Γράφει ο Γ. Μοτσάκος
Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Ασφάλειας Πληροφοριών
Σύμφωνα με το Stratfor οι προβλέψεις των αμερικανικών μη κυβερνητικών think-tanks «εμφανίζουν» την Ρωσία ως μια παγκόσμια δύναμη που τείνει να ανακτήσει την παλιά της αίγλη αλλά παράλληλα οριοθετεί νέους στόχους παγκοσμίως, κάνοντας αισθητή την παρουσία της σε όλα τα επίπεδα.
Η Ευρώπη προτιμά σε αυτήν την δεδομένη περίοδο να μην έρθει σε αντιπαράθεση με τη Ρωσία σε όλους τους τομείς, η Γερμανία αναλαμβάνει το ρόλο του διαμεσολαβητή για την επίλυση των πιο δύσκολων θεμάτων. Επιθυμεί την βελτίωση των σχέσεων της με την Ρωσία, την διείσδυση της στην Μέση Ανατολή και την βελτίωση των σχέσεων με την Κίνα και την Ιαπωνία.
Η Μόσχα από την πλευρά της επιθυμεί να αποτρέψει την προσέγγιση της Γεωργίας και της Μολδαβίας με την ΕΕ, για να διατηρήσει και να ενισχύσει την επιρροή της στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία και να έχει σημαντική επιρροή στις προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία στις αρχές του 2015. Για όλα αυτά όμως, η Ρωσία έχει περιορισμένο χρονικό διάστημα ενώσω οι ΗΠΑ ασχολούνται σε διαπραγματεύσεις με το Ιράν.
«Η Ρωσία έχει ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα πριν οι ΗΠΑ εκμεταλλευτούν κάποιου είδους συμφωνίας με το Ιράν ( η οποία θα ελαφρύνει το στρατηγικό βάρος τους στην Μέση Ανατολή ), και δώσουν ξανά «προσοχή σε άλλες περιοχές του κόσμου», συμπεριλαμβανομένων των γειτονικών χωρών της Ρωσίας. Επίσης η Ρωσία θα συνεχίσει να προσπαθεί να ελέγξει τον στρατιωτικό εξοπλισμό στη Μέση Ανατολή, για να αποτρέψει τα «κρυφά σχέδια» των ΗΠΑ στην περιοχή, μη δυνάμενη όμως να πράξει ουδέν σε περίπτωση συμφωνίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης», αναφέρει η ανάλυση του Stratfor.
Σύμφωνα με τον αναλυτή της αμερικανικής Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών CIA Paul Goble ο γεωπολιτικός ρόλος της Ρωσίας δεν είναι έτσι όπως εμφανίζεται στην διεθνή σκηνή. Σύμφωνα με τον ίδιο, το ινστιτούτο αναλύσεων Stratfor υπερβάλλει παραδοσιακά στην έκταση και την επιρροή της Ρωσίας σε όλο τον κόσμο.
«Ως συνήθως, το Stratfor πάσχει από μια θεμελιώδης παρανόηση της κατάστασης, παρουσιάζοντας τις προσπάθειες της Ρωσίας ως αναπόφευκτα καταδικασμένες σε επιτυχία. Έχουν την τάση να συγχέουν την πραγματική παγκόσμια επιρροή με τον μετεωρισμό. Ως εκ τούτου, οι αναλύσεις τους για την Ρωσία εμφανίζονται περισσότερο αισιόδοξες από ό, τι είναι στην πραγματικότητα, και η Δύση εμφανίζεται ως «ασθενέστερη». Δεν νομίζω ότι η Ρωσία θα είναι πιο επιτυχής στο «εγγύς εξωτερικό» φέτος από ό, τι ήταν ποτέ πριν », δήλωσε ο Δρ Goble στην « Φωνή της Αμερικής ».
Η αστάθεια στο Κρεμλίνο και στους δρόμους
Την ίδια στιγμή, οι αναλυτές του Stratfor,εμφανίζουν χάος στο εσωτερικό της χώρας και την ρωσική ηγεσία να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Οι διαφορές στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό του Κρεμλίνου, η οικονομική αστάθεια και η αυξανόμενη « αυταρχική » διακυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν αποτελεί αποσταθεροποιητικό παράγοντα για μια μη βιώσιμη σταθερότητα στην Ρωσία.
Η Ρωσία, κινείται προς την κατεύθυνση ενός πιο αυταρχικού καθεστώτος. Η συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια ενός ηγέτη μακροπρόθεσμα αποτελεί κίνδυνο για την σταθερότητα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και αργά η γρήγορα θα γυρίσει «μπούμερανγκ» εναντίον της Ρωσίας.
«Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για την «ανάσταση» του ρωσικού κράτους, είναι «ξεφτισμένοι». «Ανθυγιεινή» οικονομία που θα οδηγήσει μαθηματικά σε κοινωνική αναταραχή, ενώ οι μηχανισμοί του κράτους που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της κατάστασης ασφαλείας, χάνουν την επιρροή τους συνεχώς. Ο Πούτιν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη αστάθεια στο Κρεμλίνο και στους δρόμους βραχυπρόθεσμα, αλλά στην πάροδο αυτής της διαδικασίας θα καταστεί ακόμα πιο ευάλωτος», αναφέρεται στην ανάλυση του Stratfor.
Οι ειδικοί αναλυτές του Stratfor, θεωρούν ότι μια υποτονική οικονομική ανάπτυξη θα αναγκάσει τη Ρωσία να αναζητήσει εναλλακτική λύση στην «ευάλωτη» οικονομική πολιτική της ενέργειας. Ο ενεργειακός τομέας της Ρωσίας θα συνεχίσει να κινείται μακριά από κρατικές λογικές και σχεδόν εξ ολοκλήρου θα επικεντρωθεί στην Ευρώπη, σε πιο ανταγωνιστικές μορφές όμως, παρόλο που η κυβερνητική επιρροή θα συνεχίσει να παραμένει ισχυρή. Η ενεργειακή βιομηχανία θα έχει περισσότερους παίκτες, όπως την " Novatek " η οποία θα αποτελέσει το αντίβαρο της "Gazprom " και η οποία θα πωλεί πρώτες ύλες σε μια πιο διαφοροποιημένη πελατειακή βάση.
Το Κρεμλίνο θα πρέπει να πραγματοποιήσει πολιτικές μεταρρυθμίσεις το 2014 για τη στήριξη του οικονομικού τομέα της μη ενέργειας, ιδίως της εξόρυξης, της μεταλλουργίας, των κατασκευών, των τροφίμων και τις αυτοκινητοβιομηχανίας. Η πρωτοβουλία αυτή, προβλέπει το Stratfor, θα έχει ως αποτέλεσμα την περιορισμένη οικονομική πρόοδο σε σύντομο χρονικό διάστημα, που θα αποδυναμώσει και άλλο την επενδυτική πολιτική της χώρας σε διάφορους τομείς και θα παρουσιάσει πρόβλημα στην προσέλκυση δυνητικών επενδυτών.
«Η αναδιάρθρωση της οικονομίας, θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ Κρεμλίνου και ξένων «παικτών», και ενδεχομένως σε σημαντικές αλλαγές στην κυβέρνηση, ενώ ο Πούτιν θα προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των «διαφόρων πολιτικών φατριών» εντός της κυβέρνησης, και πιθανόν οι προσπάθειες αυτές του Κρεμλίνου να απογοητεύσουν το ρωσικό λαό» αναφέρει η έκθεση του αμερικανικού ινστιτούτου.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών Janusz Bugaski (CSIS ), η ανάλυση του Stratfor δεν αναφέρει τα πολλά εσωτερικά προβλήματα στη Ρωσία.
«Η πρόγνωση του Stratfor αγνοεί πολλά σημαντικά συστατικά της αυξανόμενης εγχώριας κρίσης στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της κλιμάκωση περιφερειακών αναταραχών, ενός νέου κύματος εθνικής αναγέννησης, θρησκευτικής πόλωσης της κοινωνίας και της ανάπτυξης αυτονομιστικού αισθήματος. Ενώ ο Βόρειος Καύκασος παραμένει η «πυριτιδαποθήκη» της Ρωσίας, η σύγκρουση η ανασφάλεια εκτείνεται σε όλη τη Ρωσία από το Καλίνινγκραντ και την περιοχή του Βόλγα έως την Σιβηρία και την Άπω Ανατολή », δήλωσε ο Μπουγκάσκι στην « Φωνή της Αμερικής ».
Εξωτερικοί ελιγμοί
Στην εξωτερική πολιτική, όπως προαναφέρθηκε, το Stratfor προβλέπει την ενίσχυση της θέσης της Ρωσίας σχεδόν «σε όλα τα μέτωπα ». Παρά το γεγονός ότι θα υπάρξουν και δυσάρεστες στιγμές για το Κρεμλίνο, όπως για παράδειγμα, η σύγκλιση απόψεων Ουάσιγκτον και Τεχεράνης μια πολιτική κίνηση, η οποία θα επηρεάσει την ισορροπία δυνάμεων όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη, αναφέρουν οι ειδικοί αμερικανοί στρατηγικοί αναλυτές.
«Η Ρωσία βρίσκεται σε νευρική κρίση διότι σύμφωνα με την ανάλυση του Stratfor κατανοεί ότι η σύγκλιση ( ΗΠΑ-Ιράν) δεν είναι υπέρ της, η ίδια θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να παρέμβει στα σχέδια των ΗΠΑ, χωρίς όμως να δύναται να πράξει τίποτα ουσιαστικό. Από αυτόν τον ατυχή συνδυασμό, η Ρωσία θα προσπαθήσει να εξαγάγει το μεγαλύτερο όφελος για να εξαναγκάσει την Ουάσιγκτον να εγκαταλείψει το σχέδιο της ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής άμυνας με το πρόσχημα ότι δεν υπάρχει πλέον η στρατιωτική απειλή από το Ιράν. Πραγματοποιώντας αυτόν τον ελιγμό, η Μόσχα θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει στο παιχνίδι αυτό το Βερολίνο, οικοδομώντας από κοινού, έναν «αντίπαλο πολιτικό συνασπισμό»!! που θα είναι εναντίον της εγκατάστασης βαλλιστικών πυραύλων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να αποφύγουν την αντιπαράθεση με τη Ρωσία, αλλά η Ουάσιγκτον δεν αποδέχεται κανέναν συμβιβασμό σχετικά με το ευρωπαϊκό σχέδιο αντιπυραυλικής άμυνας, και οι παραχωρήσεις αυτές δεν είναι προς όφελος των συμμάχων των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη.
Οι σχέσεις με το Βερολίνο θα έχουν τον πρώτο λόγο για τη θέση της Ρωσίας στην Ευρώπη, αλλά και οι δύο χώρες θα επιδιώξουν να χαράξουν τη δική τους πολιτική διαδρομή, όπως στην ενεργειακή στρατηγική και την πολιτική έναντι των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, κυρίως στην Ουκρανία, προβλέπει το αμερικανικό κέντρο.
Η "Gazprom" κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να μειώσει και άλλο τις τιμές για τους ευρωπαίους καταναλωτές, αφενός, για να σπάσει την αντιμονοπωλιακή ενεργειακή πολιτική της Ευρωζώνης, και, δεύτερον, για να επιτευχθεί νομιμοποίηση του αγωγού " South Stream ".
Ουκρανία, Καύκασος, κράτη της Βαλτικής
Η Ρωσία θα προσπαθήσει να παγιώσει τα κέρδη που έχουν επιτευχθεί κατά το παρελθόν έτος στην ευρύτερη περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Για το 2014, στην Ουκρανία θα συνεχιστεί η πολιτική αστάθεια με την στάση της αντιπολίτευσης να παραμένει άκαμπτη με συνεχείς μαζικές πολιτικές διαμαρτυρίες. Επίσης το Κίεβο θα συνεχίσει να παραμένει κάτω από την οικονομική και πολιτική επιρροή της Ρωσίας, μέχρι τις προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις αρχές του 2015. Η Δύση από την πλευρά της θα υποστηρίξει τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, όπως τον Vitali Klitschko χωρίς όμως αποτέλεσμα διότι η Ρωσία κατέχει δεσπόζουσα πολιτική επιρροή στην Ουκρανία.
Η Μολδαβία και η Γεωργία αποτελούν τα βασικά σημεία της αντιπαράθεσης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Οι χώρες αυτές μπορούν να αναμένουν τις ίδιες πολιτικές και οικονομικές πιέσεις που αντιμετωπίζει η Ουκρανία από την Ρωσία, η οποία θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψει την περαιτέρω προσέγγισή τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση, λένε οι ειδικοί του Stratfor.
Αυτήν την στιγμή η Ρωσία είναι πολύ απασχολημένη με την Ουκρανία και δεν μπορεί να υιοθετήσει σκληρή στάση σχετικά με τη Γεωργία και τη Μολδαβία.
«Βραχυπρόθεσμα, όμως η Μόσχα θα υιοθετήσει την ίδια τακτική που επελέγη για την Ουκρανία μέχρι ο νύν Πρόεδρος της Ρωσίας Β. Πούτιν επιτύχει τα σχέδια του στην Ουκρανία και την μετενσάρκωση της ευρασιατικής Τελωνειακής Ένωσης», δήλωσε αμερικανός εμπειρογνώμονας στην « Φωνή της Αμερικής».
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Howard, υπάρχουν δύο τάσεις που έχουν παρατηρηθεί από τα τέλη του 2013 : πρώτον, η Λευκορωσία και το Καζακστάν αποκάλυψαν δημοσίως ότι δεν θεωρούν θετική την συμμετοχή τους στην ευρασιατική Τελωνειακή Ένωση, και, δεύτερον, μέσα στην ίδια Ρωσία υπήρξε έντονη κριτική για την οικονομική συμφωνία που υπέγραψε ο Πούτιν με την Ουκρανία ύψους 15 δις δολαρίων.
«Εάν οι Ρώσοι «ξυπνήσουν» και αισθανθούν ότι η χώρα τους αγοράζει την Ουκρανία, όπως η Γερμανία αγόρασε την Ελλάδα, ο Πούτιν μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής ύφεσης στη Ρωσία», αναφέρει ο Howard.
Οι δυτικοί γείτονες της Ρωσίας, οι χώρες της Βαλτικής σημειώνουν πρόοδο στην αναζήτηση ενεργειακής απεξάρτησης από τη Μόσχα, με την εγκατάσταση ενός τερματικού σταθμού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Λιθουανία, στο τέλος του 2014, προβλέπει το Stratfor. Μαζί με αυτόν τον σταθμό, οι χώρες της Βαλτικής, θα συνεχίσουν να αγωνίζονται για την απόκτηση στρατηγικής «ασφάλειας» μέσω του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ έναντι της « επιθετικής στρατιωτικής στάσης» της Ρωσίας στην περιοχή.
Η Ρωσία θα διατηρήσει ισχυρή θέση και στα τρία κράτη του Καυκάσου για το 2014, αν και οι συνομιλίες ΗΠΑ -Ιράν κρατούν «ανοιχτές τις πόρτες» για σταδιακή ενίσχυση του Ιράν και της Τουρκίας. Το Ιράν θα επιδιώξει να αυξήσει την κοινωνική και πολιτική επιρροή στο Αζερμπαϊτζάν, ενώ η Τουρκία θα προσπαθήσει να μεσολαβήσει στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει τις σχέσεις με την Αρμενία. Παρ 'όλα αυτά, η Τουρκία και το Ιράν θα πρέπει να λύσουν πολύ σοβαρά προβλήματα σε άλλους τομείς μέσα στο 2014 και με δεδομένη την πρόοδο σε θέματα ασφαλείας στην περιοχή του Καυκάσου για φέτος, η Ρωσία θα διατηρήσει το κυρίαρχο ρόλο της στην περιοχή.
Ασία
Σε μια προσπάθεια να διευρύνει την ενεργειακή πελατεία της πέρα από την Ευρώπη η Μόσχα θα εμβαθύνει τις σχέσεις της στην περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού. Ρωσικές πετρελαϊκές συμφωνίες με ασιάτες πελάτες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί και το 2014 η Μόσχα θα ξεκινήσει σύντομα την κατασκευή αγωγών για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ασία.
Το αυξανόμενο ενεργειακό ενδιαφέρον της Κίνας στην Κεντρική Ασία αποτελεί το «κακό φάντασμα» της Μόσχας, πιστεύουν οι ειδικοί του ινστιτούτου Stratfor, αλλά η Ρωσία θα αποφύγει την αντιπαράθεση για χάρη της παροχής μεγάλων ενεργειακών συμφωνιών με την Κίνα. Ταυτόχρονα, η Ρωσία θα προσπαθήσει σταδιακά να δημιουργήσει ένα αντίβαρο έναντι της Κίνας, μέσω της «αύξησης της θερμοκρασίας» των σχέσεων με την Ιαπωνία και την Νότια Κορέα.
Οι Ρωσο- ιαπωνικές σχέσεις θα είναι ιδιαίτερα σημαντικές το 2014, όταν οι δύο χώρες να κάνουν συγκεκριμένα βήματα για να επιτευχθεί συμφωνία στην εδαφική διαφωνία για τις Κουρίλες νήσους. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για μεγάλες οικονομικές συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας στην ασφάλεια, την εξαγωγή ρωσικής ενέργειας προς την Ιαπωνία και των ιαπωνικών επενδύσεων στη Ρωσία.
Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν θα επιδεινώσει την ήδη τεταμένη κατάσταση ασφάλειας στην Κεντρική Ασία. Η επιδείνωση της ασφάλειας στην Κεντρική Ασία θα πρέπει να χαρακτηριστεί από σταδιακή και όχι απότομη και σημαντική αποσταθεροποίηση. Εντάσεις στα σύνορα και βία στο Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν θα συνεχίσουν να αποτελούν απειλή στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Ασίας, καταλήγει η αμερικανική στρατηγική ανάλυση.
http://kostasxan.blogspot.gr/2014/01
http://csef.ru/index.php/ru/politica
