΠόλεως (στή Μ. Χιλανδαρίου), ἡ δεξιά τῆς μ. Μαρίνης (Μ. Ξενοφῶντος), ἡ ἀδιάφθορη ἀριστερά τῆς ἁγ. Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς (Μ. Σιμωνόπετρας), ἡ δεξιά τοῦ ἁγ. Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ (Μ. ἁγ. Παύλου), μία ὠμοπλάτη τοῦ Μεγ. Κωνσταντίνου (Μ. Κωνσταμονίτου), ἡ δεξιά τοῦ Ἱερομ. Ἐλευθερίου (Μ. Διονυσίου) καί ἡ δεξιά τῆς μ. Βαρβάρας (Μ. Σιμωνόπετρας).
Στούς Ἁγίους Τόπους κυρίαρχη θέση μεταξύ τῶν ἐκεῖ σωζομένων κειμηλίων κατέχει ὁ Τίμιος Σταυρός, φυλασσόμενος στόν Πανίερο Ναό τῆς Ἀναστάσεως. Φυλάσσονται ἀκόμη τό ἀδιάφθορο σκήνωμα τοῦ ἁγ. Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου στήν ὁμώνυμη Λαύρα, Λείψανα τοῦ ὁσ. Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου, τῶν 14.000 Νηπίων, τῶν Ὁσιομαρτύρων τῶν Μονῶν ἁγ. Σάββα καί Χοζεβᾶ, κ. ἄ.
Στή Μονή Σινᾶ ἐκτός ἄλλων φυλάσσονται τμήματα τοῦ ἀδιαφθόρου Λειψάνου τῆς ἁγ. Μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης καί τῶν Ὁσιομαρτύρων τῶν ἐν Σινᾷ, Φαράν καί Ραϊθῷ καί τό ἀδιάφθορο σκήνωμα τοῦ ὁσ. Στεφάνου τοῦ Σιναϊτου.
Στήν Οὐκρανία, ἡ Λαύρα τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου ἀποτελεῖ ἕναν ἱερό τόπο χιλιετούς ἱστορίας, μέ μεγάλη συγκέντρωση Ἁγίων Λειψάνων. Συγκεκριμένα (μεταξύ ἄλλων) σώζονται 118 ἀδιάφθορα Λείψανα καί 61 εὐωδιάζουσες Κάρες ἐπωνύμων καί ἀνωνύμων Ὁσίων Πατέρων τῆς Μονῆς, τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Μιχαήλ πρώτου Μητροπολίτου Κιέβου, τῆς ἁγ. Ἰουλιανῆς τῆς Παρθένου καί τῆς ὁσ. Θεοδώρας τῆς Σύχλας, ἡ ἀδιάφθορη δεξιά τοῦ ἁγ. Δημητρίου Μπασαράμπη καί ἡ Κάρα τοῦ Ἱερομ. Κλήμεντος Πάπα Ρώμης.
Στή Ρωσία, ἡ Λαύρα τῆς Ἁγίας Τριάδος - ἁγ. Σεργίου ἀποτελεῖ τό πνευματικό κέντρο τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδοξίας καί σεμνύνεται μέ τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ἱδρυτοῦ της ὁσ. Σεργίου τοῦ Ραντονέζ, μέ τά Λείψανα τῶν Ὁσίων Πατέρων τῆς Μονῆς Νίκωνος, Διονυσίου καί Ἀντωνίου, τοῦ ὁσ. Μαξμου τοῦ Γραικοῦ, τῶν ἁγίων Φιλαρέτου (Ντροζντώφ, + 1867) καί Ἰννοκεντίου (Βενιαμίνωφ, + 1879) Μητροπολιτῶν Μόσχας, μέ τήν Κάρα τοῦ ἁγ. Ἠσαϊου ἐπ. Ροστώφ, καθώς καί μέ τμήματα τῶν Τιμίου Προδρόμου, Ἀπ. Ἀνδρέου, Μεγαλομ. Γεωργίου, Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου καί Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου.
Στούς λαμπρούς Ναούς τοῦ Κρεμλίνου φυλάσσονται πολλά Λείψανα Ἁγίων τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας. Στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Ἀναλήψεως φυλάσσονται τά Λείψανα τῶν Πρωθιεραρχῶν τῆς Ρωσίας Ἁγίων Κυπριανοῦ, Φωτίου, Πέτρου, Θεογνώστου, Ἰωνᾶ, Φιλίππου, Ἰώβ καί Ἑρμογένους καί στό Ναό τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ τά Λείψανα τῶν Ἁγίων Μιχαήλ Ἡγεμόνος τοῦ Τσερνίκωφ, Θεοδώρου τοῦ Βογιάρου καί τοῦ Ἡγεμόνος τῆς Μόσχας ἁγ. Δημητρίου Ντόνσκοϊ.
Πολλοί ναοί καί μονές τῆς Μόσχας σεμνύνονται μέ ἅγια Λείψανα, ὅπως ὁ Πατριαρχικός Ναός τῶν Ἐπιφανίων (ἀδιάφθορο Λείψανο ἁγ. Ἀλεξίου Μητροπ. Ρωσίας), ἡ Μονή Ντόσνκσοϊ (ἀδιάφθορο Λείψανο ἁγ. Τύχωνος Πατριάρχου Ρωσίας) καί ἡ Μονή τῆς Συλλήψεως τῆς ἁγ. Ἄννης (Λείψανα τῶν ἱδρυτριῶν Ὁσίων Ἰουλιανῆς καί Εὐπραξίας).
Ἡ Λαύρα τοῦ ἁγ. Ἀλεξάνδρου Νέβσκι Ἁγίας Πετρουπόλεως, διαφυλάσσει ἐκτός τῶν Λειψάνων τοῦ ἐθνικοῦ Ἁγίου τῆς Ρωσίας καί Προμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας ἁγ. Ἀλεξάνδρου Νέβσκι Λείψανα ἄλλων 75 Ἁγίων! (μεταξύ αὐτῶν τῶν Εὐαγγελιστῶν Ματθαίου, Λουκᾶ καί Μάρκου καί τοῦ ἁγ. Βλαδιμήρου τοῦ Μεγάλου).
Στή Βουλγαρία, ἡ Μονή τῆς Ρίλλας (κέντρο τῆς εὐσεβείας τοῦ Ὀρθοδόξου Βουλγαρικοῦ λαοῦ), κατέχει τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ κτίτορος τῆς Μονῆς ὁσ. Ἰωάννου καί πλῆθος ἄλλων Λειψάνων διαφόρων Ἁγίων (μόνο στή θαυματουργό Εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Ρίλας ἔχουν ἐνσωματωθεῖ Λείψανα 32 Ἁγίων!), ἐνῶ στό Ναό ἁγ. Κυριακῆς στή Σόφια φυλάσσεται τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ Κράλη τῶν Σέρβων ἁγ. Στεφάνου Μιλούτιν.
Στή Ρουμανία, συγκέντρωση ἁγίων Λειψάνων παρατηρεῖται στίς Μονές Νεάμτς (ἡ Κάρα τοῦ ὁσ. Συμεών τοῦ Θαυμαστορείτου, ὅλα τά Λείψανα τοῦ ὁσ. Παϊσίου Βελιτσκόφσκι, κ.ἄ.), Κούρτεα τοῦ Ἄρτζες (ἀδιάφθορο Λείψανο τῆς ἁγ. Φιλοθέης, οἱ Κάρες τῶν Μαρτύρων Σεργίου καί Βάκχου, τοῦ ἁγ. Νήφωνος Πατριάρχου ΚΠόλεως, τῆς Μάρτυρος Τατιανῆς, κ.ἄ) καί Πούτνας (ἁγ. Στεφάνου τοῦ Μεγάλου, Ἡγεμόνος τῆς Μολδαβίας, Τριῶν Ἱεραρχῶν, Θεοπρομήτορος Ἄννης, ἁγ. Νεκταρίου Πενταπόλεως, ἁγ. Γενναδίου Πατριάρχου ΚΠόλεως, ὁσ. Δανιήλ τοῦ Ἡσυχαστοῦ, κ. ἄ.). Στόν πνευματικό θησαυρό τῆς Ρουμανικῆς Ὀρθοδοξίας περιλαμβάνονται καί τρία ἀδιάφθορα Λείψανα (τοῦ ἁγ. Δημητρίου Μπασαράμπη στόν Πατριαρχικό Ναό τοῦ Βουκουρεστίου, τῆς ἁγ. Παρασκευῆς τῆς Ἐπιβατινῆς στόν ὁμώνυμο Ναό τοῦ Ἰασίου καί τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Δεκαπολίτου στή Μονή Μπίστριτσας).
Ὁ Πατριαρχικός Ναός τοῦ ἁγ. Γεωργίου στό Φανάρι ΚΠόλεως, διαφυλάσσει τά ἀδιάφθορα Λείψανα τῶν Ἁγίων Σολομονῆς (μητέρας τῶν Ἁγίων Μακαβαίων), Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος καί Θεοφανῶς (συζύγου τοῦ Αὐτοκράτορος Λέοντος ΣΤ' τοῦ Σοφοῦ) καί Λείψανα τῶν ἁγίων Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καί Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου (τά ὁποία ἐπιστράφηκαν ἀπό τό Βατικανό τήν 27/11/2004).
Στήν Κύπρο, στή Βασιλική Μονή Σταυροβουνίου, φυλάσσεται μεγάλο τμῆμα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Στή Μονή Κύκκου (πέραν τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνος τῆς Παναγίας, ἔργο τοῦ Εὐαγγ. Λουκᾶ), φυλάσσονται ἡ Κάρα τοῦ ἁγ. Τριφυλλίου Ἐπισκόπου Λεδρῶν καί ἀποτμήματα τῶν ἁγίων Ἀθανασίου τοῦ Μεγάλου, ἀπ. Βαρνάβα, Ἑλένης Ἰσαποστόλου, Ἡλιοφώτων, Κενδέου, Κόνωνος Μάρτυρος, Μάρκου Εὐαγγελιστοῦ, Μνάσωνος Ἐπισκόπου Ταμάσου, Οὐράρου Μάρτυρος καί Τύχωνος Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος (Λείψανα συνολικά πλέον τῶν 150 Ἁγίων).
Στή Σερβία, στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ Βελιγραδίου, φυλάσσονται τά Λείψανα τῶν Σέρβων Ἁγίων Ἡγεμόνων Οὖρος καί Στεφάνου Στυλιάνοβιτς. Ἡ Μονή τῆς Ντέτσανης Κοσσυφοπεδίου, φιλοξενεῖ τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ Κράλη ἁγ. Στεφάνου Ντετσάνσκι, τό ἐπίσης ἀδιάφθορο χέρι τοῦ μ. Νικήτα τοῦ Γότθου καί Λείψανα τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων. Στή Μονή Στουντένιτσας ἀναπαύεται τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ὁσ. Σίμωνος (Κράλη Οὔρεση) καί τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Συμεών τοῦ Μυροβλύτου (Στεφάνου Α’ Νεμάνια). Στή Μονή Ραβάνιτσας σώζεται τό Λείψανο τοῦ ἁγ. Πρίγκιπος Λαζάρου. Καί στό Πατριαρχεῖο τοῦ Πεκκίου τά Λείψανα τῶν Προκαθημένων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας Ἁγίων Σάββα Β’, Σάββα Γ’, Νικοδήμου, Δανιήλ Β’, Ἐφραίμ καί Μακαρίου.
Στή Γεωργία, στήν παλαιά πρωτεύουσσα Μτσχέτα, στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ζωοποιοῦ Στύλου ("Σβετισχόβελι"), σώζονται ὁ ἄρραφος Χιτῶνας τοῦ Κυρίου, ἡ Μηλωτή τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ καί ἡ μαρμάρινη κολυμβήθρα τῶν πρώτων Γεωργιανῶν Χριστιανῶν Βασιλέων, τῶν Ἁγίων Μιριάν καί Νάνας. Στή Μτσχέτα ἐπίσης σώζεται ἐνταφιασμένο τό ἀδιάφθορο Λείψανο τῆς Ἱσαποστόλου ἁγ. Νίνας καί τά Λείψανα τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἀβίβου Ἐπ. Νερκέσι. Στή Μονή Γελάτης, σώζεται ἡ ὁμώνυμη θαυματουργή Εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἔργο τοῦ Εὐαγγ. Λουκᾶ, πού ἀφιέρωσε ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας στήν τοπική Ἐκκλησία τῆς Ἀτσχβέρης, τήν ὁποία ἵδρυσε. Στή Μονή Ἀναστάσεως Γκαρεντζί φυλάσσονται τά Λείψανα τῶν 6.000 Ὁσιομαρτύρων πού τελειώθηκαν ἀπό τόν Σάχη τῆς Περσίας Ἀμπᾶς Α'. Στόν Κάθεδρικό Ναό ἁγ. Γεωργίου Ἀλαβερντί σώζονται ἡ Κάρα καί ἡ δεξιά τῆς Μεγαλομάρτυρος Κατεβάν, Βασιλίσσης τῆς Γεωργίας. Καί στή σημερινή πρωτεύουσα Τιφλίδα, στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Ἁγίας Σιών, σώζεται ὁ Σταυρός τῆς ἁγ. Νίνας, ἐνῶ στό Ναό Μετέχι φυλάσσονται τά Λείψανα τῆς Βασιλομάρτυρος Σουσανίκης.Συγκεντρώσεις Ἁγίων Λειψάνων στήν ἙλλάδαΣτήν Ἑλλάδα, στή Μοναχική Πολιτεία τῶν Μετεώρων φυλάσσονται ἐκτός ἄλλων Λειψάνων:
Στή Μονή Μεταμορφώσεως - Μεγάλου Μετεώρου οἱ Κάρες τῶν Ὁσίων Ἀθανασίου τοῦ Μετεωρίτου καί Ἰωάσαφ τοῦ Βασιλέως, μέρη Κάρας τοῦ ἁγ. Παντελεήμονος (καί μέρος χειρός), τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος καί τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, μέρος χειρός τῆς Ὁσιομάρτυρος Παρασκευῆς καί τοῦ ἁγ. Γρηγορίου ἐπ. Νεοκαισαρείας, ἀδιάφθορο μέρος τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου καί μία ἀδιάφθορη παλάμη τοῦ Παιδομάρτυρος ἁγ. Κηρύκου.
Στή Μονή ἁγ. Στεφάνου φυλάσσεται τό μεγαλύτερο μέρος τῆς Κάρας τοῦ Ἱερομάρτυρος ἁγ. Χαραλάμπους καί τμήματα Λειψάνων τοῦ Πρωτομάρτυρος Στεφάνου καί τοῦ ὁσ. Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου.
Πραγματικό Λειψανοφυλάκιο τῶν Ἁγίων Μετεώρων ἀποτελεῖ ἡ Μονή Βαρλαάμ, ὅπου σέ 27 Λειψανοθήκες φυλάσσονται τμῆμα τοῦ Τιμίου Ξύλου καί 132 τμήματα ἁγίων Λειψάνων 94 Ἁγίων, ἀπό τά ὁποῖα τά 67 ἀνήκουν σέ ἀνωνύμους Ἁγίους. Εἰδικώτερα φυλάσσονται: Τό ἀριστερό χέρι τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου καί ἄλλα δύο ἀποτμήματα τοῦ λειψάνου του· ἡ ἀδιάφθορη ἀριστερή παλάμη τοῦ κτίτορος ὁσ. Θεοφάνη· ἡ ἀδιάφθορη δεξιά παλάμη τοῦ ἐπίσης κτίτορος ὁσ. Νεκταρίου· τό ἀδιάφθορο δεξί πέλμα τοῦ μαθητοῦ των ὁσ. Βενεδίκτου· οἱ Κάρες τῶν Νεομαρτύρων Νικολάου τοῦ Μετσόβου καί Ἰωάννου τῶν Ἰωαννίνων· μέρος τῆς ἀριστερᾶς τοῦ Μεγαλομ. Προκοπίου· μία ὠμοπλάτη τοῦ Μεγαλομ. Παντελεήμονος καί ἄλλα 3 ἀποτμήματα τοῦ Λειψάνου του· 6 ἀποτμήματα τῆς Ὁσιομάρτυρος Παρασκευῆς, 4 τοῦ Μεγαλομ. Τρύφωνος, 4 τῶν Δισμυρίων Μαρτύρων, 4 τοῦ Ἱερομάρτυρος Χαραλάμπους, 3 τοῦ μ. Μερκουρίου, 2 τῆς Μεγαλομ. Βαρβάρας, 2 τοῦ ἀπ. Βαρθολομαίου, 2 τῆς Ἱσαποστόλου Θέκλας καί ἀπό ἕνα τοῦ Τιμίου Προδρόμου, μ. Νέστορος, μ. Σεργίου, μ. Βάκχου, μ. Μαρίνης, Ἱερομ. Ἐλευθερίου, ἁγ. Γερασίμου, Πρωτομάρτυρος Στεφάνου, Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, μ. Ἰακώβου τοῦ Πέρσου, Ἱερομάρτυρος Κυπριανοῦ, μ. Ἀναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίας, Γρηγορίου ἐπ. Ἀκραγαντίνων, Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Ἀχιλλίου ἐπ. Λαρίσης, Ἱερομάρτυρος Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, Ἁγίων Ἀναργύρων, Νεομάρτυρος Ραφαήλ, Μεθοδίου Πατριάρχου ΚΠόλεως, μ. Ἰσιδώρου καί ἁγ. Νίκωνος. (Πιθανῶς μεταξύ τῶν Λειψάνων τῶν ἀνωνύμων Ἁγίων νά περιλαμβάνονται καί Λείψανα Μετεωριτῶν Ὁσίων, ὁ σεπτός χορός τῶν ὁποίων περιλαμβάνει τούς Ὁσίους: Ἀθανάσιο καί Ἰωάσαφ κτίτορες τοῦ Μεγ. Μετεώρου· Θεοφάνη καί Νεκτάριο κτίτορες τῆς Μονῆς Βαρλαάμ καί τούς ὑποτακτικούς τους Βενέδικτο καί Παχώμιο· Ἀντώνιο καί Φιλόθεο κτίτορες τῆς Μονῆς ἁγ. Στεφάνου· Μάξιμο καί Ἰωάσαφ κτίτορες τῆς Μονῆς Ρουσάνου· Δομέτιο κτίτορα τῆς Μονῆς Ἁγίας Τριάδος· Νικάνωρα καί Διονύσιο κτίτορες τῆς Μονῆς ἁγ. Νικολάου Ἀναπαυσᾶ· Νεῖλο κτίτορα τῆς Μονῆς Ὑπαπαντῆς· καί Δανιήλ καί Νικόδημο).
Στήν Πατριαρχική Μονή ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Πάτμου, ἐκτός ἀπό τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ὁσ. Χριστοδούλου τοῦ Λατρινοῦ, ὑπάρχουν ἀκόμη οἱ Κάρες τῶν ἁγίων ἀπ. Θωμᾶ καί Φιλίππου τοῦ Διακόνου, Λείψανα τοῦ Ὁσιομάρτυρος Παχωμίου τοῦ Ρώσου καί ἄλλων 250 Ἁγίων.
Στήν ἱστορική Μονή Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων φυλάσσονται μεταξύ ἄλλων κειμηλιακῶν θησαυρῶν, οἱ Κάρες τῶν κτιτόρων Ὁσίων Θεοδώρου, Συμεών καί Εὐφροσύνης, ἡ ἀδιάφθορη ἀριστερά τοῦ ἁγ. Χαραλάμπους, οἱ δεξιές παλάμες τῶν ἁγίων Θεοδώρων Τήρωνος καί Στρατηλάτου καί μέρος τοῦ ἁγ. Ἰακώβου τοῦ Πέρσου.
Στήν ἐπίσης ἱστορική Μονή Ἁγίας Λαύρας Καλαβρύτων, φυλάσσονται 165 τεμάχια ἁγίων Λειψάνων, καθώς καί οἱ Κάρες τῶν ἁγίων Ἀλεξίου τοῦ Ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ καί Φιλαρέτου τοῦ Ἐλεήμονος καί μέρος Κάρας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἀρτεμίου.
Στή Μονή Ἀγάθωνος Ὑπάτης φυλάσσονται Λείψανα 50 περίπου Ἁγίων καί στή Μονή Τατάρνας Εὐρυτανίας Λείψανα 25 Ἁγίων, ἐνῶ σημαντικό εἶναι καί τό Λειψανοφυλάκιο τῆς Μονῆς Παναχράντου Ἄνδρου (ὅπου ἐκτός τῶν ἄλλων φυλάσσονται καί οἱ Κάρες τῶν ἁγίων Ἀβερκίου ἐπ. Ἱεραπόλεως καί μ. Ἀειθαλᾶ).
Στή Μονή Προυσοῦ Εὐρυτανίας, ἔχει ὁ πιστός τήν δυνατότητα μεταξύ ἄλλων νά προσκυνήσει τίς Κάρες τῶν ἁγίων Πολυκάρπου ἐπ. Σμύρνης καί Κλήμεντος ἐπ. Ἀγκύρας, καθώς καί τά Λείψανα τοῦ Νεομάρτυρος Ἰωάννη τῆς Κονίτσης.
Ἀπό τίς νέες χρονολογικά μονές, στήν Ἱ. Μ. ἁγ. Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου Καλάμου Ἀττικῆς, φυλάσσονται ἀποτμήματα ἀφθάρτων Λειψάνων 90 Ὁσίων Πατέρων τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, καθώς καί τῶν Ὁσίων Στάρετς τῆς Ὄπτινα.
Πραγματικό Λειψανοφυλάκιο τῆς Ἑλληνικῆς Ὀρθοδοξίας (ἐκτός Μονῶν), ἀποτελεῖ ἡ θεοφρούρητη πόλη τοῦ ἁγ. Δημητρίου, ἡ συμβασιλεύουσσα τῶν Βυζαντινῶν καί συμπρωτεύουσσα τῶν Νεοελλήνων Θεσσαλονίκη. Στήν ἱστορική Βασιλική τοῦ ἁγ. Δημητρίου φυλάσσονται τά Λείψανα τοῦ Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου καί τῆς ἁγ. Ἀνυσίας, καθώς καί ἀπότμημα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί τοῦ Νεομάρτυρος Νικολάου τοῦ Θεσσαλονικέως. Στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Βασιλείου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης. Στό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ τά Λείψανα τοῦ ὁμωνύμου Προμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας καί ἀπότμημα τοῦ ἁγ. Μαυρικίου. Στή Μονή ἁγ. Θεοδώρας τά Λείψανα τῆς ὁμωνύμου Ὁσίας καί τοῦ ὁσ. Δαβίδ τοῦ ἐν Θεσσα-λονίκη. Στό Ναό ἁγ. Κυρίλλου καί Μεθοδίου ἀποτμήματα τῶν Φωτιστῶν τῶν Σλάβων. Στό Ναό ἁγ. Αἰκατερίνης Λείψανα τῆς Μεγαλομάρτυρος καί τῶν ἁγίων Ἐλευθερίου, Προκοπίου, Χαραλάμπους, Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, Θεοδώρου τοῦ Γραπτοῦ καί Μητροδώρας. Στό Ναό Προφήτου Ἡλιοῦ Λείψανα τῶν ἁγίων Ἐλευθερίου, Χαραλάμπους, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Παρασκευῆς, Ἀμβροσίου, Κυριακῆς, Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος καί Παντελεήμονος. Στό Ναό ἁγ. Μαρίνης Λείψανα τῶν ἁγίων Ἑλένης τῆς Σινωπίτιδος, Στεφάνου, Χαραλάμπους, Νίνας καί 40 Μαρτύρων. Στό Ναό Παναγοῦδας Λείψανα τῶν ἁγίων Ἰωακείμ καί Ἄννης, Συμεῶνος καί Γεωργίου. Σέ ἄλλους, τέλος, Ναούς φυλάσσονται Λείψανα τῶν ἁγίων Ξένης, Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ, Εὐσταθίου, Θεοδώρου Τήρωνος, Νεομάρτυρος Γεωργίου τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων, μ. Νέστορος, Εὐθυμίου τοῦ Νέου, Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου καί Μακρίνης.
Ἡ Ἑλληνική Πρωτεύουσσα Ἀθήνα σεμνύνεται μέ τό ἀδιάφθορο Λείψανο τῆς Ὁσιομάρτυρος Φιλοθέης τῆς Ἀθηναίας καί τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου Ε' Πατριάρχου ΚΠόλεως (τά ὁποία φυλάσσονται στόν Μητροπολιτικό Ναό), ἐνῶ σέ Ναούς τῆς Νέας Ἰωνίας ἔχουν διασωθεῖ ἀπό πρόσφυγες τοῦ 1922 τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ Ἱερομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Νεαπολίτου (Ἱ. Ν. ἁγ. Εὐσταθίου, ὅπου καί ἡ Κάρα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου ἐπ. Νύσσης) καί μεγάλο μέρος τῶν Λειψάνων τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἐλευθερίου (Ἱ. Ν. Κοιμ. Θεοτόκου).
Γενικά, οἱ περισσότερες Ἑλληνικές πόλεις εὐλογοῦνται μέ τήν παρουσία ἱερῶν Λειψάνων διαφόρων Ἁγίων: Λ.χ. ἡ Πάτρα μέ τήν Κάρα τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου· τά Ἰωάννινα μέ τά Λείψανα τοῦ Νεομάρτυρος Γεωργίου· ἡ Λάρισα μέ τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Ἀχιλλείου· ἡ Καβάλα μέ τίς Κάρες τῆς ἁγ. Ξένης καί τοῦ ἁγ. Ἀγαθονίκου· τό Ἡράκλειο μέ τήν Κάρα τοῦ Ἀποστόλου Τίτου· ἡ Αἴγινα μέ τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Νεκταρίου· τό Λουτράκι μέ τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ὁσ. Παταπίου· καί τό Προκόπιο Εὐβοίας μέ τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Ρώσου.
Τέλος, ἕνα πνευματικό τεῖχος στήν κακοδοξία τῆς Δύσεως, ὑψώνουν στά Ἑπτάνησα τά ἀδιάφθορα Λείψανα πέντε ἁγίων τῆς Ὀρθοδοξίας: Τοῦ ἁγ. Σπυρίδωνος ἐπ. Τριμυθοῦντος καί τῆς ἁγ. Θεοδώρας τῆς Αὐγούστας στήν Κέρκυρα· τοῦ ἁγ. Διονυσίου ἀρχιεπ. Αἰγίνης καί τοῦ ὁσ. Ἰωσήφ τοῦ Σαμάκου στήν Ζάκυνθο· καί τοῦ ὁσίου Γερασίμου τοῦ Θαυματουργοῦ στήν Κεφαλληνία.Συγκεντρώσεις Κειμηλίων καί Ἁγίων Λειψάνων στή Ρωμαιοκαθολική καί Προτεσταντική Δύση Στή Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία τά ἅγια Λείψανα εἶναι δεκτά καί χωρίζονται σέ τρεῖς κατηγορίες.
Στήν Α' κατηγορία ὑπάγεται ὅ,τι ἔχει σχέση μέ τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου (τό Τίμιο Ξύλο, τά Ἄχραντα Πάθη, τό Ἅγιο Μανδήλιο, ἡ "Σινδόνη τοῦ Τορίνο"), τῆς Θεοτόκου (ἡ Ἁγία Ζώνη) καί τά σώματα τῶν Ἁγίων (ἀδιάφθορα Λείψανα ἤ ὀστά)·
Στήν Β' κατηγορία ὑπάγονται τά ἐνδύματα καί τά προσωπικά ἀντικείμενα τῶν Ἁγίων· καί
Στήν Γ' κατηγορία ὅτι εὐλογήθηκε μέ ἐπαφή σέ Ἅγιο Λείψανο (βαμβάκι, ἔνδυμα, κομποσχοῖνι - ροζάριο, εἰκόνα, κ.λ.π.).
Στή Δύση, ἀκόμη καί μετά τήν λαίλαπα τῆς Διαμαρτυρήσεως πού κατέστρεψε ἑκατοντάδες Ἁγίων Λειψάνων, ἔχουν διασωθεῖ πολλά κειμήλια καί Ἅγια Λείψανα, γιά τήν αὐθεντικότητα καί γνησιότητα τῶν ὁποίων ὅμως ὑπάρχουν σοβαρές ἐπιφυλάξεις (γράφουμε σχετικά στό περί νοθείας τῶν Ἁγίων Λειψάνων κεφάλαιο). Στή συνέχεια καταχωροῦνται τά σήμερα γνωστά στοιχεῖα, σέ δύο ἑνότητες, κατά κειμήλιο καί περιοχή.α. Κειμήλια στή ΔύσηΠέντε σανίδες τῆς Φάτνης τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου (ἀπό συκομορέα, ὅπως προέκυψε ἀπό τήν ἐξέταση τοῦ 1893), φυλάσσονται στή Βασιλική τῆς Ἁγίας Μαρίας Magiore, στή Ρώμη. Πιστεύεται, ὅτι μεταφέρθηκαν ἀπό τούς Ἁγίους Τόπους στή Ρώμη, ἀπό τόν Παλαιστινιακῆς καταγωγῆς Πάπα Θεόδωρο (640 - 649).
Σπάργανα τοῦ Κυρίου φυλάσσονται στόν Καθεδρικό Ναό Aix La Chapelle, πού ἔκτισε ὁ Καρλομάγνος στό Ἄαχεν τῆς Γερμανίας (πρωτεύουσσα τῆς Ἁγίας Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας τοῦ Γερμανικοῦ Ἔθνους μέχρι τόν 16ο αἰῶνα· στόν Ναό αὐτό ἔχουν στεφθεῖ 37 Γερμανοί Αὐτοκράτορες). Φυλάσσονται σέ χρυσή θήκη πού φέρει παράσταση τῆς Ὑπαπαντῆς, μαζί μέ Λείψανα τοῦ ἁγ. Συμεών τοῦ Θεοδόχου.
Ἐνδύματα τοῦ Κυρίου φυλάσσονται στό Ναό τοῦ ἁγ. Διονυσίου στό Argenteuil τῆς Γαλλίας καί στόν Καθεδρικό Ναό τῶν Τρεβήρων (Trier) Γερμανίας.
Τό Ποτήριο τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου κατά τήν ἐπικρατέστερη παράδοση ἔφθασε στά χέρια τοῦ ἁγ. Ἰωσήφ τῆς Ἀριμαθαίας (κατά μία ἄποψη τό πῆρε ὁ ἴδιος μετά τόν Μυστικό Δεῖπνο καί συγκέντρωσε σ' αὐτό τό αἷμα τῆς Σταυρώσεως καί κατά μία ἄλλη τοῦ δόθηκε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό, κατά τήν διάρκεια ὁράματος). Ὅταν ὁ ἅγ. Ἰωσήφ πῆγε καί κήρυξε τό Εὐαγγέλιο στή Βρεττανία, ἔφερε καί τό Ποτήριο μαζί του, τό ὁποῖο ὅμως ἀργότερα χάθηκε. Ἡ πρώτη γραπτή μαρτυρία γιά τό Ποτήριο ἀνῆκει στόν Κιστερσιανό Χρονογράφο μ. Helinandus, τό 717. Ἀπό τόν Λατινικό τίτλο τοῦ σχετικοῦ βιβλίου Gradale, προέκυψε τό Γαλλικό Graal καί τό Ἀγγλικό Grail, ἔτσι τό Ποτήριο στή Δυτική παράδοση εἶναι γνωστό σάν Γκράαλ.
Ἡ ἀπώλεια τοῦ Ποτηρίου - Γκράαλ ἐνέπνευσε πολλούς θρύλους κατά τόν Μεσαίωνα - ὅπως τοῦ Βασιλέως Ἀρθούρου καί τῶν Ἰπποτῶν τῆς Στρογγυλῆς Τραπέζης - ἀργότερα τίς ὄπερες τοῦ Βάγκνερ Parsifal καί Lohengrin, τήν πολύ ἐπιτυχημένη ταινία "Ἡ τελευταῖα Σταυροφορία" μέ τόν Χάρισον Φόρντ καί τά τελευταῖα χρόνια κάποιους συγγραφεῖς, οἱ ὁποῖοι ὅμως μετέφεραν τήν βλάσφημη γιά τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Σήμερα τό Ποτήριο διεκδικοῦν τό Μητροπολιτικό Μουσεῖο Τέχνης τῆς Νέας Ὑόρκης καί ὁ Καθεδρικός Ναός τῆς Βαλένθιας Ἰσπανίας.
α. Τό κειμήλιο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Μουσείου ὀνομάζεται Ποτήριο τῆς Ἀντιόχειας. Βρέθηκε τό 1910 στήν Συρία, κατά τήν διάρκεια παρανόμων ἀνασκαφῶν καί προωθήθηκε ἀπό τόν πλούσιο ἔμπορο ἀρχαιοτήτων Kouchakji Freres, ἡ οἰκογένεια τοῦ ὁποίου τελικά τό δώρησε στό Μητροπολιτικό Μουσεῖο. Τό Ποτήριο τῆς Ἀντιόχειας ἀποτελεῖται ἀπό δύο μέρη: Τό ἐσωτερικό εἶναι ἕνα ἁπλό ποτήριο ἀπό ἀσήμι. Τό ἐξωτερικό εἶναι ἐπίσης ἀσημένιο καί φέρει περισσότερες ἀπό 250 παραστάσεις. Τήν αὐθεντικότητα τοῦ κειμηλίου ἔχουν κατά καιρούς ὑποστηρίξει διακεκριμένοι εἰδικοί ἐπιστήμονες στήν ἀρχαιολογία καί τήν παλαιοχριστιανική τέχνη, ὅπως ὁ Dr. Newbold τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Πενσυλβανίας καί ὁ Καθηγητής Gustavus Eisen τῆς Ἀκαδημίας Ἐπιστημῶν τῆς Καλιφόρνιας (ὁ τελευταῖος μελέτησε τό ἀντικείμενο γιά ἐννέα χρόνια). (Βλ. Anne Tansey, "Chalice of Art and Mystery"· στό Περιοδικό "Messenger of St. Anthony", τῆς Βασιλικῆς τοῦ ἁγ. Ἀντωνίου τῆς Πάδουα, Φεβρ. 1981, σελ. 26 - 27).β. Τό κειμήλιο τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τῆς Βαλένθιας εἶναι ἕνα ποτήριο τῶν Ρωμαϊκῶν χρόνων ἀπό βαθύ κόκκινο κορνεαλινό λίθο, μέ διακόσμηση ἀπό χρυσό καί πολυτίμους λίθους τοῦ 9ου αἰ. Ἡ παράδοση συνδέει τό ποτήριο αὐτό μέ τόν Πάπα Σίξτο Β'. Τό 258, κατά τόν διωγμό τοῦ Βαλλεριανοῦ ὁ Πάπας τό ἐμπιστεύθηκε στόν Ἀρχιδιάκονο ἅγ. Λαυρέντιο, ὁ ὁποῖος τό ἀσφάλισε στήν πατρίδα του Huesca. Τό 713, κατά τήν εἰσβολή τῶν Ἀράβων, τό κειμήλιο ἀσφαλίσθηκε στήν Μονή τοῦ ἁγ. Ἰωάννου στήν Pena καί τό 1399 μεταφέρθηκε στήν Σαραγόσα, ἀπό τόν Βασιλιά Μαρτῖνο. Τό 1424 ὁ Ἀλφόνσος Ε' τό μετέφερε στά Ἀνάκτορα καί τό 1437 τό κατέθεσε στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Βαλένθιας.
Στήν καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολή, στήν Πατριαρχική Μονή Βλατάδων Θεσσαλονίκης φυλάσσονται τρία τμήματα πού ἀποδίδονται στό Ἅγιο Ποτήριο τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου. Τό κειμήλιο αὐτό εἶναι γνωστό σάν «Ἁγιόκουπα».
Μέρος τοῦ Κίονα στόν ὁποῖο δέθηκε ὁ Κύριος φυλάσσεται σέ Παρεκκλήσιο τοῦ Ναοῦ τῆς ἁγ. Πραξίδης, στή Ρώμη. (Τό ὑπόλοιπο τοῦ Κίονος σώζεται στό Παρεκκλήσιο Ecce Homo - "Ἴδε ὁ ἄνθρωπος" - καί ἡ βάση του στή Βασιλική τοῦ ἁγ. Μάρκου Βενετίας). Μεταφέρθηκε ἀπό τήν ΚΠολη στή Ρώμη τό 1223, ἀπό τόν Καρδινάλιο Ἰωάννη Colonna, μετά τήν Ἅλωση τοῦ 1204.
Ἡ Σκάλα τοῦ Πιλάτου, ὅπου στάθηκε δικαζόμενος ὁ Χριστός, ἐκτίθεται στή Ρώμη, σέ Παρεκκλήσιο τῆς Βασιλικῆς τοῦ Λατερανοῦ. Πρόκειται γιά 28 μαρμάρινα σκαλοπάτια, τά ὁποῖα πιστεύεται ὅτι μεταφέρθηκαν στή Ρώμη ἀπό τήν ἁγ. Ἑλένη. Κατά τήν παράδοση οἱ πιστοί ἀνεβαίνουν τήν σκάλα γονατιστοί.
Τίμιο Ξύλο ὑπάρχει στόν περίφημο Σταυρό τοῦ Σέγερν (στή Βαυαρία), στή Βασιλική τοῦ ἁγ. Πέτρου Ρώμης, στό Ναό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τῆς Ἱερουσαλήμ (στή Ρώμη), στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ὀβιέντο τῆς Ἰσπανίας, στήν Παναγία τῶν Παρισίων, στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Trier Γερμανίας, στόν Καθεδρικό Ναό τῶν Βρυξελλῶν καί στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ghent Βελγίου. Ἄλλα ἑννέα ἀποτμήματα Τιμίου Ξύλου ἱσχυρίζεται πώς κατέχει στή Συλλογή του τό Ἀββαεῖο τῆς Ἱερᾶς Καρδίας, στό Φάργκο τῆς Νεβάδας, καί δύο ὁ Ρωμαιοκαθολικός Βιολόγος Δρ. Β. Βεντέσκυ.
Ὁ Ἀκάνθινος Στέφανος τοῦ Κυρίου κατά τήν Λατινική παράδοση εἶχε διασωθεῖ στά Ἱεροσόλυμα. Μεταφέρθηκε στήν ΚΠολη τό 1063, ἀπό ὅπου τό 1238 ὁ Λατίνος Αὐτοκράτορας Βαλδουϊνος Β' τόν πρόσφερε στόν Βασιλιά τῆς Γαλλίας Λουδοβῖκο Θ' (ὁ ὁποῖος ἀνέλαβε τά χρέη του ἔναντι τῶν Βενετῶν), ἀπό τόν ὁποῖο κατατέθηκε στό Sainte Chapelle. Σήμερα ὁ Στέφανος φυλάσσεται στήν Παναγία τῶν Παρισίων καί ἐκτίθεται σέ προσκύνημα κάθε Μεγάλη Παρασκευή τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν. Ἄκανθες τοῦ Στεφάνου φυλάσσονται: Μία στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Βαρκελώνης, πέντε στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ὀβιέντο τῆς Ἰσπανίας, μία στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Πίζας, μία στό Ἀββαεῖο τοῦ Stownbrook Βρεττανίας καί μία στήν Συλλογή τοῦ Κολλεγίου Stoneyhurst Βρεττανίας.
Ἀπό τήν Ἐπιγραφή τῆς Σταυρώσεως ἕνα μέρος φυλάσσεται στόν Ναό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τῆς Ἱερουσαλήμ, στή Ρώμη.
Μέρη τοῦ Σπόγγου φυλάσσονται στή Ρώμη (στή Βασιλική τοῦ Λατερανοῦ καί στή Βασιλική τῆς Ἁγίας Μαρίας Maggiore).
Ἀπό τά Καρφιά τῆς Σταυρώσεως ἕνα φυλάσσεται στό Ναό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τῆς Ἱερουσαλήμ στή Ρώμη καί ἕνα στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Φλωρεντίας, ἐνῶ μέρος καρφιοῦ φυλάσσεται καί στήν Παναγία τῶν Παρισίων. Ἀκόμη στή Μόνζα τῆς Ἰταλίας φυλάσσεται τό Σιδηροῦν Στέμμα τῆς Λομβαρδίας, στό ὁποῖο ὁ Καρλομάγνος τοποθέτησε ἕνα ἀπό τά καρφιά τῆς Σταυρώσεως. Συνολικά, 30 Ρωμαιοκαθολικά προσκυνήματα ἰσχυρίζονται ὅτι κατέχουν καρφιά τῆς Σταυρώσεως!
Τό Σάββανο τοῦ Χριστοῦ γιά τούς Ρωμαιοκαθολικούς ταυτίζεται μέ τήν γνωστή Σινδόνη τοῦ Τορίνο, ἐνῶ τμῆμα του διεκδικεῖ καί ὁ Καθεδρικός Ναός τοῦ Ὀβιέντο τῆς Ἰσπανίας.
Μέρη τοῦ Ἁγίου Μανδηλίου τῆς ἁγ. Βερονίκης διεκδικοῦν ἡ Βασιλική τοῦ ἁγ. Πέτρου Ρώμης, ὁ Καθεδρικός Ναός τοῦ Μιλάνου καί ὁ Καθεδρικός Ναός τοῦ Jaen τῆς Ἰσπανίας.
Τό Βῆμα τοῦ Ποντίου Πιλάτου σώζεται στό Παρεκκλήσιο Sancta Sanctorum τῆς Βασιλικῆς τοῦ Λατερανοῦ Ρώμης (πρόκειται γιά τό προσωπικό Παρεκκλήσιο τῶν Παπῶν, ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Μεγ. Κωνσταντίνου μέχρι τήν ἐξορία τῆς Ἀβινιόν, τό 1313). Τό Βῆμα ἀποτελεῖται ἀπό μία πέτρινη σκάλα μέ 28 σκαλοπάτια, τά ὁποία ἀνέβηκε ὁ Κύριος κατά τήν δίκη Του. Κατά τήν παράδοση μεταφέρθηκε στήν Ρώμη ἀπό τήν ἁγ. Ἑλένη. Τό ὑπόλοιπο τῆς σκάλας, μέ 33 σκαλοπάτια, ἀνασκάφθηκε στήν Ἱερουσαλήμ τό 1968 καί τό 1975.
Τμῆμα τῆς Ἁγίας Ζώνης τῆς Παναγίας φυλάσσεται στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Chartres, ὅπου δωρήθηκε ἀπό τόν ἐγγονό τοῦ Καρλομάγνου Αὐτοκράτορα Κάρολο Le Chauve, τό 876. (J. Villette, “Notre Dame de Chartres”, 1976).Τό Σάββανο τῆς Παναγίας φυλάσσεται στόν Καθεδρικό Ναό Aix La Chapell τοῦ Ἄαχεν, στή Γερμανία.
Οἱ Ἁλυσίδες τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου φυλάσσονται στόν ὁμώνυμο Ναό τῆς Ρώμης (San Pietro in Vincoli).
Ὁ Κίονας στόν ὁποῖο δέθηκε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καί ἡ πλάκα πάνω στήν ὁποία τελειώθηκε, σώζονται στό Ναό τῆς Ἀκοκεφαλίσεως τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στή Ρώμη (San Paolo Alle Tre Fontane).
Τέλος, ἡ… Οἰκία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ὑποστηρίζεται, ὅτι ὑπάρχει στό Λορέτο τῆς Ἰταλίας, ὅπου... μεταφέρθηκε ἀπό Ἀγγέλους!
Ἕνα ἀπό τά πλέον σημαντικά κειμήλια πού σχετίζονται μέ τόν σταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ εἶναι καί ἡ Λόγχη μέ τήν ὁποία ἕνας τῶν στρατιωτῶν ἔνυξε τήν πλευρά τοῦ Κυρίου (Ἰω. ΙΘ’ 34 καί Κ’ 25, 27). Γιά τό κειμήλιο αὐτό βλ. τό σχετικό αὐτοτελές ἄρθρο μας.Γ. Τόποι συγκεντρώσεων Ἁγίων Λειψάνων στή ΔύσηΣτήν Ἰταλία, τόν κορμό τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, ἡ Ρώμη ἀποτελεῖ τόπο μεγάλης συγκεντρώσεως Κειμηλίων καί Ἁγίων Λειψάνων. Καί μόνο τό γεγονός, ὅτι στίς Κατακόμβες εἶναι ἐνταφιασμένοι χιλιάδες Μάρτυρες, ἐπώνυμοι καί ἀνώνυμοι, κάνει τήν Ρώμη νά διακρίνεται ἀπό τούς λοιπούς τόπους συγκεντρώσεως Ἁγίων Λειψάνων σέ Ἀνατολή καί Δύση.
Πέραν τῶν Κατακομβῶν στή Βασιλική τοῦ ἁγ. Πέτρου φυλάσσονται: Μέρος τοῦ Τιμίου Σαυροῦ, τό ἀκόντιο τῆς Λόγχης τοῦ ἁγ. Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου, μέρος τοῦ Ἁγίου Μανδηλίου τῆς ἁγ. Βερονίκης, τά Λείψανα τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, μέρος τῶν Λειψάνων τῆς Μεγαλομάρτυρος Κατεβάν (Ὀρθοδόξου Βασιλίσσης τῆς Γεωργίας) καί Λείψανα ἄλλων Ἁγίων.
Στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Πάπα, τή Βασιλική τοῦ ἁγ. Ἰωάννου Λατερανοῦ, φυλάσσονται οἱ Κάρες τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου καί μέρος τοῦ Σπόγγου τῆς Σταυρώσεως.
Στή Βενετία φυλάσσονται Λείψανα τοῦ πολιούχου ἁγ. Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου, τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, τῆς Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, τῆς Μάρτυρος Λουκίας τῶν Συρακουσσῶν, τοῦ ἁγ. Κοσμᾶ τοῦ Κρητός καί τῶν ἁγίων Γρηγορίου καί Λεοντίου τῆς Σάμου, Ἀννινιανοῦ ἀρχιεπ. Ἀλεξανδρείας, Βαρβάρου τοῦ Μυροβλύτου, Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, Δονάτου ἐπ. Εὐροίας, Ἰσαποστόλου Ἑλένης, Ἑρμολάου τοῦ Ἰαματικοῦ, Ἀποστόλων Σίμωνος καί Ἰούδα, Συμεών τοῦ Θεοδόχου, Εὐτυχίου Πατριάρχου ΚΠόλεως, Εὐσταθίου Πλακίδα καί τῆς συνοδείας του, Προφήτου Ζαχαρίου, Μάρτυρος Ἰσιδώρου τῆς Χίου, Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, κ.ἄ.
Στό Ναό τοῦ ἁγ. Γεωργίου τῶν Ἑλλήνων, ἐπίσης στή Βενετία, φυλάσσονται μεταξύ ἄλλων Τίμιο Ξύλο καί Λείψανα τοῦ Τιμίου Προδρόμου, τοῦ Μεγαλομ. Γεωργίου, τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου, τοῦ Πρωτομάρτυρος Στεφάνου, τοῦ ἁγ. Παντελεήμονος, τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ ἁγ.Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τοῦ ἁγ. Σπυρίδωνος Τριμυθοῦντος, τοῦ Μεγαλομ. Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου, τοῦ Ἀποστόλου Τιμοθέου, τοῦ Παιδομάρτυρος Κηρύκου, τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἑρμολάου, τοῦ ἁγ. Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου, τοῦ Ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου ἐπ. Σμύρνης, τῶν Μαρτύρων Ματθαίου καί Θεοφάνους, τῆς Ὁσίας Πελαγίας, τῆς Ὁσιομάρτυρος Παρασκευῆς, τῆς Μάρτυρος Μαύρας, τῆς Μεγαλομάρτυρος Εἰρήνης, τῆς ἁγ. θεοδώρας, τῆς Ἰσαποστόλου Θέκλης, κ.ἄ.
Στό Μιλάνο σώζονται τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Ἀμβροσίου ἐπ. Μεδιολάνων καί τῶν Μαρτύρων Γερβασίου καί Προτασίου.
Στήν Πάδουα σώζεται τό μεγαλύτερο μέρος τῶν Λειψάνων τοῦ ἁγ. Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ.
Στή Μεσσῖνα τῆς Σικελίας σώζονται Λείψανα τοῦ ἁγ. Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου.
Στή Μονή τοῦ Ὄρους Κασῖνο (Monte Cassino) σώζονται τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Βενεδίκτου τῆς Νουρσίας καί τῆς ἀδελφῆς του ἁγ. Σχολαστικῆς.
Στό Μπάρι σώζεται μέρος τῶν Λειψάνων τοῦ ἁγ. Νικολάου Ἀρχιεπισκόπου Μύρων καί στό Ρίμινι ὁ ἀριστερός βραχίονας τοῦ Ἁγίου.
Στή Νεάπολι σώζονται Λείψανα καί αἷμα τοῦ ἁγ. Ἱερομάρτυρος Ἰανουαρίου.
Στό Ἄμαλφι σώζονται τά περισσότερα Λείψανα τοῦ ἁγ. Ἀποστόλου Ἀνδρέου.
Ἐκτός Ἰταλίας, στήν Ἰσπανία τόπος μεγάλης συγκεντρώσεως Κειμηλίων εἶναι Καθεδρικός Ναός τοῦ Ὀβιέντο, ὅπου ἐκτός ἄλλων φυλάσσονται 5 ἄκανθες ἀπό τόν Ἀκάνθινο Στέφανο τοῦ Κυρίου, ἐνῶ στό περίφημο Ρωμαιοκαθολικό προσκύνημα San Diego di Campo Stella φυλάσσονται τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου.
Στή Γαλλία, Λείψανα τοῦ Τιμίου Προδρόμου φυλάσσονται στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Tournai. Στό Ἱερό Παρεκκλήσιο - Sainte Chapelle τῶν Παρισίων φυλάσσονται μέρος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί τοῦ Ἀκανθίνου Στεφάνου τοῦ Κυρίου καί στό Ναό τοῦ ἁγ. Στεφάνου Bu Mont Παρισίων τά Λείψανα τῆς ἁγ. Γενεβιέβης, ἐνῶ στήν Tour σώζονται τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Μαρτίνου ἐπ. Τουρώνης.
Στή Γερμανία, στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Κολωνίας, σώζονται τά Λείψανα τῶν Τριῶν Μάγων καί τῆς Μάρτυρος Οὔρσουλας καί στή Foulda τά Λείψανα τοῦ Ἱεραποστόλου ἁγ. Βονιφατίου.
Στή Βρεττανία, ἡ Συλλογή τῶν Ἀνακτόρων τοῦ Μπάκινχαμ περιλαμβάνει Λείψανα τῆς ἁγ. Μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης, τοῦ Πρωτομάρτυρος Στεφάνου καί τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Στό Ἀββαεῖο τοῦ Γουεστμίνστερ φυλάσσεται τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ Βασιλέως τῆς Ἀγγλίας ἁγ. Ἐδουάρδου τοῦ Ὁμολογητοῦ . Στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ντάραμ φυλάσσονται Λείψανα τοῦ ἁγ. Βέδα καί ἡ Κάρα τοῦ ἁγ. Ὀσβάλδου τοῦ Βασιλέως. Στό Ντέβον φυλάσσονται Λείψανα τοῦ Ὁσιομάρτυρος Νέκταν καί στό Ντόουν τῆς Βορείου Ἰρλανδίας Λείψανα τοῦ ἁγ. Πατρικίου τοῦ Φωτιστοῦ.
Στήν Σλοβακία, στό Ναό τοῦ ἁγ. Μαρτίνου Μπρατισλάβας, φυλάσσονται τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος.
Στήν Τσεχία, στήν Πράγα, φυλάσσονται Λείψανα τοῦ ἁγ. Προκοπίου τῆς Σαζάβα, τῆς Βασιλίσσης ἁγ. Λουντμίλας καί ἡ Κάρα τοῦ ἁγ. Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ.
Στήν Πολωνία, ἐκτός τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνος τῆς Παναγίας τῆς Τσεστοχόβας (τῆς "Βασιλίσσης τῆς Πολωνίας"), σώζεται τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ἁγ. Γαβριήλ τοῦ Σλούτσκ καί τά Λείψανα τοῦ Νεομάρτυρος Μαξίμου Σάντοβιτς.
Ἡ "Ἐθνική Μαριανική Λειψανοθήκη" τοῦ Κέντρου Maria Stein, στό Ὀχάϊο τῶν Η.Π.Α. (2291 St. John's Road, Maria Stein, OH 45860), εἶναι ἕνας ἀπό τούς πολύ γνωστούς τόπους συγκεντρώσεως Λειψάνων στό χῶρο τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ. Ἱδρύθηκε τό 1875 ἀπό τόν Παπικό Γενικό Βικάριο τοῦ Μιλγουόκι J. Gardner, ὁ ὁποῖος δώρησε τήν μεγάλη προσωπική του συλλογή Λειψάνων στίς "Ἀδελφές τοῦ Τιμίου Αἵματος" τοῦ Κέντρου Maria Stein (τό ὁποῖο αὐτοχαρακτηρίζεται σάν "τόπος εἰρήνης, προσευχῆς καί φιλοξενίας"). Ἀργότερα ἐμπλουτίσθηκε μέ δωρεές διαφόρων, ὅπως τοῦ Ρωμαιοκαθολικοῦ Ἀρχιεπισκόπου τοῦ Σινσινάτυ Ἰωάννη Mac Nicholas. Σήμερα στό Παρεκκλήσιο τοῦ Κέντρου ἐκτίθενται πλέον τῶν 1.100 Λειψάνων, κυρίως Ρωμαιοκαθολικῶν "Ἁγίων".
Ὁ Ρωμαιοκαθολικός Ριχάρδος Finzolia, στό Midleton Ν.Υ., ἔχει στήν προσωπική του Συλλογή 200 περίπου Λείψανα.
Στό Ναό τοῦ "ἁγίου" Ἰωάννου Καντίου, τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τοῦ Σικάγου, ἐκτίθενται Λείψανα τῶν Ἁγίων 12 Ἀποστόλων, 20 ἀπό τούς 34 Διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας καί 2.000 περίπου ἄλλα Λείψανα.
Ἡ "Διεθνής Σταυροφορία Ἁγίων Λειψάνων", εἶναι μίας διεθνής ἑταιρεία, μέ σκοπός ἡ τιμή καί διάσωση Ἁγίων Λειψάνων. Ἱδρυτής της εἶναι ὁ Θωμᾶς SERAFIN. Ἡ "Σταυροφορία" εἶναι ὀργανωμένη διεθνῶς καί τά μέλη της ὀνομάζονται "Ἱππότες τῆς τελευταῖας Σταυροφορίας, γιά τήν διάσωση Ἁγίων Λειψάνων". Στή Συλλογή τῆς "Σταυροφορίας" περιλαμβάνονται, ἕνα δόντι τοῦ ἁγ. Ἰωσήφ τῆς Ἀριμαθαίας, μέρος σαρκός τῆς ἁγ. Θεοπρομήτορος Ἄννης καί ἀποτμήματα τῶν Τριῶν Μάγων καί τοῦ μ. Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου.
Στή Συλλογή τοῦ Βιολόγου Δρ. Β. Βεντέσκυ περιλαμβάνονται δύο τμήματα Τιμίου Ξύλου, ἀποτμήματα τῶν Ἀποστόλων Πέτρου, Παύλου, Ἀνδρέου, Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου (ἀπαράδεκτο ἀπό Ὀρθόδοξη ἄποψη, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία δέχεται καί τιμᾶ Μετάσταση τοῦ Ἁγίου), Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, Ἰακώβου Ἰούστου, Φιλίππου, Βαρθολομαίου, Θωμᾶ, Σίμωνος τοῦ Ζηλωτοῦ, Ματθία, Ματθαίου καί Λουκᾶ τῶν Εὐαγγελιστῶν, Ἀμβροσίου ἐπ. Μεδιολάνων καί Βενεδίκτου τῆς Νουρσίας.
Στή Συλλογή τοῦ Ἀββαείου τῶν Φραγκισκανῶν τῆς Ἱερᾶς Καρδίας (Φάργκο Νεβάδας Η.Π.Α.), περιλαμβάνονται ἑννέα τμήματα Τιμίου Ξύλου! μέρος τῶν Ἀχράντων Παθῶν· μέρος τοῦ Ἀκανθίνου Στεφάνου· μέρος τῶν σαβάνων τοῦ Χριστοῦ· καί μέρος τῆς πινακίδος Ι.Ν.Β.Ι. Περιλαμβάνονται ἀκόμη ἀποτμήματα τῶν ἀκολούθων - ἀποδεκτῶν ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία - Ἁγίων: μ. Ἀγάθης, μ. Ἁγνῆς, Ἀμβροσίου ἐπ. Μεδιολάνων, ἀπ. Ἀνδρέου, Θεοπρομήτορος Ἄννης, Ἱεροῦ Αὐγουστίνου, μ. Βάκχου, μ. Βαρβάρας, ἀπ. Βαρθολομαίου, Μεγάλου Βασιλείου, Βλασίου ἐπ. Σεβαστείας, μ. Καικιλίας, Ἐλισσάβετ μητρός Ἰω. Προδρόμου, Φλαβιανοῦ Πάπα Ρώμης, Γάλλου φωτιστοῦ Ἐλβετίας, μ. Γεννεσίου, Γρηγορίου τοῦ Διαλόγου, Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ, 14.000 Νηπίων, ἀπ. Ἰακώβου τοῦ Ἀλφαίου, ὁσ. Ἱερωνύμου, Τιμίου Προδρόμου, Ἰωσήφ τοῦ Μνήστορος, ἀπ. Ἰοῦδα, μ. Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου, μ. Λουκίας τῆς Παρθένου, Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, Μάρθας ἀδελφῆς Λαζάρου, Πατρικίου φωτιστοῦ τῆς Ἰρλανδίας, ἀπ. Παύλου, Παυλίνου ἐπ. Νόλων, ἀπ. Πέτρου, μ. Σεβαστιανοῦ, μ. Σεργίου, ἀπ. Σίμωνος τοῦ Ζηλωτοῦ, Πρωτομάρτυρος Στεφάνου, ἁγ. Θέκλας, ἀπ. Θωμᾶ, Προφήτου Ζαχαρίου, ἀπ. Φιλίππου καί Παρθενομάρτυρος Φιλουμένης.
Στήν Συλλογή τοῦ Ἀββαείου περιλαμβάνονται ἀκόμη καί... λείψανα τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου (ἀπαράδεκτα - ὅπως ἀναφέρθηκε - ἀπό Ὀρθόδοξη ἄποψη) καί τοῦ ἁγ. Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου (βλ. σημείωση 8α τοῦ "Ὁδηγοῦ γιά τόν Προσκυνητή").
Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή θά πρέπει νά ἀναφερθῆ, ὅτι ἡ συνήθεια τῆς συναρμολογήσεως ὀστῶν μέ κερί καί τῆς δημιουργίας ἐνιαίου λειψάνου, προέρχεται ἀπό τό Ρωμαιοκαθολικισμό (λ.χ. "ἁγία" Βεατρίκη στή γυναικεία Μονή τῶν Βενεδικτίνων, στό Κλάϊντ τοῦ Μισοῦρι Η.Π.Α.).
