Είναι ο πιο γνωστός άγνωστος της ελληνικής ιστορίας. Ο πρώτος μεγάλος ηγέτης της Ελλάδας. Ο κοσμοναύτης της ελληνικής ιστορίας...
Με αυτές τις φράσεις σε μια χειμαρρώδη παρουσίαση η Cosmote TV παρουσίασε το ντοκιμαντέρ «Ιωάννης Καποδίστριας: Η ζωή και το έργο του» που έκανε πρεμιέρα στις 28 Σεπτεμβρίου στο Cosmote History HD συνδυάζοντας ιστορικές μαρτυρίες με δραματοποίηση
«Οι ανδριάντες των προσωπικοτήτων φτιάχνονται με τις πέτρες που τους πετούσαν όσο ζούσαν». Η φράση αυτή του Κοκτώ θα μπορούσε να είναι η εγχάρακτη υπόμνηση κάτω από τον ανδριάντα του Ιωάννη Καποδίστρια. Του πρώτου κυβερνήτη του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους που αποτελεί και το αντικείμενο μελέτης και παρουσίασης στο μεγάλο κοινό του πρώτου δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ (docudrama) που παρήγαγε και παρουσιάζει η Cosmote TV σε σκηνοθεσία Γιώργου Γκικαπέππα.
Εικαστικότητα και μαρτυρίες στο docudrama του Καποδίστρια
Λίγο πριν την πρεμιέρα της σειράς των 6 επεισοδίων (διάρκειας 50 λεπτών έκαστο) που θα γίνει στις 28 Σεπτεμβρίου (μια μέρα μετά την επέτειο από τη δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831) στο Cosmote History HD , έγινε η παρουσίαση τoυ docudrama. Εκεί πλάι στον σκηνοθέτη βρέθηκε ο πρωταγωνιστής Σπύρος Σταμούλης, ο Ανδρέας Κούκος, Νομικός-Διδάκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ και Επιστημονικός Σύμβουλος της σειράς καθώς και οι Μαρία Ευθυμίου και Θάνος Βερέμης που συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ προφέροντας μαρτυρίες από τις πηγές και την δική τους προσέγγιση στο φαινόμενο που υπήρξε ο Καποδίστριας.
Στα αποσπάσματα του docudrama που είδαμε στην ειδική παρουσίαση, είναι εντυπωσιακή η έντονη εικαστικότητα. Θραύσματα εικόνων που φέρουν το βάρος της ιστορίας ελαφρώς διεσταλμένο από τον χρόνο, χωρίς καμία απόπειρα ιστορικής αναπαράστασης. Χωρίς τη σκόνη της ιστορίας, αλλά με έναν φρέσκο, δυναμικό τρόπο. Ακόμα και τα πρόσωπα, ναι κυρίως τα πρόσωπα, είναι απολύτως σημερινά, χωρίς φτιασίδια με αναφορές στις εικονογραφήσεις της εποχής. Το ύφος του ντοκιμαντέρ που καλεί τον θεατή να εμπλακεί, να σχετιστεί με το θέμα και να κάνει τις προσωπικές του προβολές.
Φίλος του Πούσκιν και του Γκαίτε, βαθιά θρήσκος
Ο Σπύρος Σταμούλης, με μια ατάραχη έκφραση, σαν προτομή, να διατρέχει τις σκηνές με μια αποφασιστικότητα, μια φλόγα στο βλέμμα πίσω από την ψύχραιμη στάση. Ο στοχασμός και η ψυχραιμία, η πειθαρχία, και από πίσω η ένταση των συναισθημάτων που τιθασευόταν μεν, αλλά υπήρχε. Ο τρόπος που μιλούσε ο Καποδίστριας ήταν οριακά συναισθηματικός, παρατήρησε ο σκηνοθέτης κύριος Γιώργος Γκικαπέππας, προσθέτοντας ότι από την πρώτη στιγμή είδε τον Καποδίστρια στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή του.«Ο Καποδίστριας εξέπεμπε μια θερμότητα αλλά είχε υιοθετήσει την πειθαρχία και την ψυχραιμία του διπλωμάτη».
Οπως εξήγησε η κυρία Ευθυμίου, ο τρόπος που μεγάλωσε ο Καποδίστριας τον οδήγησε σε αυτό τον ψυχισμό. Ο πατέρας του ήταν πολιτικός, όμως η μάνα του τον πήγαινε από παιδί στα μοναστήρια, μυήθηκε στο μοναστικό βίο, έμαθε πιάνο και είχε ιδιωτική εκπαίδευση. Βαθιά θρήσκος, χρησιμοποιούσε τη φράση «θεία πρόνοια». Πίστευε ότι η ελευθερία είναι επιστήμη, αφού στηρίζεται στις αρχές, αλλά και τέχνη αφού βασίζεται στη δράση. Ηταν φίλος του Πούσκιν και του Γκαίτε και παρά το φόρτο εργασίας του αφιέρωνε κάθε μέρα χρόνο για να διαβάσει λογοτεχνία και φιλοσοφία. «Ηταν ένας άλλος ανθρωπότυπος», είπε τουλάχιστον δυο φορές ο σκηνοθέτης.
Ο μοναδικός ανθρωπότυπος του Καποδίστρια
Αυτόν τον ανθρωπότυπο θα μπορέσουν να ανακαλύψουν για πρώτη φορά τόσο διεισδυτικά και συναισθηματικά οι θεατές της Cosmote Tv. Ομως πέρα από τα έξι επεισόδια, θα ακολουθήσει και μια τηλεταινία τις οποίες τα γυρίσματα αρχίζουν σύντομα. Είναι η στιγμή να ανοίξει όπως ποτέ πριν η συζήτηση για το ποιος ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας και πως καθόρισε το ελληνικό κράτος. Μαζί, ίσως με το «τι θα γινόταν αν δεν είχε δολοφονηθεί».
Κάθε κουβέντα που ακούστηκε στην παρουσίαση την διαπερνούσε όχι μόνο η γνώση που προέρχεται από την βαθιά, εξαντλητική μελέτη των πηγών, αλλά και από μια προφανή συμπάθεια, εκτίμηση, στα όρια του θαυμασμού προς τον Καποδίστρια. Ετσι, δεν έλειψαν κατά τη διάρκεια των ομιλιών φράσεις που φέρουν μέσα στοιχεία υπερθετικά, ακριβώς για να καταστήσουν σαφές πόσο πέρα από κάθε ως σήμερα γενική εκτίμηση σπουδαίος ήταν ο Καποδίστριας. Πόσο σημαντικός. Καθοριστικός για την εξέλιξη του ελληνικού κράτους. Και πόσο αβυσσαλέα σχεδόν πολεμήθηκε, χωρίς ποτέ να πτοηθεί, χωρίς εκπτώσεις, μέχρι να φτάσει αγέρωχος στη δολοφονία του, γνωρίζοντας ότι θα έχει τραγικό τέλος.
Καποδίστριας, ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε τον φιλελληνισμό
Από την αρχή της συζήτησης ετέθη το ζήτημα της ηρωοποίησης του Καποδίστρια. Κατά πόσο, δηλαδή, οι δημιουργοί και συμμετέχοντες παρασύρθηκαν από το σημαντικό έργο και την προσωπικότητα με αποτέλεσμα οι μαρτυρίες και η αφήγηση να βαραίνουν μόνο υπέρ ενός ηγέτη χωρίς ψεγάδια. Με τον σκηνοθέτη να αποσαφηνίζει ότι δεν τον αφορά το δίλημμα «μυθοποίηση ή απομυθοποίηση που είναι κυρίαρχο στην εποχή μας» και να επιβεβαιώνει ότι ψεγάδια του Καποδίστρια αναδύονται στα έξι επεισόδια που εκκινούν από τη γέννησή του στα Επτάνησα και ολοκληρώνονται με τη δολοφονία του στο Ναύπλιο.
Το κυρίαρχο στοιχείο που ακούστηκε ως αρνητικό αφορούσε τον αυταρχισμό τους σε συνδυασμό με έναν συντηρητισμό. Στοιχεία που υποχωρούν δραματικά μπροστά στην επίμονη υπενθύμιση του γεγονότος ότι υπήρξε ακέραιος, πατριώτης πέρα από κάθε γνωστή ερμηνεία της έννοιας, έντιμος, αφοσιωμένος, εξαιρετικά ιδιοφυής και αποτελεσματικός. «Ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε τον φιλελληνισμό», που «ήρθε στην Ελλάδα όταν αυτή ήταν ερείπια και ο Ισμαήλ έσφαζε τους Ελληνες». Οταν κατέβηκε στην Αίγινα βρήκε ακραία φτώχεια και εκατοντάδες ορφανά και χήρες να κοιμούνται στις παραλίες. Ο πορφυρογέννητος γιος διπλωμάτη, ο υπουργός της τσαρικής Ρωσίας, άφησε τα πάντα πίσω του για να υπηρετήσει την πατρίδα στην καθοριστική της στιγμή. Με έναν τρόπο αφοσιωμένο, με στρατηγική, με διεθνή εμπειρία, με γνώσεις, χωρίς όμως την καθαρή ιδιότητα του πολιτικού-πολιτευτή που κάνει συμβιβασμούς, συμμαχίες και υποχωρήσεις.
πηγή
