Πρόκειται για μιαν απρόβλεπτη παρενέργεια της ουκρανικής κρίσης, καθώς ο αυταρχικός πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev ανησυχεί όλο και περισσότερο για ενδεχόμενη ανατροπή του από μιαν «έγχρωμη επανάσταση».
Έτσι, στις 3 Δεκεμβρίου ο προσωπάρχης της αζερικής προεδρίας και στενότερος συνεργάτης του Aliyev, Ramiz Mehdiyev δημοσίευσε (στα ρωσικά) ένα μανιφέστο 60 σελίδων στο οποίο κατηγορούσε τις ΗΠΑ ότι εργάζονται για τη δημιουργία μιας «πέμπτης φάλαγγας» εντός του Αζερμπαϊτζάν, με αιχμή τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, κατά το προηγούμενο της γιουγκοσλαβικής κρίσης και της Αραβικής Άνοιξης και διακήρυσσε ότι το μέλλον της χώρας του βρίσκεται στην εξασφάλιση «ισχυρής προεδρικής εξουσίας και κοινωνικής σταθερότητας».
Παράλληλα, κατονόμαζε τις ΗΠΑ ως τον κύριο υπεύθυνο της «παρούσας κρίσης στις διεθνείς σχέσεις» και προέκρινε για τη χώρα του μιαν «ανεξάρτητη» και «ισορροπημένη» εξωτερική πολιτική.
Μία μέρα μετά, συνελήφθη η γνωστή δημοσιογράφος Khadidja Ismailova, η οποία ερευνά τις σκοτεινές επιχειρηματικές δραστηριότητες της οικογένειας Aliyev, ενώ στις 26 Δεκεμβρίου οι αστυνομικές αρχές επέδραμαν στις εγκαταστάσεις του Radio Free Europe-Radio Liberty, το οποίο στο Αζερμπαϊτζάν ονομάζεται Radio Azadliq (Ελευθερία), κατέσχεσαν υπολογιστές και ανέκριναν δέκα υπαλλήλους. Μόλις στις 21 Δεκεμβρίου, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών John Kerry είχε εκφράσει τηλεφωνικά στον Aliyev την ανησυχία του για τις κατασταλτικές ενέργειες εναντίον της αζερικής «κοινωνίας των πολιτών»…
Συνολικά 90 άτομα συνελήφθησαν εντός του 2014 (στελέχη της αντιπολίτευσης, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές που έχουν λάβει χρηματοδότηση από το εξωτερικό κ.ο.κ.) ενώ οι τραπεζικοί λογαριασμοί των ξένων μη κυβερνητικών οργανώσεων πάγωσαν, υποχρεώνοντάς της να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους. Την ίδια στιγμή, οι επιθέσεις των συμβατικών μέσων ενημέρωσης στις ΗΠΑ είναι διαρκείς.
Η καχυποψία είναι αμοιβαία. Σε τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στο Μπακού το οποίο διέρρευσε μέσω Wikileaks, ο πρόεδρος Aliyev παραβάλλεται με τους αδελφούς Corleone του «Νονού», ενώ οι σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν περιγράφονται ως χαρακτηριστική περίπτωση «σύγκρουσης των αμερικανικών συμφερόντων με τις αμερικανικές αξίες».
Η σύγκρουση παραμένει διαρκώς παρούσα, καθώς το μεν State Department συνεχίζει να δηλώνει αμήχανα, όπως το έπραξε ο βοηθός υφυπουργός αρμόδιος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Thomas Melia, στις 12 Ιανουαρίου, ότι «προσβλέπει σε εποικοδομητική συνεργασία» με το Αζερμπαϊτζάν, επιδιώκοντας την ενσωμάτωσή του στον «σύγχρονο δημοκρατικό κόσμο», ενώ από την άλλη οι New York Times με άρθρο της σύνταξης της προηγούμενη μέρα διαπίστωναν ότι ο Aliyev δεν είναι ο Dr. Jekyll, που συνεργάζεται με τη Δύση και το Ισραήλ και φιλοξενεί από το Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision μέχρι τους Πανευρωπαϊκούς Αγώνες του 2015, αλλά ένας αυταρχικός Mr. Hyde, στα βήματα του Vladimir Putin.
Η σημασία της ψυχρότητας που ενέσκηψε στις αμερικανο-αζερικές σχέσεις δεν είναι δυνατόν να υποτιμηθεί. Όταν ο Gaidar Aliyev («μεγάλο αφεντικό» του Σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν από το 1969) αναλάμβανε το 1993 την προεδρία της ανεξαρτητοποιηθείσας πλέον χώρας του, η ενσωμάτωση στους ευρωατλαντικούς θεσμούς αποτελούσε κύριο στόχο του – ο οποίος δεν ανατράπηκε όταν με τον θάνατό του το 2003 τον διαδέχθηκε ο γιός του Ilham.
Χώρα τουρκόφωνη και σιιτική στο δόγμα (αν και εξαιρετικά εκκοσμικευμένη, λόγω της σοβιετικής κληρονομιάς), το Αζερμπαϊτζάν στηρίζεται οικονομικά στους υδρογονάνθρακες -βλ. λ.χ. το γιγαντιαίο κοίτασμα αερίου Shah Deniz που εκμεταλλεύεται η BP – που αντιπροσωπεύουν το 90% των εξαγωγών του το 45% του ΑΕΠ του. Αποτελεί, δε, το «κλειδί» για την πρόσβαση ή τον αποκλεισμό τρίτων χωρών από την κρίσιμη (ενεργειακά και όχι μόνο) περιοχή της Κασπίας Θάλασσας, εξ ου και αποτέλεσε τον τελικό στόχο της χιτλερικής «Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα», αλλά και αντικείμενο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος στο βιβλίο «Η Μεγάλη Σκακιέρα» (1997) ο Zbignew Brzezinski, άλλοτε Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ.
Επιπλέον, τη σπουδαιότητά του αναδεικνύει η γεωγραφική του θέση μεταξύ της Ρωσίας και του Ιράν, καθώς και η ύπαρξη μιας αζερικής μειονότητας 10 εκατομμυρίων στον ιρανικό πληθυσμό.
Έτσι, το Αζερμπαϊτζάν είχε αντικειμενικά πρωταγωνιστικό ρόλο όχι μόνο στην «ενεργειακή διπλωματία» (ως αφετηρία του πετρελαϊκού αγωγού Μπακού-Τιφλίδας-Τσεϊχάν και του αγωγού φυσικού αερίου TANAP), αλλά και στα σχέδια ενδεχόμενου στρατιωτικού πλήγματος στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, με το Ισραήλ να προσβλέπει σε αζερικές διευκολύνσεις στην πολεμική του αεροπορία.
capital.gr
karfotiko.blogspot.gr
