ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘ. ΜΠΑΛΤΖΩΗΣ*
To κουτί της Πανδώρας φαίνεται ότι άνοιξε για τα καλά στην Μέση Ανατολή. Οι μάχες ανάμεσα στους Σουνίτες και στους Σιίτες Μουσουλμάνους εξαπλώνονται σαν πυρκαγιά σε
πολλά κράτη της Μέσης Ανατολής και στη Βόρεια Αφρική. Η αμερικανικής
έμπνευσης και καθοδήγησης λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» μεταβάλλεται, όπως
προφητικά πολλοί προέβλεψαν σε εφιαλτικό «Αραβικό χειμώνα». Ήδη το Ιράκ μοιάζει να βρίσκεται στα πρόθυρα εμφυλίου, ενώ οι αναταραχές εξαπλώνονται στην Τυνησία και τη Λιβύη και όπως αναφέρεται και η Jerusalem Post σε ανάλυση του δημοσιογράφου Ariel Ben Solomon, ο οποίος «θεωρεί πολύ πιθανόν τον κίνδυνο εκδήλωσης εμφύλιας σύρραξης στο Ιράκ καθώς και τη διάχυση της διαμάχης Σουνιτών-Σιιτών σε κράτη της βόρειας Αφρικής».
Ακόμη σύμφωνα και με δημοσίευμα της Αραβικής εφημερίδας AsharqAl-Awsat, «η
αδράνεια της Ιρακινής κυβέρνησης έναντι των επαναλαμβανόμενων
βομβιστικών επιθέσεων που πραγματοποιούνται εντός της Ιρακινής
επικράτειας, σε συνδυασμό με την ύπαρξη σημαντικών κενών και ελλείψεων
στον τομέα της ασφάλειας, οδήγησαν δύο από τους βασικούς ηγέτες των
Σιιτών στο Ιράκ, ήτοι τους Μοκτάντααλ-Σαντρ και Αμμάρ αλ-Χακίμ, στο να
ζητήσουν την παραίτηση του Ιρακινού Πρωθυπουργού Νουρί αλ-Μαλίκι».
Χαρακτηριστική, προς τούτο, είναι και η είδηση της απόδρασης 500 κρατουμένων, συνδεδεμένων μάλιστα με την Αλ-Κάιντα, από τις φυλακές του Αμπού Γκράιμπ και του Ταζί, περί
τα τέλη Ιουλίου, είδηση που πέρασε στα ψιλά. Την ίδια στιγμή, στο Ιράκ η
κατάσταση τρόμου παραμένει, λόγω των συνεχιζόμενων βομβιστικών επιθέσεων, που σαφώς εντάσσονται στον φυλετικό [sectarian]
πόλεμο μεταξύ των πλειοψηφούντων Σιιτών και των Σουνιτών, ενώ η
κατάσταση έχει πλέον επιδεινωθεί δραματικά, μετά την απομάκρυνση των
αμερικανικών δυνάμεων στα τέλη του 2011.
Παράλληλα,
ο πόλεμος που μαίνεται στη γειτονική με το Ιράκ Συρία , έχει ενισχύσει
την ένταση μεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων στο Ιράκ,καθώς οι Σύροι
αντάρτες, οι οποίοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι Σουνίτες
και μάχονται κατά του - φίλα προσκείμενου στο Ιράν - καθεστώτος του
Μπασάρ Άσσαντ, απεχθάνονται την παροχή βοήθειας ποικιλοτρόπως της
Ιρακινής Σιιτικής κυβέρνησης προς τη Συρία, όπως μέσω των
διευκολύνσεων που παρέχει στο Ιράν και σχετίζονται με τη χρήση του
ιρακινού εναέριου χώρου από την Τεχεράνη, για την αποστολή βοήθειας στο
καθεστώς Άσσαντ. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο εντάσσονται και οι επιθέσεις
εναντίον Σιιτών στο Ιράκ από Σουνιτικές ριζοσπαστικές ομάδες, οι οποίες
συνδέονται με την αλ-Κάιντα.
Χάρτης με τα ποσοστά Σουνιτών και Σιιτών.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, αλλά και με δημοσιεύσεις αραβικών ΜΜΕ θεωρείται δεδομένη η συμμετοχή Ιρακινών Σουνιτών και Σιιτών στον πόλεμο της Συρίας με τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές.
Οπότε το ερώτημα που προκύπτει πλέον, αφορά στο πότε θα επεκταθεί η
συριακή εμφύλια σύρραξη και στο γειτονικό Ιράκ, όπου εκκολάπτονται οι
επικίνδυνες αυτές καταστάσεις.
Έτσι
έχουμε τα εξής δύο σενάρια: Το πρώτο αφορά την πτώση του
καθεστώτος Άσσαντ και την ανάληψη της εξουσίας από τους
αντικαθεστωτικούς (αντιπολίτευση). Η αντιπολίτευση (Σουνίτες),
κυριαρχείται από ακραία Ισλαμιστικά στοιχεία και με στενές σχέσεις με
την Αλ Κάιντα, οπότε αναλαμβάνοντας την εξουσία, θεωρείται πλέον βέβαιο
ότι με τις πράξεις και τις ενέργειές των , θα αυξηθεί η ένταση μεταξύ
των δύο χωρών, με πιθανό επακόλουθο την παροχή υποστήριξης, από μέρους
της νέας κατάστασης της Συρίας, στον αγώνα των Σουνιτών εναντίων της
Σιιτικής κυβέρνησης του Ιράκ. Το σενάριο αυτό, που πριν μερικούς μήνες θεωρούνταν το πιο πιθανό, τώρα με τις υφιστάμενες εξελίξεις θεωρείται μάλλον απίθανο.
Το
δεύτερο σενάριο αφορά την κυριαρχία των καθεστωτικών δυνάμεων και του
Άσσαντ και την ήττα των αντικαθεστωτικών, κάτι που είναι πολύ πιθανόν με
τα τελευταία δεδομένα, όπου ο Συριακός στρατός, συνεπικουρούμενος
από χιλιάδες μαχητές της Χεζμπολλάχ και Ιρανικών ειδικών δυνάμεων, που
μάχονται στο πλευρό του Άσαντ και με την στήριξη Ρωσίας και Κίνας ,
καταγάγει σημαντικές νίκες στα πεδία επιχειρήσεων και μετά την κατάληψη
της στρατηγικής σημασίας πόλης Αλ Κουσαίρ, κατέλαβε και την πόλη Χομς,
την «πρωτεύουσα» των αντικαθεστωτικών και προετοιμάζεται για την τελική
μάχη κατά της πόλης του Χαλεπίου και την οριστική έκβαση του πολέμου. (Βλέπε άρθρο μου «Η μάχη της Allepo θα κρίνει τα πάντα στην Συρία» http://www.analystsforchange.org/2013/07/allepo.html#more).
Τότε αναμένεται κύμα μαχητών της αντιπολίτευσης (με τον οπλισμό των και
την πολεμική των εμπειρία) να κατακλύσει το Ιράκ και αφού συνενωθεί
με τους Ιρακινούς Σουνίτες να προκαλέσουν εμφύλιο και τρομερή
αιματοχυσία επιτιθέμενοι κατά των Σιιτών.
Σε
ότι αφορά τις πρόσφατες εξελίξεις στην Αίγυπτο, που οδήγησαν στην
απομάκρυνση του Μοχάμεντ Μόρσι από τον προεδρικό θώκο και της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας από την εξουσία, αυτές αποτέλεσαν τοέναυσμα για την πραγματοποίηση αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων στη Λιβύη και την Τυνησία, όπου το κυβερνόν ισλαμικό κόμμα Ennahdaσυμφώνησε στον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, προκειμένου να αποφύγει αντίστοιχες δυσάρεστες εξελίξεις.
Ακόμη
διαπιστώνεται και μια αργή αλά σταθερή και συνεχιζόμενη
αποσταθεροποίηση στην Ιορδανία, λόγω της μαζικής εισροής προσφύγων από
την Συρία, παρά την δημοφιλία του Βασιλιά Αμπντάλλα και την αθρόα
υποστήριξη των ΗΠΑ ποικιλοτρόπως, στο υφιστάμενο καθεστώς, παρ’ όλα
αυτά, όμως οι τριγμοί έχουν αρχίσει να γίνονται αντιληπτοί.
Διαπιστώνουμε
λοιπόν ότι η διαμάχη μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών, έχει ως αποτέλεσμα
την εκδήλωση χασμάτων και διαιρέσεων στις χώρες της περιοχής, καθώς
μαίνεται ο αγώνας που καταβάλλει η Μουσουλμανική Αδελφότητα μαζί με
άλλες Ισλαμικές και Ισλαμιστικές οργανώσεις, με σκοπό την κυριαρχία και
την ανάληψη της εξουσίας έναντι άλλων Σουνιτών ηγετών στην περιοχή –
στις χώρες του Κόλπου και την Βόρεια Αφρική, καθώς επίσης και στην
διάσπαση του Σιιτικού άξονα Ιράν-Ιράκ-Συρία -Λίβανος. Οι εξελίξεις στον
απίθανο κόσμο της Μέσης Ανατολής ήταν και είναι πάντα απρόβλεπτες και
πολλές φορές μη αναμενόμενες, καθόσον τα συμφέροντα, οι γεωστρατηγικές
πολιτικές και σχεδιασμοί, ο θρησκευτικός φανατισμός, οι πολιτικές
φιλοδοξίες ηγετών, βασιλικών οικογενειών, σφετεριστών της εξουσίας κλπ,
καθώς και οι οικονομικές περιστάσεις, αλληλοσυγκρούονται συνεχώς, με
αποτέλεσμα το πιθανόν να γίνεται απίθανο και το απίθανο πιθανόν, με
κυρίαρχο στοιχείο το απρόβλεπτο και το ξαφνικό.
*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντιστράτηγος (ε.α.) και πρώην ΑΚΑΜ ΤΕΛ ΑΒΙΒ.
