taxiarhes.blogspot
Σαν ψέματα μου φαίνεται. Υπήρξε όντως τόσο ακέραιος και ικανός; Απ’ αυτόν απορρέουν τόσες πρωτοβουλίες, τόσα επιτεύγματα;
Κόμης
με τρία πτυχία, στα νιάτα του γιάτρευε στην γενέτειρά του τον απλό λαό,
αναλάμβανε τη σύνταξη νέου συντάγματος και ίδρυε πλήθος σχολείων στην
Επτάνησο. Στην υπηρεσία του Τσάρου μετά, πέτυχε την ενοποίηση της
Ελβετίας, έσωσε την Γαλλία από εδαφικό διαμελισμό και οικονομική
κατάρρευση, οργάνωσε το κράτος της Βαρσοβίας, αγωνίστηκε για την
κατάπαυση των επαναστάσεων στην Αμερική, κατά των απολυταρχικών
διοικήσεων Ισπανών και Πορτογάλων και του δουλεμπορίου των μαύρων, υπέρ
της ενοποίησης της Ευρώπης σε ισότιμη βάση.
Στο
χτίσιμο της πατρίδας καταρχάς κινητοποίησε τις χιλιάδες του απόδημου
Ελληνισμού κι εξασφάλισε την σωτήρια για την Επανάσταση «αυστηράν
ουδετερότητα» της Ιεράς Συμμαχίας. Ως πρώτος Κυβερνήτης, έπειτα, επί
τρία χρόνια, οκτώ μήνες και είκοσι μία ημέρες έδωσε τα πάντα για την
πατρίδα, ακόμα και την τελευταία του πνοή. Έμπειρος, έγκριτος,
ρεαλιστής, οραματιστής, υπόδειγμα ήθους και αυτοθυσίας.
Αιωνία
του η μνήμη! Άραγε οι διάδοχοί του, οι επίγονοί του, εμείς οι
Νεοέλληνες, θα είχαμε κάτι να παραδειγματιστούμε από τα λόγια του; Λόγια
σε άμεση αντιστοιχία με τα έργα του, με τη ζωή και την προσφορά του…
Σταχυολογώ από το ταμείο παρακαταθηκών του, από την αλήθεια του:
«Είμαι
ευχαριστημένος... Αντιστάθηκα στις πιο μεγάλες και γοητευτικές
προτάσεις ... Έμεινα σταθερός στο να παραιτηθώ από λαμπρές και
ανετότατες θέσεις ... προκειμένου να μείνω με όλη μου την καρδιά
προσκολλημένος ... σε όσα εγώ πιστεύω ως ιερά καθήκοντα ... Μού
προσφέρθηκαν περισσότερες από μια ωραίες αποκαταστάσεις. Τις αρνήθηκα
χωρίς δυσαρέσκεια. Θα είχα γίνει Κροίσος στα πλούτη, αλλά στους
αντίποδες. Θα είχα προχωρήσει κατά χίλια βήματα στην σταδιοδρομία μου,
αλλά έξω από τις αρχές μου, από την ατμόσφαιρά μας. Δεν το θέλησα και
ούτε θα το θελήσω ποτέ... Ελπίζω στην θεϊκή προστασία ...» (γράμμα στον
πατέρα του, όταν ήταν διπλωμάτης στην υπηρεσία του Τσάρου)
Όταν το 1815 ο Τσάρος του ανακοίνωσε την πρόθεσή του να τον διορίσει Υπουργό των Εξωτερικών, αρχικά δεν δέχτηκε, διότι δεν θα μπορούσε να θυσιάσει τα συμφέροντα της πατρίδας του ευρισκόμενος στην υψηλή αυτή θέση. Απάντησε, λοιπόν, στον Τσάρο: «Μεγαλειότατε, εντίμως σας δηλώνω ότι οσάκις ευρεθώ προ του τραγικού διλήμματος να υποστηρίξω τα συμφέροντα της σκλαβωμένης πατρίδος μου ή τα συμφέροντα της αχανούς αυτοκρατορίας σας, δεν θα διστάσω ούτε στιγμή: Θα τεθώ με το μέρος της πατρίδος μου ... Θα ήταν εκ μέρους μου αχαριστία, θα παρέβαινα τα καθήκοντά μου προς την γήν που με γέννησε, εάν, προκειμένου να απαλλαγώ από τις πιέσεις που θα μου έκαναν, θεωρούσα τον εαυτό μου ξένον προς την Ελλάδα. Αισθάνομαι όμως τον εαυτό μου ανίκανον για μιά τέτοια θυσία! ... Θα ευρίσκομαι σε συνεχή επικοινωνία μαζί τους, θα τους βοηθώ!...» και «Είμαι Έλλην και θα μείνω Έλλην για πάντα».
Έλληνες
από τη Μαριανούπολη, θέλοντας να τον ευχαριστήσουν για τη βοήθειά του
προς την κοινότητά τους, του έδωσαν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Αρνήθηκε
να το δεχθεί και για να μην τους προσβάλλει τους είπε: «... δέχομαι το
δώρο σας. Αλλά με τον όρο να καταθέσετε αυτά τα χρήματα σε Τράπεζα και
με τους τόκους να προσλάβετε Έλληνα διδάσκαλο για να σας διδάσκει τη
μητρική σας γλώσσα. Γιατί αποτελεί εντροπή, όντας Έλληνες στην καταγωγή,
στο φρόνημα και στη θρησκεία, να αγνοείτε την ευγενέστερη και
πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου, που την διδάσκονται τόσοι άλλοι
αλλοεθνείς ...».
"
Μιά ημέρα, στη διάρκεια μιάς εγκάρδιας συνομιλίας, μου είπε με εκείνη
την αξιολάτρευτη απλότητα που τον διέκρινε: 'Εκπλήττεσθε γιατί έχω
διαλέξει αυτά τα δύο πενιχρά δωμάτια στο σπίτι της κυρίας Lamotte ... Μα
ο λόγος είναι ότι μου στοιχίζουν μονάχα 30 φράγκα το μήνα και ασφαλώς
δεν ξέρετε ότι για τη συντήρηση και των δύο μας (και του υπηρέτη του)
δεν πρέπει να ξεπεράσουμε το ποσόν των 6 φράγκων την ημέρα.' Χονδρά
δάκρυα ύγραναν τα μάτια μου και του έσφιξα το χέρι με συγκίνηση: 'Είσθε
αξιοθαύμαστος', του είπα βαθιά συγκλονισμένη. 'Μα όχι, κυρία μου, απλώς
είμαι συνεπής προς τον εαυτό μου! Αυτό είναι όλο. Όταν όλα τα διαβήματα
και οι ενέργειές μου, όλες οι γραπτές μου εκκλήσεις ζητούν από τις
γενναιόδωρες ψυχές ψωμί και ενδύματα για τους συμπατριώτες μου, όταν,
αφού χτύπησα τις πόρτες των παλατιών των πλουσίων, χτύπησα μετά και τις
πόρτες των καλυβών των φτωχών, για να συλλέξω τον οβολό του φτωχού,
πρέπει να ημπορώ να τους λέω με παρρησία: Έδωσα τα πάντα πριν ζητήσω και
τη δική σας βοήθεια για τους αδελφούς μου". (απάντηση στην βαρώνη
Charlotte de Sor, όταν του είπε πως είναι αξιοθαύμαστος που,
εγκαταβιώνοντας στη Γενεύη, απαρνήθηκε τα προνόμια του αξιώματός του και
ζούσε λιτά.)
«Επέρασα
την Μεγάλη Εβδομάδα με τον Μητροπολίτην. Καί παρητήθην όλων των οχληρών
διπλωματικών γευμάτων. Το αυτό έπραξα και κατά τας δύο πρώτας ημέρας
του Πάσχα κατά το εκκλησιαστικόν τυπικόν των οποίων μόνον ηδυνήθην να
εκπληρώσω τα θρησκευτικά μου καθήκοντα.»
Δεν
δίστασε να υποθηκεύσει ολόκληρη τη μεγάλη ακίνητη πατρική περιουσία του
στην Κέρκυρα, να δαπανήσει όλα τα χρήματά του για να στηρίξει το
νεοσυσταθέν κράτος, να ζήσει ο ίδιος με τρόπο λιτό φέρνοντας τον εαυτό
του και την υγιεία του στα όρια, όπως αναφέρει και η Γενική Εφημερίδα
της Κυβερνήσεως: «... Ο γιατρός του είπε να βελτιώσει λίγο την τροφή
του, ήταν επείγουσα ανάγκη για την υγεία του. Κι εκείνος απήντησε
αποφασιστικά: Τότε μονάχα θα βελτιώσω την τροφή μου, όταν θα είμαι
βέβαιος ότι δεν υπάρχει ούτε ένα Ελληνόπουλο που να πεινάει ...». Ο δε
Μακρυγιάννης γράφει για να δείξει τον τρόπο ζωής του: «Ο Κυβερνήτης
έτρωγε επί 4 ημέρες μία κότα».
«Aποστρέφομαι
το να προμηθεύω εις τον εαυτόν μου τας αναπαύσεις του βίου, αι οποίαι
προϋποθέτουν την ευπορίαν, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων
περικυκλωμένοι από πλήθος ολόκληρον ανθρώπων βυθισμένων εις την εσχάτην
αμηχανίαν...» (προς την Δ΄ Eθνικήν Συνέλευση, 4/8/1829, αρνούμενος να δεχθεί μισθό που ψήφισαν δις υπέρ του το Πανελλήνιο και η Γερουσία)
«Πρώτα
είμαι Έλληνας... γιατί γεννήθηκα σε αυτή την χώρα... Είμαι Έλληνας από
πατέρα και μητέρα. Είμαι με την χάρη του Θεού που μού ανέθεσε την
κυβέρνησιν αυτού του πτωχού λαού... Είμαι Έλληνας εκ γενετής, από καθαρή
αγάπη, από αίσθημα, από καθήκον και από Θρησκεία»
