της Σοφίας Καλαμακίδου
3 Δεκεμβρίου. Η ημέρα που οι λιλιπούτειοι κάτοικοι της Δράμας περίμεναν όλο το χρόνο έφτασε! Την εβδομάδα που πέρασε, φελιζόλ, πινέλα, κοπίδια, κεράκια και σημαιάκια μεταμορφώθηκαν σε καραβάκια. Παραμονή της Αγίας Βαρβάρας σήμερα και μόλις σουρουπώσει από κάθε γωνιά της πόλης θα ξεπροβάλλουν οι μικροί καπετάνιοι.
Σημείο συνάντησης; Μα φυσικά η μεγάλη λίμνη της Αγίας Βαρβάρας.
Η λίμνη που στον πυθμένα της βρίσκονται τα θεμέλια από το παλιό εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.
Σύμφωνα με το θρύλο που τυλίγει τις πηγές της πόλης, όταν το 1830 η Δράμα κατακτήθηκε από τους Τούρκους, το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας γκρεμίστηκε για να χτιστεί στη θέση του ένα τζαμί. Τα σχέδια των κατακτητών όμως άλλαξαν… ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας η περιοχή πλημμύρισε με νερό και έτσι το τζαμί δεν χτίστηκε ποτέ. Από τότε η Αγία Βαρβάρα έγινε η πολιούχος της Δράμας και ακριβώς απέναντι από τη λίμνη με τα θεμέλια, χτίστηκε η καινούρια εκκλησία που αφιερώθηκε στην Αγία που έσωσε το εκκλησάκι της. Έκτοτε, στις 4 του Δεκέμβρη κάθε χρόνο η πόλη μας τιμά τη μνήμη της πολιούχου της.
Το θρύλο αυτό ακολούθησε το έθιμο με τα καραβάκια, οι εκδοχές του οποίου είναι δύο. Σύμφωνα με την πρώτη, την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας μετά τη λιτανεία, ο κόσμος έστελνε στο βυθισμένο εκκλησάκι το κεράκι του για την Αγία πάνω σε ένα σανίδι από ξύλο.
Η δεύτερη εκδοχή βασίζεται στο ότι η Αγία Βαρβάρα εκτός από προστάτιδα του πυροβολικού ήταν και η προστάτιδα των κοριτσιών που τις φυλούσε από τη γλωσσοφαγιά και βοηθούσε τα «τυχερά» του γάμου τους. Έτσι όλα τα ελεύθερα κορίτσια στις 3 του Δεκέμβρη, κατά τη διάρκεια του εσπερινού και μόλις σκοτείνιαζε, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Κάποιες κοπέλες έβαζαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και μαζί με μια ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας. Η πορεία της σανίδας στη λίμνη έδειχνε αν η ευχή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Αν το κεράκι έσβηνε θεωρούνταν αποτυχία αλλά η ελπίδα έμενε, καθώς το επόμενο πρωί όλα τα κορίτσια κατέφθαναν και πάλι στη λίμνη για να πλυθούν με το νερό που η Αγία Βαρβάρα είχε αγιάσει το προηγούμενο βράδυ.
Τα χρόνια που πέρασαν από τότε είναι πολλά και οι εποχές εκείνες έφυγαν ανεπιστρεπτί. Και όμως το έθιμο με τα κεράκια στη λίμνη έμεινε. Μόνο που τα κεράκια τώρα ταξιδεύουν πάνω σε καράβια φτιαγμένα από παιδικά χεράκια, δημιουργώντας μια πανέμορφη και μοναδική ατμόσφαιρα. Ότι καιρό και να έχει, χιόνι, βροχή ή τσουχτερό κρύο πάντα στις 3 Δεκεμβρίου μόλις σουρουπώσει οι μικροί καραβοκύρηδες βρίσκονται στις θέσεις τους και καμαρώνουν το καράβι τους μέχρι να καεί ή να πλεύσει μακριά μαζί με τα υπόλοιπα
Και αν οι μικροί κάτοικοι της Δράμας περιμένουν τη γιορτή της Αγίας Βαρβάρας για να ρίξουν το καραβάκι τους στη λίμνη, οι μεγάλοι την περιμένουν για να γευτούν τη ζεστή και μυρωδάτη βαρβάρα που όλες οι Δραμινές νοικοκυρές ετοιμάζουν.
Η πόλη μας φορά τα καλά της και γιορτάζει. Για ακόμη μια φορά το ραντεβού όλων μας είναι το μεσημέρι στην περιφορά της εικόνας της Αγίας Βαρβάρας και το απογευματάκι στη λίμνη. Και μετά το κρύο που όλοι θα νιώσουμε έντονα θα μας περιμένει η ζεστή βαρβάρα στο σπίτι!
Χρόνια πολλά λοιπόν σε όλους τους συμπολίτες μας και φυσικά στις Βαρβάρες που αύριο γιορτάζουν! Καλές γιορτές σε όλους και του χρόνου ξανά εδώ με υγεία!
Σοφία Καλαμακίδου
Νηπιαγωγός
http://drama-tika.blogspot.com/2011/12/blog-post_1474.html
Κάθε χρόνο, 4 Δεκεμβρίου, ημέρα εορτής της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου Δράμας και προστάτιδας του Πυροβολικού, πραγματοποιούνται θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην πόλη της Δράμας.
Η συμμετοχή του κόσμου κάθε χρόνο είναι εντυπωσιακή. Συρρέουν κατά χιλιάδες για να προσκυνήσουν την εικόνα της Αγίας Βαρβάρας, στο μικρό εκκλησάκι στην ομώνυμη περιοχή, δίπλα στη λίμνη, όπου στον πυθμένα της ακόμη και σήμερα διασώζονται να ερείπια της πρώτης εκκλησίας.
Σύμφωνα με την παράδοση οι Τούρκοι την γκρέμισαν για να χτίσουν στη θέση της τζαμί. Τότε άρχισαν να αναβλύζουν από τα θεμέλια της νερά, χαλώντας τα σχέδια των Τούρκων.
Τα Καραβάκια των Ευχών
Ξεχωριστή μέρα για την περιοχή είναι η παραμονή της γιορτής της πολιούχου της Δράμας, της Αγίας Βαρβάρας, στις 3 Δεκεμβρίου, όταν εκατοντάδες παιδιά αφήνουν τα καραβάκια τους, φωταγωγημένα, στα ήρεμα νερά της λίμνης, ακριβώς μπροστά από την ομώνυμη εκκλησία, προσφέροντας μοναδικό θέαμα το σούρουπο.
Όπως ορίζει το έθιμο, μικροί και μεγάλοι ρίχνουν στην λιμνούλα δίπλα στην εκκλησία, καραβάκια φτιαγμένα από ξύλο ή φελιζόλ, στολισμένα με ξεχωριστή και περισσή φροντίδα. Κάθονται και απολαμβάνουν το θέαμα με τις ώρες, μέχρι τα λιώσουν τα κεριά, να καεί το φελιζόλ και να βυθιστεί το καραβάκι. Είναι ένα έθιμο που τιμάται ιδιαίτερα. Κάθε χρόνο αναβαθμίζεται και ο συναγωνισμός για το ποιος έχει κάνει το καλύτερο καραβάκι, είναι μεγάλος.
Το έθιμο της «Βαρβάρας» και η ιστορία του
Οι νοικοκυρές την ημέρα αυτή φτιάχνουν από νωρίς το γλύκισμα «Βαρβάρα», μια γλυκιά νηστίσιμη σούπα από σιτάρι, σταφίδες, σουσάμι, καρύδια, αλλά και άλλους σπόρους, σύμφωνα με την παραδοσιακή συνταγή της κάθε δραμινής νοικοκυράς.
Η γλυκιά σούπα «Βαρβάρα», που μοιάζει με το κολυβόζουμο, είναι ένα έθιμο πανάρχαιο και θυμίζει την πανσπερμία. Στους Χριστιανούς η παρασκευή της «Βαρβάρας» καθιερώθηκε από το εξής περιστατικό: Ο σατανικός νους του Διόσκουρου, είχε συλλάβει ένα δόλιο και αποτρόπαιο σχέδιο για την εξόντωση των Χριστιανών της περιοχής του. Κάλεσε όλους τους αρτοποιούς της περιοχής του και τους έδωσε εντολή να βάλουν δηλητήριο στο ψωμί που θα παρασκεύαζαν και οι πωλητές τροφίμων στα τρόφιμα που θα πωλούσαν.
Το μυστικό αυτό το έμαθε η κόρη του η Βαρβάρα, και ειδοποίησε τους χριστιανούς να μην αγοράσουν ψωμί και τρόφιμα, και να πορευτούν με τα υπολείμματα που είχαν στα σπίτια τους. Έτσι κάθε Χριστιανική οικογένεια μαγείρεψε ότι πρόχειρο της βρέθηκε στο σπίτι. Επειδή όμως τα τρόφιμα που τους είχαν απομείνει ήταν πολύ λίγα και κάθε είδος από μόνο του δεν έφτανε για μια σωστή μαγειριά, έβαλαν στην κατσαρόλα λίγο από όλα. Δηλαδή, λίγο στάρι, μερικά φασόλια, κουκιά, σταφίδες και ότι άλλο σχετικό είχαν, κι όλα μαζί τα μαγείρεψαν. Έτσι χάρη στη Βαρβάρα σώθηκαν και από τότε σε ανάμνηση αυτού του περιστατικού καθιερώθηκε στη γιορτή της να μαγειρεύουν το παρασκεύασμα αυτό που είναι γλυκό και φαγητό μαζί και λέγεται «Βαρβάρα».
Η Μεγαλομάρτυς Αγία Βαρβάρα
Η Μεγαλομάρτυς Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε το 275 μ.Χ. στη Νικομήδεια και μαρτύρησε το 306 μ.Χ. Ο άπιστος πατέρας της αποκεφάλισε την Αγία με το ξίφος του. Σύμφωνα με την παράδοση, ενώ το ξίφος του πατέρα της απέκοπτε το κεφάλι της, η Θεία Δίκη με μορφή κεραυνού, κατέκαυσε τον άσπλαχνο πατέρα. Αυτόν τον τιμωρό κεραυνό, συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού μας.
Η Αγία Βαρβάρα είναι επίσης προστάτιδα και των παιδιών και τα φυλάει από τις κακές παιδικές αρρώστιες, όπως την βλογιά και άλλες. Για να την "γλυκάνουν" σε πολλά μέρη του τόπου μας την ημέρα της γιορτής της προσέφεραν μελόπιτες ή κολυβόζουμο, που το έλεγαν «Βαρβάρα».
Προστάτιδα του Πυροβολικού
Το Πυροβολικό οργανώθηκε σε Σώμα από τον Καποδίστρια το 1928. Αποτελείτο αρχικά από ένα Τάγμα «Πυροβολιστών» και ένα Λόχο Φρουριακού Πυροβολικού με Πυροβόλα εμπροσθογεμή λείου σωλήνα. Το 1843 το Τάγμα ονομάστηκε Μοίρα Πυροβολικού. Το 1874 η Μοίρα αναπτύχθηκε σε Σύνταγμα με πυροβόλα οπισθογεμή αυλακωτού σωλήνα. Από τότε το Πυροβολικό εξελίσσεται συνεχώς.
Στους απελευθερωτικούς αγώνες τους Έθνους, το Πυροβολικό μας υπό τη σκέπη της Προστάτιδος Αγίας Βαρβάρας, υπήρξε πάντοτε από τους κυριότερους συντελεστές της νίκης.
https://dramania.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=19705:agia-barbara-polioyhos-dramas-h-paradosh-to-ethimo-ths-barbaras-kai-ta-karabakia-ton-eyhon&Itemid=177
