Του Αρχιμ. Γεωργίου Γιαννιού
Η μεγάλη ταραχή και αγωνία και το άγχος μας κάνει όλους να βλέπουμε τα πάντα γύρω μας μαύρα και σκοτεινά. Ανησυχούμε για τα πλέον ασήμαντα πράγματα. Με το δίκαιό μας άλλωστε, γιατί από τα μικρά γεννώνται τα μεγάλα κακά μέσα στη ζωή, και έτσι χάνουμε τη γαλήνη μας και την ηρεμία της ψυχής μας. Το κουρασμένο μας σώμα δεν έχουμε που να το ξεκουράσουμε. Τη ματωμένη από τους πόνους καρδιά μας, δεν ξέρουμε που να καταφύγουμε τις πιο πολλές φορές για να σταματήσουμε την αιμορραγία της. Τόσο σκοτισμένοι είμαστε, ώστε δε βλέπουμε, γύρω μας τίποτα παρά μόνον σκοτάδι.
Τέτοιες ώρες, που τα νερά της απελπισίας έχουν κατακλύσει την ύπαρξή μας, και η ταραγμένη θάλασσά της κοντεύει να μας καταπιεί, τέτοιες ώρες θα καταφεύγουμε στον εορταζόμενο Αγιο Νικόλαο για βοήθεια και προστασία.
Ο Άγιος Νικόλαος όπως όλοι μας γνωρίζουμε, είναι ο Αγιος και προστάτης των ναυτικών. Και δεν υπάρχει μεγάλο ή μικρό καράβι, που να μην έχει την αγία του εικόνα για φρουρό και προστασία. Και δεν είναι μονάχα για τους θαλασσινούς. Και η ζωή είναι μια θάλασσα που πρέπει οπωσδήποτε να την διαπλεύσουμε, όσες φουρτούνες κι αν έχει, και όσες φουρτούνες κι αν περάσουμε, για να φθάσουμε στην απέναντι όχθη της αιωνιότητας. Στην όχθη και στο λιμάνι της Βασιλείας του Θεού. Και σ’ αυτή τη θάλασσα της ζωής, ο Άγιος Νικόλαος είναι όπως μας ψάλλει, ο υμνογράφος του, «όρμος ο γαληνότατος, εν ω καταφεύγοντες, οι τρικυμίες του βίου, περιστατούμενοι σώζωνται».
Ολοι οι άγιοι στη μνήμη τους μας φέρνουν το άρωμα της ευσεβείας και της μαρτυρικής ομολογίας των, δια μέσου της θείας ευωδίας του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, που τρέχει πλούσια μεν, αλλά άκτιστα από την βρύση των θαυμάτων τους.
Ο λόγος μας δεν μπορεί να φανερώσει το πόσο ο Αγιος Νικόλαος ήταν στο πνευματικό του ποίμνιο και στα λογικά του πρόβατα «κανόνα πίστεως, εικόνα πραότητος και εγκρατείας διδάσκαλος». Μόνο ο Πανάγιος Θεός μπορεί να μας πει, ποια ήταν η των πραγμάτων αλήθεια. Να μας πει και να μας αποκαλύψει. Και αυτή η αλήθεια των πραγμάτων, της πνευματικής του ζωής, που τον κάνει πρότυπο καλού ποιμένα, πρώτον για μας τους ιερείς και επισκόπους, εν συνεχεία για τους μοναχούς, και κατόπιν για τους απλούς αγωνιζομένους πιστούς, πρότυπο στην πραότητα και στην εγκράτεια, στην πίστη και στην ομολογία, στην αγνότητα και στην προσευχή, πρότυπο στην ελεημοσύνη και στη μακροθυμία, πρότυπο στην αγάπη και στην υπομονή.
Έκανε τον ταπεινό και σεμνό Άγιο Νικόλαο να αποκτήσει τα υψηλά και τα ουράνια δηλαδή την χάριν του Παναγίου Πνεύματος, τον φωτισμό την μακαριότητα, τον αγιασμό και τέλος την θέωση. Και μαζί με όλα αυτά τα ουράνια και τα υψηλά, επειδή μοίραζε τα όσα πάντα είχε, και ζούσε την φτώχεια των πονεμένων και θλιβομένων, κέρδισε και τα πλούσια. Δηλαδή τον άφθαρτο και αιώνιο πλούτο της Βασιλείας του Θεού.
Ζούσε την κοινωνία της αγάπης της Αγίας Τριάδος, μέσα από τις πολλές και κρυφές ελεημοσύνες του. Οχι μόνον τις δικές του, αλλά και όσες του εμπιστεύονταν οι χριστιανοί του. Και για τον εαυτόν του και για τα πιστά του παιδιά αποταμίευε θησαυρούς εν ουρανώ, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, και άνοιγε πύλες μετανοίας και θείου ελέους για τον κάθε αμαρτωλό.
Για τον Αγιο Νικόλαο θα μπορούσαμε να πούμε μετά βεβαιότητος, ότι ήτανε αληθινά θεοπρόβλητος. Αυτός ο τίτλος έχει θεοαξία. Και δυστυχώς στις ημέρες μας οι αξίες όχι μόνον έχουν αντιστραφεί, αλλά και έχουν ξεφτίσει. Σ’ αυτόν τον Ορθόδοξο τόπο, την πατρίδα μας, τα ιερότερα πράγματα δεινοπαθούν και ξευτελίζονται.
Τα όσα είπαμε μέχρι τώρα για τη ζωή του Αγίου Νικολάου, είναι μια πρόσκληση νομίζω για όλους μας, όπως τον μιμηθούμε. Γιατί όλοι μας μπορούμε να πλουτίσουμε μιμούμενοι την κατά Θεόν πτωχεία του. Και όλοι μπορούμε να αποκτήσουμε τα υψηλά και άφθαρτα και αιώνια αγαθά του Παραδείσου, φορώντας την ταπείνωση του Αγίου του.
Ολοι μας πρέπει να τον μιμηθούμε στην πίστη, στην πραότητα, στην εγκράτεια, στην αγρυπνία, στην προσευχή, στην ελεημοσύνη. Ολοι μας να τον τιμούμε. «Οι εν ιώσοις τον ιατρόν, οι εν κινδύνοις τον λυτρωτήν, οι αμαρτωλοί τον προστάτην, οι πένητες τον θησαυρόν, οι εν θλίψεσι την παραμυθίαν και οι εν θαλάσσι τον κυβερνήτην. Αλλά και οι πάντες τον πανταχού θερμώς προφθάνοντα μέγιστον ιεράρχην και εγκωμιάζοντες αυτόν ούτω βοήσωμεν, «Πανάγιε Νικόλαε, εξελού και λύτρωσον, πάντας ημάς εκ της παρούσης ανάγκης, και δια των αγίων πρεσβειών σου σώσον τας ψυχάς ημών».
Η μεγάλη ταραχή και αγωνία και το άγχος μας κάνει όλους να βλέπουμε τα πάντα γύρω μας μαύρα και σκοτεινά. Ανησυχούμε για τα πλέον ασήμαντα πράγματα. Με το δίκαιό μας άλλωστε, γιατί από τα μικρά γεννώνται τα μεγάλα κακά μέσα στη ζωή, και έτσι χάνουμε τη γαλήνη μας και την ηρεμία της ψυχής μας. Το κουρασμένο μας σώμα δεν έχουμε που να το ξεκουράσουμε. Τη ματωμένη από τους πόνους καρδιά μας, δεν ξέρουμε που να καταφύγουμε τις πιο πολλές φορές για να σταματήσουμε την αιμορραγία της. Τόσο σκοτισμένοι είμαστε, ώστε δε βλέπουμε, γύρω μας τίποτα παρά μόνον σκοτάδι.
Τέτοιες ώρες, που τα νερά της απελπισίας έχουν κατακλύσει την ύπαρξή μας, και η ταραγμένη θάλασσά της κοντεύει να μας καταπιεί, τέτοιες ώρες θα καταφεύγουμε στον εορταζόμενο Αγιο Νικόλαο για βοήθεια και προστασία.
Ο Άγιος Νικόλαος όπως όλοι μας γνωρίζουμε, είναι ο Αγιος και προστάτης των ναυτικών. Και δεν υπάρχει μεγάλο ή μικρό καράβι, που να μην έχει την αγία του εικόνα για φρουρό και προστασία. Και δεν είναι μονάχα για τους θαλασσινούς. Και η ζωή είναι μια θάλασσα που πρέπει οπωσδήποτε να την διαπλεύσουμε, όσες φουρτούνες κι αν έχει, και όσες φουρτούνες κι αν περάσουμε, για να φθάσουμε στην απέναντι όχθη της αιωνιότητας. Στην όχθη και στο λιμάνι της Βασιλείας του Θεού. Και σ’ αυτή τη θάλασσα της ζωής, ο Άγιος Νικόλαος είναι όπως μας ψάλλει, ο υμνογράφος του, «όρμος ο γαληνότατος, εν ω καταφεύγοντες, οι τρικυμίες του βίου, περιστατούμενοι σώζωνται».
Ολοι οι άγιοι στη μνήμη τους μας φέρνουν το άρωμα της ευσεβείας και της μαρτυρικής ομολογίας των, δια μέσου της θείας ευωδίας του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, που τρέχει πλούσια μεν, αλλά άκτιστα από την βρύση των θαυμάτων τους.
Ο λόγος μας δεν μπορεί να φανερώσει το πόσο ο Αγιος Νικόλαος ήταν στο πνευματικό του ποίμνιο και στα λογικά του πρόβατα «κανόνα πίστεως, εικόνα πραότητος και εγκρατείας διδάσκαλος». Μόνο ο Πανάγιος Θεός μπορεί να μας πει, ποια ήταν η των πραγμάτων αλήθεια. Να μας πει και να μας αποκαλύψει. Και αυτή η αλήθεια των πραγμάτων, της πνευματικής του ζωής, που τον κάνει πρότυπο καλού ποιμένα, πρώτον για μας τους ιερείς και επισκόπους, εν συνεχεία για τους μοναχούς, και κατόπιν για τους απλούς αγωνιζομένους πιστούς, πρότυπο στην πραότητα και στην εγκράτεια, στην πίστη και στην ομολογία, στην αγνότητα και στην προσευχή, πρότυπο στην ελεημοσύνη και στη μακροθυμία, πρότυπο στην αγάπη και στην υπομονή.
Έκανε τον ταπεινό και σεμνό Άγιο Νικόλαο να αποκτήσει τα υψηλά και τα ουράνια δηλαδή την χάριν του Παναγίου Πνεύματος, τον φωτισμό την μακαριότητα, τον αγιασμό και τέλος την θέωση. Και μαζί με όλα αυτά τα ουράνια και τα υψηλά, επειδή μοίραζε τα όσα πάντα είχε, και ζούσε την φτώχεια των πονεμένων και θλιβομένων, κέρδισε και τα πλούσια. Δηλαδή τον άφθαρτο και αιώνιο πλούτο της Βασιλείας του Θεού.
Ζούσε την κοινωνία της αγάπης της Αγίας Τριάδος, μέσα από τις πολλές και κρυφές ελεημοσύνες του. Οχι μόνον τις δικές του, αλλά και όσες του εμπιστεύονταν οι χριστιανοί του. Και για τον εαυτόν του και για τα πιστά του παιδιά αποταμίευε θησαυρούς εν ουρανώ, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, και άνοιγε πύλες μετανοίας και θείου ελέους για τον κάθε αμαρτωλό.
Για τον Αγιο Νικόλαο θα μπορούσαμε να πούμε μετά βεβαιότητος, ότι ήτανε αληθινά θεοπρόβλητος. Αυτός ο τίτλος έχει θεοαξία. Και δυστυχώς στις ημέρες μας οι αξίες όχι μόνον έχουν αντιστραφεί, αλλά και έχουν ξεφτίσει. Σ’ αυτόν τον Ορθόδοξο τόπο, την πατρίδα μας, τα ιερότερα πράγματα δεινοπαθούν και ξευτελίζονται.
Τα όσα είπαμε μέχρι τώρα για τη ζωή του Αγίου Νικολάου, είναι μια πρόσκληση νομίζω για όλους μας, όπως τον μιμηθούμε. Γιατί όλοι μας μπορούμε να πλουτίσουμε μιμούμενοι την κατά Θεόν πτωχεία του. Και όλοι μπορούμε να αποκτήσουμε τα υψηλά και άφθαρτα και αιώνια αγαθά του Παραδείσου, φορώντας την ταπείνωση του Αγίου του.
Ολοι μας πρέπει να τον μιμηθούμε στην πίστη, στην πραότητα, στην εγκράτεια, στην αγρυπνία, στην προσευχή, στην ελεημοσύνη. Ολοι μας να τον τιμούμε. «Οι εν ιώσοις τον ιατρόν, οι εν κινδύνοις τον λυτρωτήν, οι αμαρτωλοί τον προστάτην, οι πένητες τον θησαυρόν, οι εν θλίψεσι την παραμυθίαν και οι εν θαλάσσι τον κυβερνήτην. Αλλά και οι πάντες τον πανταχού θερμώς προφθάνοντα μέγιστον ιεράρχην και εγκωμιάζοντες αυτόν ούτω βοήσωμεν, «Πανάγιε Νικόλαε, εξελού και λύτρωσον, πάντας ημάς εκ της παρούσης ανάγκης, και δια των αγίων πρεσβειών σου σώσον τας ψυχάς ημών».