Του Κώστα Ράπτη
Ο “οθωμανισμός” στην
υπηρεσία του “ευρωπαϊσμού”: ολοκληρώνοντας την Κυριακή στην Κεσάνη την
τριήμερη περιοδεία του στην Ανατολική Θράκη, ενόψει των δημοτικών
εκλογών της γείτονος, ο Τούρκος πρωθυπουργός Tayyip Erdoğan δήλωσε: "Για
μας, η Θράκη έχει ιδιαίτερη σημασία και έννοια. Η Θράκη είναι
ταυτόχρονα και Θεσσαλονίκη, είναι και Κομοτηνή, είναι Ξάνθη, είναι
Ντελίορμαν, είναι Καρτζαλί, είναι Βαρδάρης και, αν πάμε πιο πίσω, η
Θράκη είναι ταυτόχρονα και Σκόπια, Πρίστινα, Πριζρένη, είναι και
Σαράγεβο".
Δεν πρόκειται για βίαιο επανορισμό των γεωγραφικών εννοιών, αλλά για υπενθύμιση του γεγονότος ότι η Ανατολική Θράκη αποτελεί το τελευταίο απομεινάρι της πάλαι ποτέ Ρουμελίας, ήτοι του ευρωπαϊκού τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το οποίο μέχρι πριν από έναν αιώνα εκτεινόταν, όπως υπενθυμίζει η απαρίθμηση του Erdoğan, από τη σημερινή Νότια Βουλγαρία και Βόρεια Ελλάδα μέχρι το Κόσοβο. Πρόκειται για ένα ιστορικό αποτύπωμα, το οποίο οι μεν λαοί της Ευρώπης αντιμετώπιζαν τότε ως μία ξενική εισβολή στην Γηραιά Ήπειρο, οι δε Τούρκοι “ισλαμοδημοκράτες” επανερμηνεύουν σήμερα ως απόδειξη των δικαιωμάτων συμμετοχής τους στο κοινό ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
“Η
Θράκη είναι η ζωντανή κοινή ιστορία μας στην Ευρώπη. Είναι εκπρόσωπος
του παρελθόντος μας σε αυτή τη γεωγραφία. Σήμερα, στη γεωγραφική περιοχή
των Βαλκανίων, στο επίκεντρο των σχέσεών μας βρίσκεται η Θράκη μας με
την Αδριανούπολη, το Τεκίρνταγ, το Κιρκλάρελι και βέβαια την
Κωνσταντινούπολή” πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρωθυπουργός. Οι
δικές του “χαμένες πατρίδες” δεν είναι απλώς αντικείμενο νοσταλγίας:
είναι ένας χώρος δυνάμει διείσδυσης οικονομικής, πολιτικής και
πολιτιστικής, με την κατάλληλη επίκληση της κληρονομιάς του παρελθόντος –
τμήμα της οποίας αποτελούν και οι εναπομείνασες μουσουλμανικές
μειονότητες των Βαλκανίων.Δεν πρόκειται για βίαιο επανορισμό των γεωγραφικών εννοιών, αλλά για υπενθύμιση του γεγονότος ότι η Ανατολική Θράκη αποτελεί το τελευταίο απομεινάρι της πάλαι ποτέ Ρουμελίας, ήτοι του ευρωπαϊκού τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το οποίο μέχρι πριν από έναν αιώνα εκτεινόταν, όπως υπενθυμίζει η απαρίθμηση του Erdoğan, από τη σημερινή Νότια Βουλγαρία και Βόρεια Ελλάδα μέχρι το Κόσοβο. Πρόκειται για ένα ιστορικό αποτύπωμα, το οποίο οι μεν λαοί της Ευρώπης αντιμετώπιζαν τότε ως μία ξενική εισβολή στην Γηραιά Ήπειρο, οι δε Τούρκοι “ισλαμοδημοκράτες” επανερμηνεύουν σήμερα ως απόδειξη των δικαιωμάτων συμμετοχής τους στο κοινό ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Η εθνοτική και πολιτισμική ποικιλία της περιοχής δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως εμπόδιο για την προβολή της τουρκικής ισχύος, εφόσον η ίδια αυτή ποικιλία αναγνωρίζεται και στο εσωτερικό της Τουρκίας από τον Erdoğan ως πλεονέκτημα: “Μιλάμε για ένα έθνος και μία σημαία. Προχωράμε μαζί αυτό τον δρόμο οι Τούρκοι, οι Κούρδοι, οι Λαζοί, οι Κιρκάσιοι και οι 36 διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού” δήλωσε ο Τούρκος ηγέτης στο πλαίσιο της θρακικής περιοδείας του.
Όλα αυτά λέγονται σε ένα έδαφος ελάχιστα φιλικό προς τους κυβερνώντες στην Άγκυρα, εφόσον η Ανατολική Θράκη παραμένει μέχρι σήμερα προπύργιο του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της αντιπολίτευσης, το οποίο και ελέγχει τους κυριότερους δήμους της περιοχής. Αν οι “λευκοί Τούρκοι” της Αδριανούπολης, της Ραιδεστού και της Κεσάνης αισθάνονται περισσότερο τμήμα της Ευρώπης παρά της “Βαθιάς Τουρκίας” που ανέδειξε τον Erdoğan, η ρητορική του Τούρκου πρωθυπουργού, διανθισμένη με τις απαραίτητες “αναπτυξιακές” προεκλογικές εξαγγελίες, επιχειρεί να τους ενσωματώσει μεταφράζοντας τον “οθωμανισμό” του σε υπόσχεση πυκνότερων συναλλαγών με τον άμεσο περίγυρο.
Θα είχαν βέβαια όλα αυτά περισσότερο νόημα, αν δεν είχαν ήδη δοκιμασθεί (και αποτύχει ηχηρά) στις άλλοτε οθωμανικές επαρχίες της Ασίας. Ο αρχιτέκτονας της διπλωματίας των “ισλαμοδημοκρατών” Ahmet Davutoğlu, ο οποίος στις 14 και 14 Δεκεμβρίου επισκέπτεται την Ελλάδα, μόλις επιβίωσε ψηφοφορίας μομφής που προκάλεσε στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, κατηγορώντας τον υπουργό Εξωτερικών ότι με τις κινήσεις του ως προς τη Συρία, την Αίγυπτο, το Ιράν και το Ιράκ απομόνωσε την Τουρκία βλάπτοντας και τις οικονομικές της σχέσεις σην περιοχή και πέραν αυτής...
