Το νέο σχέδιο ονομάζεται Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης. Πριν από δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, το ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και να που προ ημερών το σχέδιο εγκρίθηκε από την κυβέρνηση της χώρας.
Ως ένα από τα επιχειρήματα οι Τούρκοι προβάλουν το γεγονός ότι τα Στενά του Βοσπόρου έχουν γίνει ρηχότερα, ότι έχουν μολυνθεί σημαντικά από πετρελαϊκά απόβλητα, γι’ αυτό είναι ουσιαστικά αδύνατο να αυξηθεί η κυκλοφορία των δεξαμενοπλοίων. Επιπλέον η Άγκυρα θέλει να μειώσει την περιβαλλοντική επιβάρυνση στη λεκάνη των Στενών, να κατοχυρώσει την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και να συγκεντρώσει κεφάλαια για την εξάλειψη τυχόν ατυχημάτων με πετρελαιοφόρα πλοία.
Από την πρώτη ματιά το έργο του δεύτερου Βοσπόρου φαίνεται υπέροχο. Ωστόσο, οι
ειδικοί το χαρακτηρίζουν παρ’ όλ’ αυτά μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές αυταπάτες της εποχής μας. Το ελάχιστο κόστος για την κατασκευή είναι 20 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η κατά προσέγγιση ημερομηνία παράδοσής του προς εκμετάλλευση είναι το 2023. Προκαταρκτικά έχει σχεδιαστεί ότι περίπου το ένα τρίτο των κεφαλαίων του πρέπει να προέλθει από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ το υπόλοιπο από ιδιώτες επενδυτές μέσω συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Η περίοδος απόσβεσης του έργου είναι τρομακτικό ακόμη και να τη φανταστεί κανείς.
Σε γενικές γραμμές, η οικονομική αιτιολόγηση της κατασκευής ενός εναλλακτικού Βοσπόρου μπορεί να αμφισβητηθεί. Κάτι που δεν μπορεί να γίνει για την πολιτική θεμελίωσή του.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μοντρέ στις χώρες εκτός Μαύρης Θάλασσας επιτρέπεται η διέλευση μέσω Βοσπόρου στον Εύξεινο Πόντο μόνο ελαφρά πολεμικά πλοία επιφανείας και βοηθητικά σκάφη, όχι όμως αεροπλανοφόρα και υποβρύχια. Η συνολική χωρητικότητα της μοίρας των πολεμικών πλοίων χωρών εκτός Μαύρης Θάλασσας, που βρίσκεται στα νερά της δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 45.000 τόνους. Ωστόσο οι περιορισμοί αυτοί δεν θα ισχύουν για τον ανθρωπογενές αδελφάκι του Βοσπόρου, πράγμα, που μετακινεί την περιφερειακή στρατιωτική-πολιτική ισορροπία υπέρ της Τουρκίας και των συμμάχων της. Μιλά ο αναλυτής του ρωσικού Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων Βίκτορ Ναντένι-Ραγέφσκι:
Μια ανθρωπογενής διώρυγα είναι απίθανο ότι θα υπόκειται στους όρους της Συνθήκες του Μοντρέ. Ουσιαστικά η διέλευση των στρατιωτικών φορτίων και η διέλευση των πολεμικών πλοίων θα είναι δυνατή. Θα πρέπει πολλά πιθανώς να διευκρινιστούν ως προς το διεθνές νομικό πλαίσιο. Ακόμη και σε καιρό πολέμου οι Τούρκοι (δεδομένου ότι θα είναι δική τους διώρυγα και όχι διεθνή στενά) θα έχουν το δικαίωμα να επιτρέπουν τη διέλευση κάποιων πλοίων. Αυτό θα ενισχύσει τις θέσεις της Τουρκίας.
Εάν πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, τότε ο δεύτερος Βόσπορος χρειάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ενισχύσουν την επιρροή τους στην περιοχή. Είναι σαφές ότι στη Ρωσία αυτό δεν μπορεί να αρέσει. Αλλά και η Τουρκία είναι απίθανο ότι θα ωφεληθεί από μια τέτοια διαμόρφωση των δυνάμεων. Φυσικά από τακτική άποψη το περιφερειακό της καθεστώς θα αυξηθεί. Αλλά από στρατηγική άποψη θα βρεθεί να έχει εμπλακεί σε έναν πολύ αμφίβολο τυχοδιωκτισμό με ασαφή κατάληξη. Και η φήμη της ως ανεξάρτητου γεωπολιτικού παίκτη θα τεθεί υπό συζήτηση.
Από Γεώργιος Θεσσαλονίκη.
http://greek.ruvr.ru/2013_04_27/111911790/
