Για τη Ρωσία η «Αραβική Άνοιξη» υπήρξε ένας παρατεταμένος πονοκέφαλος,
που της επέφερε πλήγματα. Πλέον όμως, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο υπουργός
Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ μπορούν να γιορτάζουν την καλύτερη εβδομάδα τους στη
Μέση Ανατολή τα τελευταία δυόμισι χρόνια.
Η Ρωσία έχει υποστεί πλήγματα
στη Μέση Ανατολή: Δεν κατάφερε να αποτρέψει την παρέμβαση του ΝΑΤΟ το 2011 στη
Λιβύη, που εκτόπισε τον Μουαμάρ Καντάφι, ενώ πρόσφατα είχε «εξοριστεί» από τους
πρώην φίλους της στον Αραβικό κόσμο λόγω της στρατιωτικής στήριξης που παρείχε
προς το συριακό καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Όμως ο τροχός γύρισε: Μετά την υιοθετηθείσα ρωσική πρωτοβουλία, βάσει της οποίας ο Άσαντ θα εγκαταλείψει τα χημικά όπλα, αντί ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σεργκέι Λαβρόφ να απορρίπτονται ως μη σχετιζόμενοι με την περιοχή ή ως υποστηρικτές σκληρών δικτατόρων, περιγράφονται πλέον ως «ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες».
Η Μόσχα ανακτούσε σιωπηλά την υποστήριξή της από το Κάιρο ως τη Βηρρυτό και τη Δαμασκό, φέρνοντας τον Πούτιν σε θέση εφόρμησης.
Έτσι, με μία «κίνηση ματ» ο Ρώσος πρόεδρος θωράκισε τον Άσαντ από ένα αμερικανικό στρατιωτικό χτύπημα και κατέστησε εαυτόν τη μοναδική φιγούρα της διεθνούς πολιτικής σκηνής που μπόρεσε να ανοίξει μία δίοδο εξόδου από την πιο δυσεπίλυτη κρίση στην περιοχή.
Σε αυτό τον βοήθησαν και τα «παραπατήματα» του Μπαράκ Ομπάμα: Παρατηρητές στη Μόσχα πιστεύουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ παγιδεύτηκε, όταν δεσμεύτηκε για στρατιωτικές επεμβάσεις που ούτε το Κογκρέσο, ούτε ο αμερικανικός λαός ενέκριναν. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία στον Πούτιν να προωθήσει μία λύση.
Και δεν είναι μόνο στη Συρία που η Ρωσία έχει αξιοποιήσει τον θυμό προς τις ΗΠΑ. Στην Αίγυπτο, όπου η στηριζόμενη από τον στρατό κυβέρνηση κατηγορεί την Ουάσινγκτον για «συμπάθεια» προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ορισμένοι διαδηλωτές χαιρετίζουν τον Πούτιν ως ένα εν δυνάμει διπλωματικό αντίβαροαπέναντι στις ΗΠΑ.
Επίσης, στον Λίβανο η Ρωσία στρατηγικά έχει χτίσει στενούς δεσμούς με την ελληνορθόδοξη κοινότητα της χώρας, που διατηρεί σχέσεις με τη ρωσική ορθόδοξη εκκλησία.
Στη Συρία πάντως θα κριθούν πραγματικά οι ρωσικές φιλοδοξίες στη Μέση Ανατολή.
Αμοιβαίο κέρδος για Πούτιν - Ομπάμα, διπλό για Πούτιν
Η πρωτοβουλία στέρησης των χημικών όπλων από το καθεστώς Άσαντ χαιρετίστηκε ως ένα σπάνιο διπλωματικό σενάριο αμοιβαίου κέρδους: Παρείχε στον Ομπάμα έναν «κομψό» τρόπο να αποφύγει νέα στρατιωτικά χτυπήματα, που παραμένουν εξαιρετικά αντιδημοφιλή για τους Αμερικάνους ψηφοφόρους, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε για τη Ρωσία και τις ΗΠΑ ένα μονοπάτι, για να επιτύχουν τον κοινό στόχο τους να περιορίσουν την εξάπλωση των χημιών όπλων.
Για τον Πούτιν το όφελος δεν έγκειται μόνο στο ότι προστατεύει τον Άσαντ από ένα αμερικανικό χτύπημα. Η Μόσχα ελπίζει επίσης ότι η συμφωνία θα ενισχύσει την αρχή που υπάρχει στον ΟΗΕ ενάντια στη μονομερή στρατιωτική παρέμβαση.
Η Ρωσία στοχεύει να καταστούν ρητώς παράνομα, χτυπήματα που δεν έχουν κυρωθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου έχει δικαίωμα βέτο, καθώς ανησυχεί ότι η αρχή αυτή επλήγη άσχημα από τις εκστρατείες του ΝΑΤΟ στη Βοσνία και το Κόσοβο τη δεκαετία του ’90 και το χτύπημα στη Λιβύη πιο πρόσφατα.
Έτσι, η συμφωνία για τη Συρία έδωσε στον Πούτιν την ευκαιρία να εξασφαλίσει, ότι «οι ΗΠΑ θα είναι πιο σταθερά ενταγμένες στους διεθνείς θεσμούς».
Η ρωσική επάνοδος θυμίζει σε κάποιες πτυχές της τη δυναμική του Ψυχρού Πολέμου, οπότε η Σοβιετική Ένωση απολάμβανε ισχυρής επιρροής στην Αίγυπτο, το Ιράκ και τη Συρία.
Είναι όμως ακόμη πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για ανάκτηση από τη Μόσχα της επιρροής που είχε επί Σοβιετικής Ένωσης. Η μία πολύ καλή εβδομάδα στη Μέση Ανατολή δεν εγγυάται ότι η τύχη του Βλ. Πούτιν θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες.
Μεγάλες προκλήσεις ελλοχεύουν στο να καταστραφούν τα χημικά όπλα του καθεστώτος Άσαντ και όπως ξεκαθάρισε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, «μία στρατιωτική παρέμβαση είναι ακόμα στο τραπέζι, εάν η διπλωματία αποτύχει».
Προς το παρόν πάντως το Κρεμλίνο «ανεβαίνει». Η υποστήριξη του Πούτιν προς τον Άσαντ, που του προξένησε τόσα προβλήματα στον Αραβικό κόσμο, του δίνει τώρα τον -έστω και απρόθυμο- θαυμασμό όσων είχαν κουραστεί από την αστάθεια της πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή.
Όμως ο τροχός γύρισε: Μετά την υιοθετηθείσα ρωσική πρωτοβουλία, βάσει της οποίας ο Άσαντ θα εγκαταλείψει τα χημικά όπλα, αντί ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σεργκέι Λαβρόφ να απορρίπτονται ως μη σχετιζόμενοι με την περιοχή ή ως υποστηρικτές σκληρών δικτατόρων, περιγράφονται πλέον ως «ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες».
Η Μόσχα ανακτούσε σιωπηλά την υποστήριξή της από το Κάιρο ως τη Βηρρυτό και τη Δαμασκό, φέρνοντας τον Πούτιν σε θέση εφόρμησης.
Έτσι, με μία «κίνηση ματ» ο Ρώσος πρόεδρος θωράκισε τον Άσαντ από ένα αμερικανικό στρατιωτικό χτύπημα και κατέστησε εαυτόν τη μοναδική φιγούρα της διεθνούς πολιτικής σκηνής που μπόρεσε να ανοίξει μία δίοδο εξόδου από την πιο δυσεπίλυτη κρίση στην περιοχή.
Σε αυτό τον βοήθησαν και τα «παραπατήματα» του Μπαράκ Ομπάμα: Παρατηρητές στη Μόσχα πιστεύουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ παγιδεύτηκε, όταν δεσμεύτηκε για στρατιωτικές επεμβάσεις που ούτε το Κογκρέσο, ούτε ο αμερικανικός λαός ενέκριναν. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία στον Πούτιν να προωθήσει μία λύση.
Και δεν είναι μόνο στη Συρία που η Ρωσία έχει αξιοποιήσει τον θυμό προς τις ΗΠΑ. Στην Αίγυπτο, όπου η στηριζόμενη από τον στρατό κυβέρνηση κατηγορεί την Ουάσινγκτον για «συμπάθεια» προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ορισμένοι διαδηλωτές χαιρετίζουν τον Πούτιν ως ένα εν δυνάμει διπλωματικό αντίβαροαπέναντι στις ΗΠΑ.
Επίσης, στον Λίβανο η Ρωσία στρατηγικά έχει χτίσει στενούς δεσμούς με την ελληνορθόδοξη κοινότητα της χώρας, που διατηρεί σχέσεις με τη ρωσική ορθόδοξη εκκλησία.
Στη Συρία πάντως θα κριθούν πραγματικά οι ρωσικές φιλοδοξίες στη Μέση Ανατολή.
Αμοιβαίο κέρδος για Πούτιν - Ομπάμα, διπλό για Πούτιν
Η πρωτοβουλία στέρησης των χημικών όπλων από το καθεστώς Άσαντ χαιρετίστηκε ως ένα σπάνιο διπλωματικό σενάριο αμοιβαίου κέρδους: Παρείχε στον Ομπάμα έναν «κομψό» τρόπο να αποφύγει νέα στρατιωτικά χτυπήματα, που παραμένουν εξαιρετικά αντιδημοφιλή για τους Αμερικάνους ψηφοφόρους, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε για τη Ρωσία και τις ΗΠΑ ένα μονοπάτι, για να επιτύχουν τον κοινό στόχο τους να περιορίσουν την εξάπλωση των χημιών όπλων.
Για τον Πούτιν το όφελος δεν έγκειται μόνο στο ότι προστατεύει τον Άσαντ από ένα αμερικανικό χτύπημα. Η Μόσχα ελπίζει επίσης ότι η συμφωνία θα ενισχύσει την αρχή που υπάρχει στον ΟΗΕ ενάντια στη μονομερή στρατιωτική παρέμβαση.
Η Ρωσία στοχεύει να καταστούν ρητώς παράνομα, χτυπήματα που δεν έχουν κυρωθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου έχει δικαίωμα βέτο, καθώς ανησυχεί ότι η αρχή αυτή επλήγη άσχημα από τις εκστρατείες του ΝΑΤΟ στη Βοσνία και το Κόσοβο τη δεκαετία του ’90 και το χτύπημα στη Λιβύη πιο πρόσφατα.
Έτσι, η συμφωνία για τη Συρία έδωσε στον Πούτιν την ευκαιρία να εξασφαλίσει, ότι «οι ΗΠΑ θα είναι πιο σταθερά ενταγμένες στους διεθνείς θεσμούς».
Η ρωσική επάνοδος θυμίζει σε κάποιες πτυχές της τη δυναμική του Ψυχρού Πολέμου, οπότε η Σοβιετική Ένωση απολάμβανε ισχυρής επιρροής στην Αίγυπτο, το Ιράκ και τη Συρία.
Είναι όμως ακόμη πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για ανάκτηση από τη Μόσχα της επιρροής που είχε επί Σοβιετικής Ένωσης. Η μία πολύ καλή εβδομάδα στη Μέση Ανατολή δεν εγγυάται ότι η τύχη του Βλ. Πούτιν θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες.
Μεγάλες προκλήσεις ελλοχεύουν στο να καταστραφούν τα χημικά όπλα του καθεστώτος Άσαντ και όπως ξεκαθάρισε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, «μία στρατιωτική παρέμβαση είναι ακόμα στο τραπέζι, εάν η διπλωματία αποτύχει».
Προς το παρόν πάντως το Κρεμλίνο «ανεβαίνει». Η υποστήριξη του Πούτιν προς τον Άσαντ, που του προξένησε τόσα προβλήματα στον Αραβικό κόσμο, του δίνει τώρα τον -έστω και απρόθυμο- θαυμασμό όσων είχαν κουραστεί από την αστάθεια της πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή.
